Agendabepaling tussen rijk en arm
zaterdag 11 juni 2005 09:00
De Derde Wereld – een dubieuze aanduiding. Mag ik raden? U dacht aan een uitgehongerde moeder met haar kind, peuters met bolle buikjes, conflicten, coups, corruptie, dictators, genociden, AIDS, natuurrampen. Deze symbolen bevolken ons achterhoofd en ze bewegen ons van tijd tot tijd tot het uitschrijven van een cheque.
Van drieën één
Toch moet ook dat andere gezegd worden: de waardigheid en prestatie van mensen die het uithouden met beperkte mogelijkheden en desondanks vitaal blijven. De problemen van deze wereld die gedragen worden met een levenskracht en oneindige hoop op een beter leven, die respect opeisen. Ook dat is de Derde Wereld.
Door de eenzijdigheid die onze blik op ontwikkelingslanden kenmerkt, is het gevaar aanwezig dat hierdoor voor ons, levend in de ‘Eerste Wereld’, inderdaad een àndere wereld ontstaat, ver weg. Daar zijn mensen vooral slachtoffers, die voor enige kwaliteit van leven bungelen aan de goedgeefsheid van rijke Westerlingen. Met slachtoffers hebben we medelijden.
Maar mensen in ontwikkelingslanden zijn niet slechts object van allerhande ellende, maar zijn subjecten in een wereldsamenleving – dezelfde als waar wij deel van uitmaken. Er is maar één wereld en die wordt gedeeld door arm en rijk. Het grote probleem is, dat we met een chronische ongelijkheid te kampen hebben. Een ongelijkheid die we doorgaans wijten aan ‘de ontwikkelingsproblematiek’.
Ontwikkelingsproblematiek: waar hebben we het over?
Verder na Abraham
Dé ontwikkelingsproblematiek bestaat overigens niet. Wel kennen veel arme landen vergelijkbare karakteristieken (zie tekstkader). In de ruim vijftig jaar dat ontwikkelingssamenwerking nu oud is, is vanuit verschillende visies geprobeerd een effectieve response te vormen op de problematiek. Ons decennium wordt vervolgens gekenmerkt door groeiende kritiek, in Nederland maar ook daarbuiten: wat zijn we nu, na vijftig jaar, uiteindelijk opgeschoten? Heeft hulp wel zin? Een direct gevolg van deze ‘mid-life crisis’ is een toenemende nadruk op effectiviteit en efficiëntie, en het zichtbaar willen maken van de resultaten (‘dan zullen we laten zien dat het zin heeft’). Daar hebben we nu volop mee te maken. Goede intenties, caritas en de giftencultuur laten we achter ons; het gaat nu om harde doelstellingen, indicatoren en beweging in de cijfers. ‘Aid’ heeft iets van ‘business’ gekregen.
Deze reactie vindt een methodische uitweg in de Millennium Development Goals (MDG’s), die voor 2015 de resultaten al hebben vastgelegd (zie tekstkader). Een ander gevolg is het coherentiestreven dat dikgedrukt op de agenda staat. Want tegenstrijdigheden tussen verschillende beleidsvelden doen ontwikkelingsinspanningen teniet. In 2003 kwam bijvoorbeeld een gezamenlijke notitie uit van de ministers Veerman en Van Ardenne over hoe landbouw en ontwikkelingsbeleid beter samen kunnen gaan. Coherentie betekent een effectiviteitslag. Verder worden stringentere voorwaarden gesteld aan hulp (good governance) om bodemloze putten te vermijden: we willen onze euro’s horen vallen. En er wordt ingezet op multilaterale kanalen om internationale samenwerking zoveel mogelijk te bundelen en coördineren. Ontwikkelingssamenwerking vanuit Nederland heeft de kritiek niet aan zich voorbij laten gaan en lijkt vastbesloten de crises te overleven.
Mondialisering en verharding
Veranderde de response op het ontwikkelingsvraagstuk over de decennia heen, de problematiek bleef ook niet dezelfde: de economische crisis verdiepte zich, de ecologische crisis ‘diende zich aan’, de internationale schulden stapelden zich op en het HIV-virus explodeerde. Daarbij is door de jaren heen meer inzicht verworven: armoede blijkt bijvoorbeeld vooral een vrouwelijk gezicht te hebben, juist vrouwen zijn er vaak het ellendigst aan toe. Door deze dynamiek worden we in ons tijdvak geconfronteerd met een totaal-problematiek die een eigen karakter draagt.
Dat is temeer het geval omdat we te maken hebben met een ‘nieuwe’ factor die van invloed is: mondialisering.[1] De toenemende interactie op internationaal vlak lijkt de verstrengeling van (ontwikkelingsproblemen op) micro en macroniveau te intensiveren.[2] Zo kunnen lage wereldmarktprijzen of een verkeerd (beïnvloedt) nationaal beleid lokaal vicieuze cirkels van armoede en honger in gang zetten. Omgekeerd kunnen de vraagstukken op lokaal niveau bijdragen aan nationale ontwikkelingsproblemen en een falend bestuur wat weer resulteert in een ineffectief optreden binnen internationale onderhandelingen. Vanwege het toenemende belang van internationale participatie worden factoren die dat bemoeilijken of verhinderen vergroot. Waar we bovendien mee te maken hebben is de ‘paradox van de insluiting’: mondialisering sluit in eerste instantie (landen, culturen, marktpartijen) in, maar eenmaal deel van het systeem treedt een uitsluitingsmechanisme in werking. Dit is een reëel gevaar voor de armere ontwikkelingslanden op een neoliberale, vrije markt; bij tekortschietende concurrentiekracht blijft non-participatie over.[3] Mondialisering brengt een verharding van de economische en armoedecrisis.
Daar is niet alles mee gezegd. Mondialisering biedt namelijk ook nieuwe kansen. Er is een verdere internationalisering van inspanningen mogelijk: het samenbundelen van krachten en bijeenbrengen van expertise. De al genoemde MDG’s staan op de internationale agenda. Niet eerder was er een dergelijk omvattend commitment in de strijd tegen armoede – wat overigens niet wil zeggen dat we niet in het internationale gebruik vervallen om op papier toezeggingen te doen en vervolgens verder te leven alsof onze neus bloedt.[4] In het kielzog van de MDG’s kwam recent een rapport uit van de Amerikaanse econoom Jeffrey Sachs, dat hij schreef na een studie in opdracht van de VN: Investing in Development. A practical plan to achieve the Millennium Development Goals. Conclusie: voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid bestaat de mogelijkheid de armoede op te lossen. Zowel het geld, de expertise als het instrumentarium is daarvoor aanwezig. Het wachten is op politieke wil en actie.
Eerder, in 2004 al, kwam een groep topeconomen na een serie studies met een lijst van ontwikkelingsinitiatieven, gerangschikt naar efficiëntie, naar opbrengst dus voor de armen in de wereld per geïnvesteerde euro of dollar. In deze Copenhagen Consensus (zie tekstkader) liet ‘de wetenschap’ al zien dat het armoedeprobleem heel goed is aan te pakken, en nog efficiënt ook! Een soortgelijke ‘We-can-do-it uitstraling’ kenmerkt het rapport van de Britse Commission for Africa. Dit rapport voedt Blair’s Agenda, die volop media aandacht krijgt. Het gaat o.a. om een substantiële verhoging van het ontwikkelingsbudget in rijke landen (naar de ooit afgesproken 0,7%), massale schuldkwijtschelding voor arme landen, en handelsliberalisatie voor landbouwproducten. Op zich niets nieuws dus, of toch wel, want nu lijkt de politieke wil er te zijn. Blair en zijn minister van financiën Gordon Brown voeren volop campagne om zoveel mogelijk politieke armslag achter zich te scharen.
En er wordt meer campagne gevoerd. Op het Wereld Sociaal Forum, eind januari gehouden in Porto Allegre, Brazilië, is een nieuwe mondiale(!) campagne gelanceerd met de naam Global Call to Action against Poverty (GCAP). Van gebakken lucht naar actie, is het devies. Het GCAP is een mondiale alliantie van honderden sociale, culturele en kerkelijke organisaties die het grote publiek bewustmaken van de neteligheid van de situatie en politieke leiders onder druk zetten de gedane beloften na te komen.[5] Men richt zich op belangrijke bijeenkomsten in 2005, zoals de bijeenkomst van de G8, de groep van rijke landen die Blair in juli ontvangt, en de eerste MDG-evaluatie in VN-verband komende september. En niet te vergeten de decemberbijeenkomst van de wereldhandelsorganisatie (WTO) in Hong Kong, waar onderhandeld wordt over verdere liberalisering van de wereldhandel en de positie van arme landen. In talrijke landen zullen deelnemers van de GCAP eigen campagnes voeren, van de ‘Make poverty History’ campagne in de UK tot de wereldwijde (christelijke) ‘Micah Call’ en van de aandacht voor Fair Trade tot de nieuwe MDG-campagne ‘Maak het waar. Armoede de wereld uit’ in Nederland. In actie kringen zingt het rond: 2005, jaar van de omslag!
De prioriteitenlijst van de Copenhagen Consensus
Een nieuwe wind: vanwaar komt zij...?
Al met al lijkt het nieuwe millennium te beginnen met nieuw optimisme, ondanks het feit dat de armoedeproblematiek meer weerhaken heeft gekregen en de zin van de hulp zelf im frage is gekomen. Is het door het besef van urgentie dat zich opdringt, of door een schuldgevoel ten opzichte van de al maar toenemende welvaart? Wordt er in een ‘erop-of-eronder-gedrevenheid’ harder gelopen om uit handen te blijven van kritische geesten en sentimenten? Of moeten we voor het nieuwe ‘optimisme’ achter de schermen kijken, en tot de ontdekking komen dat het een scoringsdrift is die zich van politieke leiders meester maakt? Want de strijd tegen armoede vangen we, zoals we zagen, niet meer aan met goede intenties, maar met meetbare doelstellingen die op een conto te schrijven zijn. Iedereen, van Kofi Annan en Bush tot Chirac en Blair[6] wil graag herinnerd worden als de politicus die de ruggengraat van armoede brak.
Wat we met zekerheid kunnen vaststellen is dat de mondiale civil society een toenemend zelfbewustzijn aan de dag legt; in de laatste jaren hebben duizenden NGO’s en maatschappelijke organisaties elkaar weten te vinden, over de grenzen heen. Wereldwijde allianties leveren en delen informatie, voeren campagne en lobbyen; met elkaar vormen ze een stem die politieke leiders appelleert, of dezen nu willen scoren of niet.
Komt er echt beweging in de strijd tegen armoede? Dat valt nog te bezien, hoewel er hoopvolle ontwikkelingen zijn. Politici maken aanstalten. Er is een internationaal framework van doelstellingen en indicatoren (hoe onrealistisch sommigen die ook vinden), inclusief geplande evaluaties. Er is een assertieve derde-wereld-beweging om besluitvormers bij de les te houden. En dan de ontwikkelingslanden zelf die in toenemende mate een vuist weten te maken (zoals de G20) in internationale fora.
… en waar gaat ze naar toe?
2015. Dat is in ontwikkelingsland het magische jaar: dan gaan we zien dat we niet alleen onze goede bedoelingen hebben behouden, maar onderweg zijn – zo niet halverwege – armoede de das om te doen. En dit keer hebben we overtuigende cijferoverzichten, zwart op wit. We zullen dan zien hoeveel wil er bij Sachs’ wetenschap gevoegd is, dat armoede is op te lossen. Geloven we hierin? We kunnen nu de discussie voeren hoe realistisch de MDG’s zijn, of hoe solide de optimistische VN-rapporten. Maar moet dit alles ons niet bewegen voorvragen te stellen bij wat wij ‘ontwikkeling’ zijn gaan noemen? Want stel u voor: in 2015 volgen alle kinderen basisonderwijs, sterven er aanzienlijk minder moeders en kinderen en is het HIV/AIDS virus een halt toegeroepen. Dat zou een gezegende prestatie zijn! Aan de inspanningen hiervoor moeten we niets af doen. Maar zijn we er dan? Ongetwijfeld nee. Tegen die tijd zal er weer een nieuwe agenda zijn, zolang structuren en mondiale verhoudingen ongewijzigd blijven. Er is meer nodig dan armoedebestrijding, op het vlak van de oorzaken zelf. Iets structurelers. Een response ‘van elders’ is nodig. De vraag dringt zich op: waar willen, waar moeten we uiteindelijk naar toe?
Gedeelde wereld
We moeten beseffen dat armoede ergens vandaan komt en dat het probleem niet geïsoleerd bestreden kan worden zoals men een ziekte tegengaat. Niet dat het allemaal de schuld is van het rijke westen, zo eenvoudig is het niet. Het ‘arme Zuiden’ heeft ook een verantwoordelijkheid en het belang van goed lokaal bestuur kan niet genoeg onderstreept worden. Maar we raken hier aan een ander, belangrijk principe dat de agenda moet gaan bepalen: delen. We kunnen ons terecht afvragen wat er toch aan de hand is met de westerse landen, die ondanks de sterk gestegen rijkdom, de steeds groter wordende welvaart niet willen delen. Noch met de reeds aanwezige bevolking (de armen), noch met de toekomstige generaties (milieu).[7] Delen houdt in dat ontwikkelingslanden reële kansen worden geboden, terwijl rijke landen een stapje terug doen.[8] De Wereld Alliantie van Gereformeerde Kerken (WARC) heeft hier recent terecht de vinger bij gelegd in de slotverklaring van de Algemene Vergadering. Tegenover de huidige economische, culturele, politieke en militaire overmacht van het welvarende deel van de wereld zeggen de kerken in Noord en Zuid: in de keuzes die wij maken ten behoeve van de economische gerechtigheid is de integriteit van ons geloof in God in het geding.[9]
Waar het om gaat is de ene wereldsamenleving, waarin gezamenlijk gewerkt wordt aan de publieke ruimte. Want echte ontwikkeling wordt niet bereikt door de westerse euro, dat doet de arme zelf. Maar dan moeten we die arme wel respecteren en de ruimte geven. Wat dit betreft biedt de achtste millennium doelstelling hoop, want zo’n ‘verbond’ tussen Noord en Zuid hebben we nodig, geen éénrichtingssolidariteit. De problemen van de mensheid moeten gezamenlijk worden aangepakt, omdat de oorzaken en uitingen ervan de grenzen en culturen overstijgen.
Bronnen
- De Lange, H.M. Spreken en luisteren in de Noord-Zuid dialoog. In: Blauwkuip, H.C. (1998). Opties voor de toekomst. Op weg naar een duurzame samenleving. Kok, Kampen, p. 73-84.
- Dunkley, G. (2004). Free Trade. Myth, reality and alternatives. Zed Books, London.
- Haan, R. (2005). Economie van de eerbied. Kanttekeningen bij het bijbelse spreken over geld en goed. Meinema, Zoetermeer.
- Habets, J. en Gloudemans, H. (red.) (1999). Wereld delen. Op weg naar één wereld, één mensheid. Ten Have.
- Internationale Samenwerking, oktober 2004. p. 36-39.
- Onze Wereld, maart 2005. Een einde aan armoede?, p.28-31.
- Schumacher, E.F. (1973). Hou het klein. Een economische studie waarbij de mens weer meetelt.Ambo, Baarn.
- The Economist, 16 december 2004. Making poverty history.
- Vreugdenhil, J.J. (2003). De diagnose na vijf decennia ontwikkelingsinspanningen. In: Bouwen aan Bruggen van Hoop (ongepubliceerde scriptie, Wageningen Universiteit).
Noten
[1] Mondialisering als zodanig is niet nieuw, maar wel de mate waarin het proces een beïnvloedende factor is.
[2] Mondialisering, of globalisering wordt dan ook wel gedefinieerd als ‘displacement of local and national factors in people’s lives by transnational one’s’, Dunkley (2004), p.4.
[3] Zie ook het recent uitgekomen Kort Commentaar Eigen boontjes doppen? Koers en coherentie in landbouw- en ontwikkelingsbeleid, hoofdstuk 3.
[4] Zo is het immers gegaan met de belofte die ruim 130 landen in de jaren 70 van de vorige eeuw deden om 0,7% van het nationaal inkomen aan OS te besteden. Nu is het in Europa gemiddeld 0,34%.
[5] Zie www.whiteband.org, naar het witte polsbandje dat met deze campagne gepaard gaat.
[6] Of moeten we de Minister van Financiën, Gordon Brown, noemen, die er in de rivaliteit met Blair met ‘de Agenda’ vandoor gaat?
[7] De Lange (1998), Spreken en luisteren in de Noord-Zuid dialoog, p. 76.
[8] In dit licht zijn bedenkelijke noten te plaatsen bij de eveneens in 2000 overeengekomen ‘Lissabon-agenda’, waarmee de Europese regeringsleiders hebben afgesproken dat de EU in 2010 de meest dynamische en concurrerende economie in de wereld moet zijn.
[9] WARC, Augustus 2004. Covenanting for Justice in Economy and Earth. Zie bv. www.stichtingoikos.nl.
Uitslag poll november 2004
(69 stemmen, deels via internet, deels bij publiek PerspectieF workshop)
Wie kunnen volgens u de grootste bijdrage leveren aan een rechtvaardigere wereld (arm-rijk)?
1. De (nationale) politiek, o.a. door internationale samenwerking (36%)
2. Het internationale bedrijfsleven (door fair trade e.d.) (25%)
3. Burgers, door kritisch te consumeren / consuminderen (19%)
4. Maatschappelijke organisaties, door structurele hulpverlening (19%)
5. Kerken wereldwijd, in Woord en daad (1%)
Door Jacob Jan Vreugdenhil, tijdelijk projectmedewerker WI (met subsidie van het NCDO), daarnaast werkzaam bij TEAR fund.
Gepubliceerd in DenkWijzer 2005, 3
Toch moet ook dat andere gezegd worden: de waardigheid en prestatie van mensen die het uithouden met beperkte mogelijkheden en desondanks vitaal blijven. De problemen van deze wereld die gedragen worden met een levenskracht en oneindige hoop op een beter leven, die respect opeisen. Ook dat is de Derde Wereld.
Door de eenzijdigheid die onze blik op ontwikkelingslanden kenmerkt, is het gevaar aanwezig dat hierdoor voor ons, levend in de ‘Eerste Wereld’, inderdaad een àndere wereld ontstaat, ver weg. Daar zijn mensen vooral slachtoffers, die voor enige kwaliteit van leven bungelen aan de goedgeefsheid van rijke Westerlingen. Met slachtoffers hebben we medelijden.
Maar mensen in ontwikkelingslanden zijn niet slechts object van allerhande ellende, maar zijn subjecten in een wereldsamenleving – dezelfde als waar wij deel van uitmaken. Er is maar één wereld en die wordt gedeeld door arm en rijk. Het grote probleem is, dat we met een chronische ongelijkheid te kampen hebben. Een ongelijkheid die we doorgaans wijten aan ‘de ontwikkelingsproblematiek’.
Ontwikkelingsproblematiek: waar hebben we het over?
- Allereerst is er de armoedecrisis. Dit kan gezien worden als kernprobleem van onderontwikkeling. Het gaat dan om een brede, ook niet-economische interpretatie: lijden, machteloosheid, honger, ziekten (de AIDS crisis), lage inkomens, ontmenselijking, slechte sociale relaties, onveiligheid, lichamelijke zwakte en kwetsbaarheid.
- De voedselcrisis is een tweede karakteristiek. Volgens de FAO leed 17% van de bevolking in ontwikkelingslanden in 2001 aan ondervoeding, bijna 800 miljoen mensen.
- Als derde de politieke crisis, in het huidige ontwikkelingsdebat aangeduid met slecht bestuur (bad governance) Het gaat dan om gebrek aan / afwezigheid van transparantie, democratisch gehalte, lokale inspraak, participatie van de civil society en respect voor mensenrechten en milieu.
- De financiële crisis is een vierde element. Torenhoge buitenlandse schulden drukken het budget van overheden, die aan rente en aflossing een zware dobber hebben.
- Dan is er de economische crisis: de positie van derde wereld landen op de wereldmarkt. Enerzijds wordt ontwikkelingslanden nu weinig marktruimte geboden, anderzijds vallen arme landen bij rücksichtslos liberaliseren buiten de boot door gebrek aan concurrentiekracht.
- Dan de ecologische crises: de toenemende druk op het klimaat, milieu, de hulpbronnen, de duurzaamheidstatus van ecosystemen.
- Ten slotte de vluchtelingencrisis. Hoewel dit tijdelijke fenomenen zijn, houdt de problematiek vaak lang aan. Volgens de vluchtelingen organisatie van de VN (UNHCR) waren er in 2004 ruim 17 miljoen vluchtelingen en ontheemden.
Verder na Abraham
Dé ontwikkelingsproblematiek bestaat overigens niet. Wel kennen veel arme landen vergelijkbare karakteristieken (zie tekstkader). In de ruim vijftig jaar dat ontwikkelingssamenwerking nu oud is, is vanuit verschillende visies geprobeerd een effectieve response te vormen op de problematiek. Ons decennium wordt vervolgens gekenmerkt door groeiende kritiek, in Nederland maar ook daarbuiten: wat zijn we nu, na vijftig jaar, uiteindelijk opgeschoten? Heeft hulp wel zin? Een direct gevolg van deze ‘mid-life crisis’ is een toenemende nadruk op effectiviteit en efficiëntie, en het zichtbaar willen maken van de resultaten (‘dan zullen we laten zien dat het zin heeft’). Daar hebben we nu volop mee te maken. Goede intenties, caritas en de giftencultuur laten we achter ons; het gaat nu om harde doelstellingen, indicatoren en beweging in de cijfers. ‘Aid’ heeft iets van ‘business’ gekregen.
Deze reactie vindt een methodische uitweg in de Millennium Development Goals (MDG’s), die voor 2015 de resultaten al hebben vastgelegd (zie tekstkader). Een ander gevolg is het coherentiestreven dat dikgedrukt op de agenda staat. Want tegenstrijdigheden tussen verschillende beleidsvelden doen ontwikkelingsinspanningen teniet. In 2003 kwam bijvoorbeeld een gezamenlijke notitie uit van de ministers Veerman en Van Ardenne over hoe landbouw en ontwikkelingsbeleid beter samen kunnen gaan. Coherentie betekent een effectiviteitslag. Verder worden stringentere voorwaarden gesteld aan hulp (good governance) om bodemloze putten te vermijden: we willen onze euro’s horen vallen. En er wordt ingezet op multilaterale kanalen om internationale samenwerking zoveel mogelijk te bundelen en coördineren. Ontwikkelingssamenwerking vanuit Nederland heeft de kritiek niet aan zich voorbij laten gaan en lijkt vastbesloten de crises te overleven.
Mondialisering en verharding
Veranderde de response op het ontwikkelingsvraagstuk over de decennia heen, de problematiek bleef ook niet dezelfde: de economische crisis verdiepte zich, de ecologische crisis ‘diende zich aan’, de internationale schulden stapelden zich op en het HIV-virus explodeerde. Daarbij is door de jaren heen meer inzicht verworven: armoede blijkt bijvoorbeeld vooral een vrouwelijk gezicht te hebben, juist vrouwen zijn er vaak het ellendigst aan toe. Door deze dynamiek worden we in ons tijdvak geconfronteerd met een totaal-problematiek die een eigen karakter draagt.
Dat is temeer het geval omdat we te maken hebben met een ‘nieuwe’ factor die van invloed is: mondialisering.[1] De toenemende interactie op internationaal vlak lijkt de verstrengeling van (ontwikkelingsproblemen op) micro en macroniveau te intensiveren.[2] Zo kunnen lage wereldmarktprijzen of een verkeerd (beïnvloedt) nationaal beleid lokaal vicieuze cirkels van armoede en honger in gang zetten. Omgekeerd kunnen de vraagstukken op lokaal niveau bijdragen aan nationale ontwikkelingsproblemen en een falend bestuur wat weer resulteert in een ineffectief optreden binnen internationale onderhandelingen. Vanwege het toenemende belang van internationale participatie worden factoren die dat bemoeilijken of verhinderen vergroot. Waar we bovendien mee te maken hebben is de ‘paradox van de insluiting’: mondialisering sluit in eerste instantie (landen, culturen, marktpartijen) in, maar eenmaal deel van het systeem treedt een uitsluitingsmechanisme in werking. Dit is een reëel gevaar voor de armere ontwikkelingslanden op een neoliberale, vrije markt; bij tekortschietende concurrentiekracht blijft non-participatie over.[3] Mondialisering brengt een verharding van de economische en armoedecrisis.
De Millennium Development Goals
Hier volgen de thema’s, die per doelstelling zijn voorzien van gedetailleerde indicatoren.
In 2015 is er:
Vereende krachten en nieuw toekomstgeloofHier volgen de thema’s, die per doelstelling zijn voorzien van gedetailleerde indicatoren.
In 2015 is er:
- Een halvering van extreme armoede en honger
- Universele toegang tot primair onderwijs
- Gendergelijkheid, en empowerment voor vrouwen gerealiseerd
- Een sterke afname van kindersterfte
- Een sterke afname van moedersterfte
- Een halt toegeroepen aan HIV/AIDS, malaria en andere ziekten
- Een duurzaam milieu gewaarborgd
- Een mondiaal partnerschap voor ontwikkeling gesloten
Daar is niet alles mee gezegd. Mondialisering biedt namelijk ook nieuwe kansen. Er is een verdere internationalisering van inspanningen mogelijk: het samenbundelen van krachten en bijeenbrengen van expertise. De al genoemde MDG’s staan op de internationale agenda. Niet eerder was er een dergelijk omvattend commitment in de strijd tegen armoede – wat overigens niet wil zeggen dat we niet in het internationale gebruik vervallen om op papier toezeggingen te doen en vervolgens verder te leven alsof onze neus bloedt.[4] In het kielzog van de MDG’s kwam recent een rapport uit van de Amerikaanse econoom Jeffrey Sachs, dat hij schreef na een studie in opdracht van de VN: Investing in Development. A practical plan to achieve the Millennium Development Goals. Conclusie: voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid bestaat de mogelijkheid de armoede op te lossen. Zowel het geld, de expertise als het instrumentarium is daarvoor aanwezig. Het wachten is op politieke wil en actie.
Eerder, in 2004 al, kwam een groep topeconomen na een serie studies met een lijst van ontwikkelingsinitiatieven, gerangschikt naar efficiëntie, naar opbrengst dus voor de armen in de wereld per geïnvesteerde euro of dollar. In deze Copenhagen Consensus (zie tekstkader) liet ‘de wetenschap’ al zien dat het armoedeprobleem heel goed is aan te pakken, en nog efficiënt ook! Een soortgelijke ‘We-can-do-it uitstraling’ kenmerkt het rapport van de Britse Commission for Africa. Dit rapport voedt Blair’s Agenda, die volop media aandacht krijgt. Het gaat o.a. om een substantiële verhoging van het ontwikkelingsbudget in rijke landen (naar de ooit afgesproken 0,7%), massale schuldkwijtschelding voor arme landen, en handelsliberalisatie voor landbouwproducten. Op zich niets nieuws dus, of toch wel, want nu lijkt de politieke wil er te zijn. Blair en zijn minister van financiën Gordon Brown voeren volop campagne om zoveel mogelijk politieke armslag achter zich te scharen.
En er wordt meer campagne gevoerd. Op het Wereld Sociaal Forum, eind januari gehouden in Porto Allegre, Brazilië, is een nieuwe mondiale(!) campagne gelanceerd met de naam Global Call to Action against Poverty (GCAP). Van gebakken lucht naar actie, is het devies. Het GCAP is een mondiale alliantie van honderden sociale, culturele en kerkelijke organisaties die het grote publiek bewustmaken van de neteligheid van de situatie en politieke leiders onder druk zetten de gedane beloften na te komen.[5] Men richt zich op belangrijke bijeenkomsten in 2005, zoals de bijeenkomst van de G8, de groep van rijke landen die Blair in juli ontvangt, en de eerste MDG-evaluatie in VN-verband komende september. En niet te vergeten de decemberbijeenkomst van de wereldhandelsorganisatie (WTO) in Hong Kong, waar onderhandeld wordt over verdere liberalisering van de wereldhandel en de positie van arme landen. In talrijke landen zullen deelnemers van de GCAP eigen campagnes voeren, van de ‘Make poverty History’ campagne in de UK tot de wereldwijde (christelijke) ‘Micah Call’ en van de aandacht voor Fair Trade tot de nieuwe MDG-campagne ‘Maak het waar. Armoede de wereld uit’ in Nederland. In actie kringen zingt het rond: 2005, jaar van de omslag!
De prioriteitenlijst van de Copenhagen Consensus
Categorie | Voorstel | |
---|---|---|
Zeer goed |
1. Besmettelijke ziekten | HIV/AIDS preventie |
2. Honger en ondervoeding | Verstrekking voedingssupplementen | |
3. Handelshervormingen | Liberalisering | |
4. Besmettelijke ziekten | Aanpak van malaria | |
Goed | 5. Honger en ondervoeding | Nieuwe landbouwtechnieken |
6. Water en sanitatie | Kleinschalige watertechnologie | |
7. Water en sanitatie | Lokaal watermanagement | |
8. Water en sanitatie | Effectief watergebruik in de landbouw | |
9. Bestuur | Startende ondernemers helpen | |
Redelijk | 10. Migratie | Lagere barrières voor geschoolden |
11. Honger en ondervoeding | Aanpak ondervoeding bij kinderen | |
12. Honger en ondervoeding | Aanpak ondergewicht pasgeborenen | |
13. Besmettelijke ziekten | Verbeteren basiszorg | |
Slecht | 14. Migratie | Scholingsprogramma’s laag opgeleiden |
15. Klimaatverandering | Optimale CO2-tax | |
16. Klimaatverandering | Kyoto-protocol | |
17. Klimaatverandering | ‘Value at risk’ CO2-tax |
Een nieuwe wind: vanwaar komt zij...?
Al met al lijkt het nieuwe millennium te beginnen met nieuw optimisme, ondanks het feit dat de armoedeproblematiek meer weerhaken heeft gekregen en de zin van de hulp zelf im frage is gekomen. Is het door het besef van urgentie dat zich opdringt, of door een schuldgevoel ten opzichte van de al maar toenemende welvaart? Wordt er in een ‘erop-of-eronder-gedrevenheid’ harder gelopen om uit handen te blijven van kritische geesten en sentimenten? Of moeten we voor het nieuwe ‘optimisme’ achter de schermen kijken, en tot de ontdekking komen dat het een scoringsdrift is die zich van politieke leiders meester maakt? Want de strijd tegen armoede vangen we, zoals we zagen, niet meer aan met goede intenties, maar met meetbare doelstellingen die op een conto te schrijven zijn. Iedereen, van Kofi Annan en Bush tot Chirac en Blair[6] wil graag herinnerd worden als de politicus die de ruggengraat van armoede brak.
Wat we met zekerheid kunnen vaststellen is dat de mondiale civil society een toenemend zelfbewustzijn aan de dag legt; in de laatste jaren hebben duizenden NGO’s en maatschappelijke organisaties elkaar weten te vinden, over de grenzen heen. Wereldwijde allianties leveren en delen informatie, voeren campagne en lobbyen; met elkaar vormen ze een stem die politieke leiders appelleert, of dezen nu willen scoren of niet.
Komt er echt beweging in de strijd tegen armoede? Dat valt nog te bezien, hoewel er hoopvolle ontwikkelingen zijn. Politici maken aanstalten. Er is een internationaal framework van doelstellingen en indicatoren (hoe onrealistisch sommigen die ook vinden), inclusief geplande evaluaties. Er is een assertieve derde-wereld-beweging om besluitvormers bij de les te houden. En dan de ontwikkelingslanden zelf die in toenemende mate een vuist weten te maken (zoals de G20) in internationale fora.
… en waar gaat ze naar toe?
2015. Dat is in ontwikkelingsland het magische jaar: dan gaan we zien dat we niet alleen onze goede bedoelingen hebben behouden, maar onderweg zijn – zo niet halverwege – armoede de das om te doen. En dit keer hebben we overtuigende cijferoverzichten, zwart op wit. We zullen dan zien hoeveel wil er bij Sachs’ wetenschap gevoegd is, dat armoede is op te lossen. Geloven we hierin? We kunnen nu de discussie voeren hoe realistisch de MDG’s zijn, of hoe solide de optimistische VN-rapporten. Maar moet dit alles ons niet bewegen voorvragen te stellen bij wat wij ‘ontwikkeling’ zijn gaan noemen? Want stel u voor: in 2015 volgen alle kinderen basisonderwijs, sterven er aanzienlijk minder moeders en kinderen en is het HIV/AIDS virus een halt toegeroepen. Dat zou een gezegende prestatie zijn! Aan de inspanningen hiervoor moeten we niets af doen. Maar zijn we er dan? Ongetwijfeld nee. Tegen die tijd zal er weer een nieuwe agenda zijn, zolang structuren en mondiale verhoudingen ongewijzigd blijven. Er is meer nodig dan armoedebestrijding, op het vlak van de oorzaken zelf. Iets structurelers. Een response ‘van elders’ is nodig. De vraag dringt zich op: waar willen, waar moeten we uiteindelijk naar toe?
Gedeelde wereld
We moeten beseffen dat armoede ergens vandaan komt en dat het probleem niet geïsoleerd bestreden kan worden zoals men een ziekte tegengaat. Niet dat het allemaal de schuld is van het rijke westen, zo eenvoudig is het niet. Het ‘arme Zuiden’ heeft ook een verantwoordelijkheid en het belang van goed lokaal bestuur kan niet genoeg onderstreept worden. Maar we raken hier aan een ander, belangrijk principe dat de agenda moet gaan bepalen: delen. We kunnen ons terecht afvragen wat er toch aan de hand is met de westerse landen, die ondanks de sterk gestegen rijkdom, de steeds groter wordende welvaart niet willen delen. Noch met de reeds aanwezige bevolking (de armen), noch met de toekomstige generaties (milieu).[7] Delen houdt in dat ontwikkelingslanden reële kansen worden geboden, terwijl rijke landen een stapje terug doen.[8] De Wereld Alliantie van Gereformeerde Kerken (WARC) heeft hier recent terecht de vinger bij gelegd in de slotverklaring van de Algemene Vergadering. Tegenover de huidige economische, culturele, politieke en militaire overmacht van het welvarende deel van de wereld zeggen de kerken in Noord en Zuid: in de keuzes die wij maken ten behoeve van de economische gerechtigheid is de integriteit van ons geloof in God in het geding.[9]
Waar het om gaat is de ene wereldsamenleving, waarin gezamenlijk gewerkt wordt aan de publieke ruimte. Want echte ontwikkeling wordt niet bereikt door de westerse euro, dat doet de arme zelf. Maar dan moeten we die arme wel respecteren en de ruimte geven. Wat dit betreft biedt de achtste millennium doelstelling hoop, want zo’n ‘verbond’ tussen Noord en Zuid hebben we nodig, geen éénrichtingssolidariteit. De problemen van de mensheid moeten gezamenlijk worden aangepakt, omdat de oorzaken en uitingen ervan de grenzen en culturen overstijgen.
Bronnen
- De Lange, H.M. Spreken en luisteren in de Noord-Zuid dialoog. In: Blauwkuip, H.C. (1998). Opties voor de toekomst. Op weg naar een duurzame samenleving. Kok, Kampen, p. 73-84.
- Dunkley, G. (2004). Free Trade. Myth, reality and alternatives. Zed Books, London.
- Haan, R. (2005). Economie van de eerbied. Kanttekeningen bij het bijbelse spreken over geld en goed. Meinema, Zoetermeer.
- Habets, J. en Gloudemans, H. (red.) (1999). Wereld delen. Op weg naar één wereld, één mensheid. Ten Have.
- Internationale Samenwerking, oktober 2004. p. 36-39.
- Onze Wereld, maart 2005. Een einde aan armoede?, p.28-31.
- Schumacher, E.F. (1973). Hou het klein. Een economische studie waarbij de mens weer meetelt.Ambo, Baarn.
- The Economist, 16 december 2004. Making poverty history.
- Vreugdenhil, J.J. (2003). De diagnose na vijf decennia ontwikkelingsinspanningen. In: Bouwen aan Bruggen van Hoop (ongepubliceerde scriptie, Wageningen Universiteit).
Noten
[1] Mondialisering als zodanig is niet nieuw, maar wel de mate waarin het proces een beïnvloedende factor is.
[2] Mondialisering, of globalisering wordt dan ook wel gedefinieerd als ‘displacement of local and national factors in people’s lives by transnational one’s’, Dunkley (2004), p.4.
[3] Zie ook het recent uitgekomen Kort Commentaar Eigen boontjes doppen? Koers en coherentie in landbouw- en ontwikkelingsbeleid, hoofdstuk 3.
[4] Zo is het immers gegaan met de belofte die ruim 130 landen in de jaren 70 van de vorige eeuw deden om 0,7% van het nationaal inkomen aan OS te besteden. Nu is het in Europa gemiddeld 0,34%.
[5] Zie www.whiteband.org, naar het witte polsbandje dat met deze campagne gepaard gaat.
[6] Of moeten we de Minister van Financiën, Gordon Brown, noemen, die er in de rivaliteit met Blair met ‘de Agenda’ vandoor gaat?
[7] De Lange (1998), Spreken en luisteren in de Noord-Zuid dialoog, p. 76.
[8] In dit licht zijn bedenkelijke noten te plaatsen bij de eveneens in 2000 overeengekomen ‘Lissabon-agenda’, waarmee de Europese regeringsleiders hebben afgesproken dat de EU in 2010 de meest dynamische en concurrerende economie in de wereld moet zijn.
[9] WARC, Augustus 2004. Covenanting for Justice in Economy and Earth. Zie bv. www.stichtingoikos.nl.
Uitslag poll november 2004
(69 stemmen, deels via internet, deels bij publiek PerspectieF workshop)
Wie kunnen volgens u de grootste bijdrage leveren aan een rechtvaardigere wereld (arm-rijk)?
1. De (nationale) politiek, o.a. door internationale samenwerking (36%)
2. Het internationale bedrijfsleven (door fair trade e.d.) (25%)
3. Burgers, door kritisch te consumeren / consuminderen (19%)
4. Maatschappelijke organisaties, door structurele hulpverlening (19%)
5. Kerken wereldwijd, in Woord en daad (1%)
Door Jacob Jan Vreugdenhil, tijdelijk projectmedewerker WI (met subsidie van het NCDO), daarnaast werkzaam bij TEAR fund.
Gepubliceerd in DenkWijzer 2005, 3
Nieuwsarchief > 2005
december
- 31-12-05 23:55 - Het Elfde Uur Special met André Rouvoet
- 29-12-05 13:54 - Opvoeden – voor het te laat is!
- 28-12-05 18:57 - ChristenUnie beste bestuurderspartij Twente
- 28-12-05 15:04 - Carolien Pape wint Persprijs voor Raadslid 2005
- 24-12-05 10:13 - Column: Geen plezierreisje...
- 23-12-05 14:30 - Blowverbod in Amsterdam
- 23-12-05 14:22 - De geur van partijpolitieke spelletjes
- 22-12-05 10:57 - Verbod in Winschoten voor circussen met wilde dieren
- 21-12-05 12:44 - HandSchrift: Lokale strijd tegen armoede
- 21-12-05 09:36 - Van Middelkoop: D66 verspeelt kroonjuweel
- 20-12-05 11:41 - SGP-ChristenUnie Zuid-Holland verontrust over levering zoetwater
- 20-12-05 11:30 - Algemeen Overleg Verdieping Westerschelde
- 19-12-05 16:04 - Saillante details over kabinetsformatie
- 19-12-05 15:42 - Christelijk geluid in Europa
- 19-12-05 12:35 - ChristenUnie Amsterdam: Zero tolerance op de Wallen
- 17-12-05 14:03 - Energiebesparing van twee procent haalbaar
- 17-12-05 13:38 - Rood of groen: geslaagd derde Ledencongres
- 17-12-05 13:02 - Energiebesparing van twee procent haalbaar
- 16-12-05 19:04 - Energiebeleid heeft ambitie nodig
- 16-12-05 19:02 - Energiebeleid heeft ambitie nodig
- 16-12-05 17:28 - Energiebeleid mist stroomlijn
- 16-12-05 16:53 - ChristenUnie Amsterdam: Prostitutie ‘hype’ in verkiezingen
- 15-12-05 14:54 - Het Congo-debat en minister Verdonk
- 14-12-05 20:23 - ChristenUnie Flevoland mist provinciale prijs voor vrijwilligers
- 14-12-05 15:52 - Vragen over hoge grafprijzen
- 14-12-05 15:50 - “Begraven te duur? Dan maar cremeren!”
- 14-12-05 11:55 - CIA kampen
- 14-12-05 10:09 - Cadmiumverbod batterijen
- 14-12-05 10:06 - Suikersector
- 14-12-05 10:05 - Eurovignet
- 14-12-05 10:01 - Bescherming privacy
- 12-12-05 21:25 - Batterijen
- 12-12-05 19:11 - Kamer wil gelijke kansen allochtonen bevorderen door ethische code
- 12-12-05 13:34 - Klimaatconferentie in Montréal
- 12-12-05 10:11 - Algemeen Overleg Jaarnota integratiebeleid 2005
- 12-12-05 10:06 - ChristenUnie: Haal naam uit alle CV’s
- 10-12-05 17:57 - Wanneer gaat de Verlichting uit?
- 10-12-05 16:58 - Verhit Vragenuurtje
- 10-12-05 11:23 - Vrijheid voor eigen identiteit
- 10-12-05 11:19 - Vrijheid van onderwijs: recht en opdracht
- 09-12-05 11:51 - ChristenUnie spotje aan de ontbijttafel
- 09-12-05 11:34 - Minister is Kamer uitleg verschuldigd
- 08-12-05 15:28 - Manifest: Gelijk zoekt zijns gelijk!
- 07-12-05 21:03 - Bijdrage debat Begroting voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor 2006
- 07-12-05 18:45 - Handsfree bellen op de fiets
- 06-12-05 15:18 - Ga dialoog aan met minderheden
- 05-12-05 21:18 - Netwerk: Tineke Huizinga over Rita Verdonk
- 05-12-05 18:26 - Aanpak loverboys ook via tv
- 05-12-05 15:34 - Extra geld voor publieke omroep?
- 03-12-05 17:11 - Toch volledig pensioen voor Zwolse WAO’er
- 02-12-05 22:29 - Meldkamer moet integraal aangestuurd
- 02-12-05 16:26 - Vragen over de positie van christenen in Iran
- 02-12-05 14:07 - Kamerbrede steun voor motie Slob om plattelandskinderen extra tegemoet te komen
- 02-12-05 13:53 - Zuinig zijn op publieke omroep
- 02-12-05 13:52 - ChristenUnie: snel 50 miljoen voor omroep
- 02-12-05 13:20 - Politici doen schoolstrijd graag over
- 01-12-05 23:23 - Netwerk: Onderzoek terugkeer asielzoekers Congo
- 01-12-05 17:55 - Na het geld nu het betere onderwijs
- 01-12-05 13:59 - Christenen hebben Europa veel te bieden
- 01-12-05 12:50 - Column: Lievemoederen
november
- 30-11-05 23:05 - ChristenUnie boekt 150% winst in Teylingen
- 30-11-05 12:28 - ChristenUnie wil meer geld voor plattelandsscholen
- 30-11-05 12:27 - Bijdrage debat Begroting Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
- 30-11-05 10:51 - Laat graf langer met rust
- 29-11-05 22:03 - André Rouvoet: Intolerantie is niet democratisch
- 29-11-05 17:45 - Kamer voor blowverbod
- 29-11-05 11:26 - Andre Rouvoet: Seculiere fundamentalisten gevaarlijker dan moslims
- 29-11-05 10:43 - Europese christenpolitici buigen zich over multicultureel Europa
- 26-11-05 23:30 - Evangelische ChristenUnie-achterban verenigt
- 26-11-05 08:07 - Kabinet verwaarloost openbaar vervoer
- 25-11-05 21:51 - Lezing Verschil inspireert!
- 25-11-05 19:47 - Lezing Inclusieve solidariteit
- 25-11-05 19:44 - Verslag van congres Over de schutting. Op weg naar nieuwe solidariteit
- 25-11-05 17:15 - Politiek pleit voor ‘coulance’ voor WAO’ers
- 25-11-05 17:13 - Kamerleden op de bres voor pensioen WAO’er
- 24-11-05 09:53 - De kerk als wijkgebouw
- 23-11-05 23:58 - D66 tegen pardon voor 'oude' groep asielzoekers
- 23-11-05 20:44 - Schrijnende situatie in Noord-Korea
- 23-11-05 17:12 - Bijdrage debat Begroting Buitenlandse Zaken onderdeel Ontwikkelings-samenwerking
- 23-11-05 15:05 - Relatie EU - China
- 23-11-05 14:03 - Geloven en politiek bedrijven gaan heel goed samen
- 23-11-05 11:31 - Rouvoet hekelt 'Verlichtings-fundamentalisten'
- 23-11-05 09:56 - Kantelende solidariteit in de gezondheidszorg
- 22-11-05 18:37 - ChristenUnie: Norschoten beste zorginstelling
- 22-11-05 17:16 - Toespraak André Rouvoet: Geloven in de politiek
- 22-11-05 15:29 - ChristenUnie Harderwijk schrijft programmaraad over MTV, TMF en The Box
- 22-11-05 14:36 - Zorg in het zonnetje
- 22-11-05 09:59 - Meer dan het pannetje soep
- 22-11-05 08:18 - Algemene Politieke Beschouwingen 2005
- 22-11-05 08:17 - Decadentie staat integratie in de weg
- 21-11-05 12:38 - Klimaatsverandering eist politieke daadkracht
- 18-11-05 17:17 - Publieke omroep aan rand afgrond
- 18-11-05 13:43 - ChristenUnie Ede ziet mogelijkheden voor goedkope woningen
- 18-11-05 12:41 - Kamp kijkt naar extra geld voor kapot materieel
- 17-11-05 12:28 - ChristenUnie Zwolle stelt vragen over loverboyproject
- 17-11-05 09:32 - Straatsburg afschaffen!
- 16-11-05 22:28 - OPROEP: 2 minuten stilte voor de slachtoffers van de Schipholbrand
- 16-11-05 14:40 - Irak
- 16-11-05 14:38 - Dieren vangen
- 16-11-05 14:32 - Klimaatverandering
- 16-11-05 10:25 - Bijdrage debat Begroting Defensie 2006
- 15-11-05 19:53 - Chemische stoffen
- 15-11-05 19:51 - Reach
- 15-11-05 12:45 - Van Middelkoop: Bepleit rechten Papoeas
- 14-11-05 15:17 - Rouvoet: CDA, rug recht tegen abortuslobby
- 14-11-05 14:07 - Laat schulden niet oplopen!
- 14-11-05 12:17 - ChristenUnie wil spoed achter De Passie
- 12-11-05 17:58 - Het komt aan op vertrouwen!
- 12-11-05 17:55 - CDA machteloos tegenover D66
- 12-11-05 17:53 - Rouvoet hecht aan zelfstandige positie
- 12-11-05 16:28 - Rouvoet: We staan goed op de kaart
- 12-11-05 16:25 - Rouvoet: ChristenUnie is geen linkse partij
- 12-11-05 12:53 - Openingswoord voorzitter Uniecongres
- 12-11-05 11:00 - Overdenking Ds. Tim Vreugdenhil Uniecongres
- 12-11-05 10:49 - Gangsta-clips geen onschuldig vermaak
- 12-11-05 07:51 - Methadon na brand Schiphol, overlevende in isoleercel
- 11-11-05 23:24 - NOVA: Minister of hulpverlener: wie spreekt de waarheid?
- 11-11-05 22:02 - NOS Teletekst: Schipholoverlevende in isoleercel
- 11-11-05 18:16 - Overlevende Schipholbrand zat wel in isoleercel
- 11-11-05 09:42 - Debat volksgezondheid: Denktijd abortus en notitie straatcultuur
- 10-11-05 21:06 - Haal seks en geweld uit de videoclips
- 10-11-05 14:48 - ChristenUnie Radio
- 10-11-05 12:26 - Gert Schutte leidt commissie burger en politiek
- 10-11-05 11:12 - ChristenUnie: Actie TMF slaat aan
- 10-11-05 10:57 - ChristenUnie wint zetel in Katwijk
- 09-11-05 17:32 - ChristenUnie wil stop op degraderende clips
- 09-11-05 17:16 - Nieuwe zorgzame gemeenschappen inzet van jeugdzorg
- 09-11-05 10:32 - Bijdrage debat Begroting VROM 2006
- 08-11-05 23:35 - Stand-up comedian tourt met de ChristenUnie door het land
- 08-11-05 19:23 - ChristenUnie wil rode kaart voor Europa
- 08-11-05 12:01 - ChristenUnie roept op tot maatschappelijk verantwoord adverteren
- 07-11-05 19:41 - Rouvoet: wat heeft Cruyff dat ik niet heb?
- 07-11-05 15:34 - ChristenUnie tegen MTV-zenders
- 07-11-05 10:27 - Begrotingsoverleg Defensie 2006
- 04-11-05 13:59 - Rijk onderschat risico’s vaargeul
- 04-11-05 13:55 - Als goede bedoelingen averechts werken
- 04-11-05 13:20 - Rouvoet: kabinetsbeleid is 'verschraald' christelijk-sociaal
- 04-11-05 13:18 - Herkeuring WAO'ers draait om geld, niet om mensen
- 04-11-05 11:15 - Tineke Huizinga: ‘Ik geloof in verandering van levensstijl’
- 04-11-05 10:09 - Rouvoet: kabinetsbeleid is 'verschraald' christelijk-sociaal
- 04-11-05 08:53 - Van Vollenhoven onderzoekt ook nazorg
- 03-11-05 20:23 - Extra geld voor scheepsbouw
- 03-11-05 14:07 - ChristenUnie Nijkerk: Alle FANTA weg uit het gemeentehuis
- 03-11-05 09:10 - ChristenUnie begint actie tegen adverteerders TMF
- 02-11-05 20:49 - Bijdrage debat Begroting Economische Zaken 2006
- 02-11-05 15:02 - <i>Crimefighter</i> brengt niks nieuws
- 01-11-05 17:00 - Achtergronden uitstappen college Middelburg
- 01-11-05 16:32 - Snuffelen aan gemeenteraad
- 01-11-05 16:24 - Staatssecretaris Ross-Van Dorp op congres Inclusief
- 01-11-05 15:23 - Vragen over onderzoek Schipholbrand
- 01-11-05 10:18 - Rampenzender Zuid-Holland soms slecht bereikbaar
- 01-11-05 09:49 - TweeVandaag: Specifiek pardon voor slachtoffers Schipholbrand
oktober
- 31-10-05 21:55 - Twee Vandaag: Rouvoet over pardon voor slachtoffers Schipholbrand
- 31-10-05 12:31 - Vragen over uitspraak president Iran dat Israël van de kaart
- 28-10-05 13:02 - Gezocht: figuranten voor nieuwe TV-spot ChristenUnie
- 27-10-05 15:03 - ChristenUnie Radio
- 27-10-05 14:18 - Arie Slob blij met kritiek PvdA op MTV en TMF
- 26-10-05 20:44 - Beslissing octrooi op menselijk leven
- 26-10-05 20:41 - Verkiezingen in Azerbeidzjan
- 26-10-05 17:18 - ChristenUnie zet in op verduurzaming visserij
- 25-10-05 20:12 - Octrooi biotechnologische uitvindingen
- 25-10-05 16:20 - Bijdrage debat Begroting Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
- 25-10-05 14:25 - Boek en congres over ‘Nieuwe Solidariteit’
- 25-10-05 14:22 - Knelpunten Roemenie
- 25-10-05 14:20 - Akkoord Raad en milieucommissie over transport afvalstoffen
- 25-10-05 14:17 - Geen octrooi op menselijk leven
- 25-10-05 13:59 - Column Centraal Weekblad: Gezinsbeleid
- 25-10-05 11:30 - Nico Schipper kandidaat wethouder ChristenUnie Nunspeet
- 24-10-05 18:57 - Speech afvaltransport
- 24-10-05 10:20 - ChristenUnie Ede: UMTS en de januskop van het Rijk
- 21-10-05 11:03 - Vragen over jarenlang sturen van documenten van asielzoekers uit Congo
- 20-10-05 11:18 - Vragen over bedreigde hulpverlening door toenemend geweld in Darfur
- 20-10-05 08:56 - André Rouvoet in tv-campagne voor Pakistan
- 19-10-05 14:14 - Gemeenteraadscampagne 2006 ‘VOOR ELKAAR’
- 19-10-05 09:56 - Huizinga: asielbeleid onmenselijk
- 18-10-05 19:06 - ChristenUnie Stadskanaal in actie voor vrijwilligers
- 18-10-05 15:33 - Personele veranderingen bij het WI
- 18-10-05 15:29 - Personele veranderingen bij het WI
- 13-10-05 16:13 - ChristenUnie Radio
- 13-10-05 13:53 - Kindgebonden budget
- 13-10-05 12:36 - ChristenUnie Flevoland: Holland Acht roeit aan elastiek
- 13-10-05 11:04 - Verslag Wijziging Wet primair onderwijs – afschaffen prijscompensatie
- 13-10-05 11:02 - Verslag Wijziging belastingwetten 2006
- 13-10-05 11:01 - Verslag Wijziging belastingweteen 2006 – VPB-pakket
- 13-10-05 09:49 - rol van stedelijke gebieden
- 12-10-05 17:29 - debat over Iran
- 12-10-05 11:10 - Vragen over Verplichting thuiszorgorganisaties regionale erkenning
- 12-10-05 11:09 - Bijdrage debat Begroting Koninkrijksrelaties 2006
- 12-10-05 11:07 - Bijdrage debat Begroting Algemene Zaken 2006
- 11-10-05 12:09 - Verslag splitsingswet
- 11-10-05 11:41 - Bijdrage spoeddebat mogelijke onevenredige verhoging energieprijzen
- 11-10-05 11:12 - Bijdrage debat beleidskader vreemdelingenrechtelijke openbare ordebeleid
- 10-10-05 15:22 - Manifest voor asielzoekerskind verstuurd naar scholen
- 10-10-05 11:26 - Nota overleg Toekomst landelijke publieke omroep
- 10-10-05 11:15 - Nota overleg Preventie tegen radicalisering
- 08-10-05 14:18 - Bezuinigen op defensie
- 08-10-05 14:16 - Bijbel en geweld, een spanningsvolle relatie
- 08-10-05 14:09 - Veiligheidsbeleid, van mondiaal tot lokaal - analyses van terrorisme en NAVO
- 08-10-05 14:08 - Bestrijding van terrorisme: een zaak van lange adem
- 08-10-05 14:07 - Internationale rechtsorde en het beheersen van crises
- 08-10-05 14:04 - Tijd om uit te stappen!
- 08-10-05 10:15 - VVD-denktank schiet zichzelf in de voet
- 07-10-05 15:17 - EU moet federale dromerijen staken
- 06-10-05 14:52 - De Ochtenden: bekosting bijzonder onderwijs
- 06-10-05 14:33 - ChristenUnie Utrecht: Referendum koopzondagen is wassen neus!
- 06-10-05 11:30 - Verslag Wet bijzondere opsporingsdiensten
- 06-10-05 10:17 - Geen ophokplicht voor kinderen
- 05-10-05 13:48 - Bijdrage debat Algemene Financiële Beschouwingen 2006
- 05-10-05 11:29 - Vragen over Vertolken vergaderingen naar het Nederlands
- 04-10-05 17:50 - ChristenUnie wil spaargift
- 03-10-05 14:23 - Bestel de lustrumbundel van PerspectieF
- 03-10-05 14:10 - Relatie EU - China
- 03-10-05 14:05 - Bedreigde positie Hongaarse minderheid Vojvodina
- 01-10-05 09:19 - Werk met toekomstwaarde
september
- 30-09-05 16:50 - ChristenUnie wil snel een debat over onveiligheid Westerschelde
- 30-09-05 09:46 - ChristenUnie en Groenlinks Hilversum brengen initiatiefnota Ouderenbeleid uit
- 29-09-05 19:05 - VVD wil huwelijk verder uithollen
- 29-09-05 14:15 - ChristenUnie Radio
- 29-09-05 11:37 - Algemeen Overleg Glastuinbouw
- 29-09-05 11:34 - Bijdrage debat Asielbeleid (motie Zuid-Sudan)
- 29-09-05 11:32 - Bijdrage debat Nationale Europadiscussie
- 29-09-05 11:31 - Bijdrage debat Debat naturalisatieprocedures: Kalou
- 28-09-05 19:42 - Debat over het Wit-Rusland van Loekasjenko
- 28-09-05 17:13 - Debat over Turkije
- 28-09-05 17:07 - Vluchtelingenstatus
- 28-09-05 15:19 - Bijdrage debat Afschaffing gebruikersdeel OZB en maximering overige OZB tarieven
- 28-09-05 14:43 - Afschaffing OZB is niet wijs
- 28-09-05 12:52 - ChristenUnie Leiden wil referendum: Rijn Gouwe Lijn niet door binnenstad
- 26-09-05 13:07 - Nieuwe voorzitter PerspectieF verkleed als banaan
- 24-09-05 15:06 - Verslag najaarsbijeenkomst Bestuurdersvereniging
- 22-09-05 17:12 - Vragen over veiligheid op de Westerschelde
- 22-09-05 17:06 - Te veel optimisme over RijnGouweLijn
- 21-09-05 20:02 - TweeVandaag: Algemene Politieke Beschouwingen
- 21-09-05 14:04 - Algemene Politieke Beschouwingen: Groeien in vertrouwen
- 21-09-05 10:15 - Zwolse Tweede Kamerleden discussiëren in café over troonrede
- 20-09-05 16:54 - ChristenUnie komt met ouderenkrant en zorgtrofee
- 20-09-05 15:26 - De mensen zijn niet gek
- 20-09-05 15:25 - Troonrede niet concreet
- 19-09-05 18:11 - TweeVandaag: Toveracademie: duivelse praktijken?
- 19-09-05 17:29 - Maak energiebesparing weer lonend!
- 19-09-05 14:06 - Omstreden onderzoek met embryo’s niet langer Europees financieren
- 16-09-05 18:21 - Vragen over over de beperking van godsdienstvrijheid in Sri Lanka
- 16-09-05 18:20 - Vragen over Beperking van godsdienstvrijheid in Indonesië
- 16-09-05 15:18 - Goedkoper werk voor jongeren
- 16-09-05 12:46 - ChristenUnie richt Europees platform op
- 15-09-05 17:33 - Geld is geen wondermiddel!
- 15-09-05 17:23 - Bijdrage debat Schiedamse parkmoord
- 15-09-05 14:00 - ChristenUnie Radio
- 14-09-05 18:27 - Bijdrage debat Wijziging Rijksoctrooiwet
- 14-09-05 16:28 - ChristenUnie Utrecht: Zondagsopenstelling gedoogd?
- 12-09-05 12:55 - Vrouw mag politiek talent benutten
- 12-09-05 12:16 - RFID-chips: Are you being served?
- 12-09-05 11:35 - ChristenUnie Zuid-Holland debatteert over invulling van de RGZ-Zuidplas
- 10-09-05 16:56 - Verslag Congres Inclusief
- 10-09-05 08:41 - Politiek is meer dan economie
- 09-09-05 12:03 - Om toveracademie niet naar school?
- 09-09-05 08:08 - Vragen over Alternatief onderwijs tijdens de Kinderboekenweek
- 08-09-05 18:34 - Verslag Vorstschade fruitteelt
- 08-09-05 18:33 - Verslag Versterking positie slachtoffer in het strafproces
- 08-09-05 18:30 - Verslag Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding
- 08-09-05 18:28 - Verslag Verruiming mogelijkheden en opsporing en vervolging terroristische misdrijven
- 08-09-05 15:41 - Zwolse Tweede-Kamerleden delen lespakket Derde Kamer uit
- 08-09-05 13:14 - Mobiliteitsnota spoort niet!
- 08-09-05 11:34 - Op stap voor het gezin op 10 september
- 07-09-05 18:39 - Bijdrage debat Milieu, duurzaamheid en rentmeesterschap
- 07-09-05 18:35 - Verslag Wet Maatschappelijke Ondersteuning
- 07-09-05 16:06 - Verbazing en bezorgheid
- 07-09-05 11:50 - Toegang tot gezondheidsdiensten
- 07-09-05 11:49 - Vrijheid en veiligheid
- 06-09-05 22:40 - Geneesmiddelen voor kinderen
- 06-09-05 17:48 - ChristenUnie Groningen wil provinciale aanpak loverboys
- 06-09-05 10:17 - Kerken in de verdrukking?
- 03-09-05 09:31 - Moderne moslims nodig
- 01-09-05 20:26 - ChristenUnie Radio
- 01-09-05 18:41 - Bijdrage debat Zakelijke belangen minister Veerman
augustus
- 31-08-05 19:02 - Turkije moet mond houden over Cyprus
- 30-08-05 18:35 - Wil het kabinet af van Prinsjesdag?
- 30-08-05 17:35 - Bijdrage debat Wijziging Tracéwet – tweede tranche
- 30-08-05 17:33 - Vragen over Voortijdig naar buiten brengen onderdelen Miljoenennota/prinsjesdagstukken
- 29-08-05 18:54 - Rouvoet roept op `zout en licht' te zijn
- 26-08-05 21:26 - Toerusten tot verantwoordelijkheid: De overheid en de sociale kwestie
- 26-08-05 21:25 - Laat je niet inpakken door liberalisme
- 26-08-05 17:39 - Vragen over Weigeren zondagsarbeid
- 24-08-05 17:40 - Vragen over Verkoop NOVIO aan HTM
- 24-08-05 12:27 - Verrassende TV-spot ChristenUnie
- 24-08-05 10:56 - Personalia: nieuw raadslid Ermelo
- 22-08-05 21:01 - Netwerk: RijnGouweLijn: nieuw spoordebacle?
- 19-08-05 15:39 - Minister weigert vissers brandstofsteun
- 19-08-05 10:20 - Vragen over Vuurtoren bij Ouddorp
- 06-08-05 09:30 - Goede bedoelingen, averechtse werking
juli
- 22-07-05 16:58 - Relaties in straat en buurt centraal bij raadsverkiezingen
- 19-07-05 16:34 - Chip in bovenarm verontrust ChristenUnie
- 18-07-05 18:31 - Eigen wielerkleding voor leden ChristenUnie
- 16-07-05 10:17 - Christelijk hardhout
- 16-07-05 10:11 - Afschaffing lesgeld historisch besluit
- 15-07-05 13:38 - 38 miljoen euro voor sanering vissersvloot
- 14-07-05 18:07 - Nieuwe brochure over biometrie, nummeridentificatie en chips
- 12-07-05 18:31 - Opvang in Ter Apel ontoelaatbaar
- 12-07-05 13:55 - Kamerleden uiten zorg over hongerstakers van Ter Apel
- 11-07-05 19:13 - ChristenUnie: Veerman moet vissers helpen
- 08-07-05 23:39 - Vragen over Crisissituatie Nederlandse visserij
- 08-07-05 23:36 - Twee voor twaalf voor visserijvloot
- 08-07-05 17:49 - Vragen over Problemen rondom verificatie persoonsdocumenten
- 07-07-05 17:20 - Reactie ChristenUnie op aanslagen
- 07-07-05 10:56 - ChristenUnie: Onbegrijpelijke beelden in Den Haag
- 06-07-05 22:00 - Effectenhandel
- 05-07-05 17:30 - Gevecht om Brussels geld
- 05-07-05 16:45 - Software-octrooien en innovatie
- 05-07-05 16:44 - Zwolse Kamerleden zetten huurwet naar hun hand
- 05-07-05 13:37 - Blokland zeer ontevreden over Commissaris Dimas
- 05-07-05 10:52 - Vragen over Internationaal vrachtvervoer met Turkse chauffeurs
- 04-07-05 16:42 - Kamermeerderheid wil huursubsidie voor woonboten
- 04-07-05 12:57 - Initiatief voor huursubsidie voor woningen op water
- 02-07-05 14:07 - TROS Kamerbreed: terugblik politiek jaar met André Rouvoet
- 02-07-05 09:29 - Politici weten het niet meer
- 01-07-05 14:17 - Over het belang van verootmoediging en gebed
juni
- 30-06-05 23:17 - ChristenUnie: “Doel bereikt!”
- 30-06-05 18:55 - Algemeen Overleg Rapport integriteit en cultuur Koninklijke Marechaussee
- 30-06-05 18:54 - Algemeen Overleg Evaluatie alternatieven voor dierproeven
- 29-06-05 17:55 - Algemeen Overleg Soedan
- 29-06-05 15:04 - Bijdrage debat Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen en Invoeringswet
- 28-06-05 14:46 - Bijdrage debat Voorjaarsnota 2005
- 28-06-05 14:39 - Bijdrage debat Nederlandse inzet VN-Milleniumtop
- 28-06-05 14:15 - Nawijn denkt over andere naam denktank
- 27-06-05 23:04 - Stand.NL: scheppingsverhaal in de biologieles
- 27-06-05 17:11 - ChristenUnie: Geen lesgeld meer in 2005/2006
- 27-06-05 14:51 - Wetgevingsoverleg Invoeringswet en aanpassingswet Zorgverzekeringswet
- 27-06-05 14:49 - Wetgevingsoverleg Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen
- 26-06-05 15:41 - Een zonnige dag voor Oranje!
- 25-06-05 17:14 - ChristenUnie stapt naar rechter
- 24-06-05 17:18 - Omroepakkoord is van alles een beetje
- 23-06-05 18:56 - Algemeen Overleg Verpleeghuiszorg
- 23-06-05 17:55 - Algemeen Overleg Onderwijsachterstandenbeleid
- 23-06-05 17:13 - De guillotine is een heel probaat middel tegen hoofdpijn
- 23-06-05 15:09 - Overeenstemming over salaris
- 23-06-05 11:59 - EU neemt burger niet serieus
- 22-06-05 18:45 - Personalia
- 22-06-05 18:28 - Marnix van St.-Aldegonde-stichting valt verkeerd bij ChristenUnie
- 22-06-05 18:25 - Weer verzet tegen naam denktank
- 22-06-05 16:39 - Zorgen om monumentenzorg Zuid-Holland
- 22-06-05 14:52 - Bijdrage debat Coëxistentie ggo-landbouw en ggo-vrije landbouw
- 22-06-05 13:11 - Algemeen Overleg Visserijbeleid
- 22-06-05 10:10 - Actie: Spek de verkiezingskas
- 21-06-05 20:57 - Rouvoet boos over naam denktank
- 21-06-05 19:13 - ChristenUnie Radio
- 21-06-05 14:44 - Bijdrage debat Europese Top
- 21-06-05 14:40 - Bijdrage debat Veiligheidsregio’s
- 21-06-05 14:39 - Bijdrage debat Interpellatie Klaas de Vries – ontruiming asielzoekerscentrum Groningen
- 20-06-05 08:41 - ChristenUnie Utrecht redt sterrenwacht
- 18-06-05 22:57 - Vriendendag druk bezocht
- 18-06-05 20:51 - Het spel van Henk van Rhee
- 17-06-05 10:19 - ChristenUnie Rotterdam: Tienermoeder mag opvoeden
- 16-06-05 17:32 - Publieke Omroep geen eenheidsworst
- 16-06-05 14:46 - Bijdrage Spoeddebat TBS-beleid
- 16-06-05 10:09 - Maatschappelijke organisaties eisen garanties gentechvrij voedsel en keuzevrijheid van boer en consument
- 16-06-05 10:08 - Actie tegen RVU moet tot verootmoediging leiden
- 15-06-05 17:01 - ZML-leerling verdient extra aandacht!
- 15-06-05 09:33 - 'Heksenfestival' schokt Goes
- 14-06-05 21:00 - Netwerk: De robotman
- 14-06-05 14:59 - Bijdrage debat Gemeentelijk herindeling Sassenheim c.s. en deel Utrechtse Heuvelrug
- 13-06-05 23:57 - Wetgevingsoverleg Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen
- 11-06-05 21:15 - André Rouvoet op EO-Jongerendag
- 11-06-05 09:51 - Over de betekenis van de verhouding van ‘wet’ en ‘evangelie’ voor de inrichting van de samenleving
- 11-06-05 09:46 - Van bolwerkmodel naar incarnatie
- 11-06-05 09:42 - “Een veel duidelijker christelijk geluid dan het CDA”
- 11-06-05 09:00 - Agendabepaling tussen rijk en arm
- 11-06-05 08:49 - Hoe rust verdween uit Utrecht?
- 09-06-05 14:49 - Bijdrage debat Initiatief Noorman-den Uijl – voorz. Arbeid en zorg alleenstaande ouders
- 09-06-05 14:36 - Bijdrage debat WAO/WIA
- 08-06-05 15:03 - Vragen over RVU-programma
- 07-06-05 22:05 - Bijdrage Spoedebat IJzeren Rijn
- 07-06-05 21:06 - Bijdrage debat Rapport tijdelijke commissie Infrastructuurprojecten – met regering
- 07-06-05 21:00 - Stabiliteitspact?
- 07-06-05 21:00 - Discriminatie
- 07-06-05 19:12 - ChristenUnie Radio
- 07-06-05 17:56 - Algemeen Overleg Regionaal Veiligheidsbestuur
- 07-06-05 13:55 - Bijstandsplan brengt gemeenten aan bedelstaf
- 07-06-05 11:43 - Tros Online: Arie Slob over RFID-chip
- 07-06-05 07:15 - Kwetsend programma past niet bij RVU
- 06-06-05 22:11 - Bezwaar tegen RVU programma
- 04-06-05 12:44 - Het goede zoeken voor het volk
- 04-06-05 12:21 - Initiatief ChristenUnie Enschede over Stemwijzer aanvaard
- 03-06-05 19:49 - Niet verwend maar volwassen (Trouw)
- 03-06-05 15:14 - Vragen over Uitspraken van de minister-president inzake het gemeenschappelijke landbouwbeleid
- 03-06-05 13:46 - Onderzoek: André Rouvoet verwoordde het beste de mening van de kiezer
- 02-06-05 21:54 - Netwerk: The day after met André Rouvoet
- 02-06-05 15:16 - Richten op kerntaken
- 02-06-05 14:56 - Bijdrage debat Referendum Europese Grondwet
- 02-06-05 13:32 - Rouvoet: intrekken wetsvoorstel niet zuiver
- 02-06-05 12:51 - Utrecht stemt tegen wekelijkse koopzondag
- 02-06-05 12:48 - Nieuwe visie op EU nodig
- 02-06-05 11:28 - ChristenUnie moet nadenken over referenda
- 02-06-05 11:02 - Vloeken verboden in Staphorst
- 02-06-05 09:48 - Naar een beter Europa
mei
- 31-05-05 14:22 - Europa is met grondwet het spoor fundamenteel bijster
- 30-05-05 23:34 - André Rouvoet in NOVA over Het Franse NEE
- 30-05-05 19:22 - André Rouvoet meest overtuigend in TweeVandaag debat
- 30-05-05 13:01 - Tien motieven om tegen te stemmen
- 30-05-05 07:40 - Europa mist dragende kracht
- 27-05-05 18:13 - 80% ChristenUnie tegen Europese Grondwet
- 27-05-05 15:38 - André Rouvoet in Nederlands Elftal
- 26-05-05 23:59 - Rondom Tien: Worden gelovigen nog wel serieus genomen?
- 26-05-05 10:47 - Economische richtsnoeren
- 25-05-05 06:42 - Bijdrage debat Mensenrechten: afschaffen doodstraf onder alle omstandigheden
- 24-05-05 23:53 - Bijdrage debat Initiatief Luchtenveld - Beëindiging huwelijk zonder rechterlijke tussenkomst
- 24-05-05 21:45 - Netwerk: Het Grondwetdebat
- 24-05-05 19:11 - ChristenUnie Radio
- 24-05-05 14:26 - ChristenUnie Flevoland: De Superbus komt naar Flevoland
- 23-05-05 17:39 - Meer emigratie Joden door anti-semitisme
- 23-05-05 15:17 - Wetgevingsoverleg wijziging meststoffenwet
- 22-05-05 22:00 - Jerusalem Post: Dutch MP praises immigration policies
- 21-05-05 14:49 - Niet letter, maar geest van EU-Grondwet
- 20-05-05 14:55 - ChristenUnie trekt met notitie over kansen en gevaren toepassingen chips aan bel
- 20-05-05 12:32 - In Memoriam Henk van Veelen
- 19-05-05 22:45 - Verslag Wijz. Wet IVD – invoering nieuw stelsel bewaking en beveiliging
- 19-05-05 22:42 - Verslag Ruimte samenwerking onderwijsinstelllingen
- 19-05-05 22:29 - Verslag Overgangsrecht beëindiging recht op toeslag – Toeslagenwet EU, EER etc.
- 19-05-05 12:32 - Bijdrage debat Verantwoording Jaarverslagen 2004
- 18-05-05 17:48 - Onderwijsraadadvies over spreiding van achterstandsleerlingen
- 18-05-05 17:05 - Rouvoet: Reclame Code Commissie te terughoudend
- 18-05-05 14:48 - Algemeen Overleg Evaluatie Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden
- 17-05-05 17:22 - bijdrage symposium 'Kunst als morele vrijplaats'
- 17-05-05 07:39 - Verslag Samenvoeging gemeenten Sassenheim, Voorhout en Warmond
- 14-05-05 12:48 - Wie is de eigenaar van Europa?
- 13-05-05 23:05 - Referendumwijzer is onbetrouwbaar
- 13-05-05 17:35 - Vragen over Rellen in Papoea
- 13-05-05 07:58 - André Rouvoet: Vrolijk orthodox
- 12-05-05 22:41 - Verslag Friese taal
- 12-05-05 22:40 - Verslag Meerkeuzevrijheid scholen onderwijstijd
- 12-05-05 18:42 - Overweldigende aanvraag campagne-materiaal referendum
- 12-05-05 13:04 - Personalia: nieuwe wethouder Ermelo
- 12-05-05 10:51 - SALE: Chinees textiel
- 12-05-05 10:30 - Interne problemen voor externe dienst EU
- 12-05-05 09:46 - Motie van afkeuring Commissievoorzitter
- 10-05-05 16:38 - ChristenUnie blij met opschorting campagne Versatel
- 10-05-05 15:14 - ChristenUnie Radio
- 10-05-05 12:55 - Voor of tegen?
- 10-05-05 12:46 - EP wil schoner zwemwater
- 10-05-05 12:31 - Campagnespot referendum Europese Grondwet
- 10-05-05 10:18 - Veiligheid in havens
- 10-05-05 07:06 - Rouvoet: Deze Grondwet staat bol van de retoriek
- 09-05-05 19:21 - Zwemwater
- 09-05-05 18:14 - Duizend handtekeningen tegen Versatel-spot
- 07-05-05 22:42 - Debat op 1: Het geloof van president George W. Bush
- 06-05-05 12:05 - Op 1 juni ben ik protestant
- 03-05-05 17:34 - Stemwijzer Referendum misleidt
april
- 28-04-05 22:43 - Verslag Wijziging Politiewet – nieuw stelsel bewaking/beveiliging personen
- 28-04-05 22:10 - Algemeen Overleg Dualisering gemeentebestuur
- 28-04-05 18:13 - Vragen over Uitspraken Reclamecodecommissie
- 28-04-05 17:33 - Bijdrage debat HSL-Zuid
- 28-04-05 15:58 - Regels 'onfatsoenlijke' reclame aanscherpen
- 28-04-05 13:46 - Personalia
- 28-04-05 12:48 - Succes prostitutiebeleid permanente campagne
- 28-04-05 11:29 - Grondwater
- 28-04-05 08:53 - Verslag Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen
- 27-04-05 22:36 - Algemeen Overleg Hoger Onderwijs
- 27-04-05 22:33 - Bijdrage Spoeddebat experimenten softdrugsbeleid
- 27-04-05 21:02 - Algemeen Overleg Betuweroute
- 27-04-05 18:03 - Rouvoet: “Dumpjeschatje” en “Hand van God” moet van de buis
- 27-04-05 14:59 - ChristenUnie Dantumadeel: werkplicht deels opheffen
- 27-04-05 12:11 - ChristenUnie-jongeren: voorkom een ‘Hotel Darfur’
- 26-04-05 23:44 - Algemeen Overleg Luchtkwaliteit
- 26-04-05 17:58 - Geen enkele baan in de prostitutie is passende arbeid!
- 26-04-05 12:35 - ChristenUnie: Zwolle heeft geen aandacht voor prostituee
- 23-04-05 13:38 - Briefwisseling Europa, Europa
- 22-04-05 15:46 - Column: Niet letter, maar geest van de EU-Grondwet
- 22-04-05 11:18 - ChristenUnie-SGP Rotterdam tegen racen op zondag
- 22-04-05 09:57 - Verslag Wetsvoorstel goedkeuring verdrag tot vaststelling Grondwet voor Europa
- 21-04-05 21:17 - Algemeen Overleg Landbouw- en Visserijraad – Europese richtlijnen biodiversiteit
- 21-04-05 17:15 - Veerman komt ChristenUnie tegemoet
- 21-04-05 14:55 - Algemeen Overleg Industriebrief
- 21-04-05 14:53 - Algemeen Overleg Huisartsenzorg
- 21-04-05 10:27 - Bijdrage debat Wijziging WvS – afgeschermde getuigen
- 21-04-05 10:17 - Bijdrage debat Wijziging BW – geregistreerd partnerschap – verkrijgen gezamenlijk gezag
- 21-04-05 09:47 - Verslag Bestrijding strafbare feiten via elektronische netwerken
- 20-04-05 23:47 - Algemeen Overleg Wet maatschappelijk ondersteuning
- 20-04-05 21:04 - Algemeen Overleg HSL-Zuid
- 20-04-05 10:20 - Bijdrage debat Wijziging WPO: verplichting scholen integratie leerlingen Nederlandse samenleving
- 19-04-05 21:09 - Algemeen Overleg Kaderrichtlijn water
- 19-04-05 09:56 - Bijdrage debat beleidsnotitie reïntegratiemarkt
- 19-04-05 09:48 - Bijdrage debat Asielbeleid/terugkeerbeleid
- 18-04-05 18:29 - Wetgevingsoverleg Wet OM-afdoening
- 15-04-05 19:03 - Stijging topinkomens energiebedrijven aanpakken
- 15-04-05 14:30 - Balkenende positief over ChristenUnie voorstel burgerplichten
- 15-04-05 10:18 - Vragen over Stopzetting subsidies Vluchtelingenwerk
- 14-04-05 21:08 - ChristenUnie blij met toezeggingen van minister-president
- 14-04-05 16:16 - Bangladesh
- 14-04-05 15:12 - Minister wil samenleving de mond snoeren
- 14-04-05 12:00 - Bijdrage debat publieke moraal
- 14-04-05 10:03 - Verslag Wijziging WW ivm preventief inzetten reïntegratie-instrumenten
- 14-04-05 07:51 - Eindelijk mogen we praten
- 13-04-05 23:59 - Algemeen Overleg HSL-Zuid
- 13-04-05 22:30 - Algemeen Overleg Beleidsnotitie reïntegratiemarkt
- 13-04-05 20:00 - Stedenbaan op losse schroeven
- 13-04-05 19:10 - Hart van democratie staat op het spel
- 13-04-05 16:59 - Mijnenvelden in Bosnië
- 13-04-05 14:54 - Algemeen Overleg Nota weerbaarheid tegen radicalisering
- 13-04-05 11:36 - ChristenUnie Utrecht: Actiecomité tegen uitbreiding van de koopzondagen
- 13-04-05 11:28 - Onderzoek Senaat naar eigen rol
- 13-04-05 11:25 - Hoezo, prostitutie "passend werk"
- 13-04-05 10:41 - Roemenië en de EU
- 13-04-05 10:24 - Bijdrage debat Vraagfinanciering schoolbegeleiding en onderwijs zieke leerlingen
- 13-04-05 09:50 - Bijdrage debat Project 2600 gezichten
- 12-04-05 23:15 - Zwavel in scheepsbrandstof
- 12-04-05 22:45 - Ecologisch ontwerpen
- 12-04-05 19:46 - Alcoholpromillage jonge bromfietsers 0,2%
- 12-04-05 19:39 - ChristenUnie Radio
- 12-04-05 17:05 - Straatsburg van de agenda!
- 12-04-05 10:20 - Bijdrage debat Evaluatie Wet Orgaandonatie
- 11-04-05 21:15 - Europese Politie Academie
- 11-04-05 18:22 - Vragen over Effecten motie-Verhagen voortgezet onderwijs
- 11-04-05 14:42 - Schröders solorit op rug Chinese draak
- 09-04-05 21:45 - Rouvoet: Politiek is de weg kwijt!
- 09-04-05 18:26 - Toespraak André Rouvoet: Vernieuwing van de politiek
- 09-04-05 10:42 - Arie Slob de baas in de Tweede Kamer
- 09-04-05 10:02 - Klimaatverandering en het Kyoto protocol
- 09-04-05 09:56 - Duurzaamheid is ‘big business’
- 09-04-05 09:30 - Interview met de oprichter van de Engelse Relationships Foundation
- 08-04-05 17:31 - Vragen over Christelijke voorganger in Iran
- 07-04-05 17:59 - Bijdrage spoeddebat koopkracht chronisch zieken en gehandicapten
- 07-04-05 15:00 - ChristenUnie geeft EU-Grondwet een onvoldoende
- 07-04-05 08:51 - Verslag Samenvoeging gemeenten Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg
- 07-04-05 08:50 - Algemeen Overleg Eénmalige regeling asielbeleid
- 06-04-05 21:02 - Algemeen Overleg Islamopleidingen universiteiten/Nederland
- 06-04-05 17:48 - Ook bromfietsers moeten zich houden aan maximaal alcoholpromillage van 0,2%!
- 06-04-05 08:07 - Bijdrage debat Wijziging wegenverkeerswet - alcohollimiet
- 06-04-05 08:05 - Vragen over Derde spoor Nederlandse grens - Oberhausen
- 05-04-05 23:52 - Algemeen Overleg Enquête Bouwnijverheid - klokkenluidersregeling
- 05-04-05 22:28 - Algemeen Overleg Advies Gezondheidsraad “Chronisch Vermoeidheidssyndroom"
- 02-04-05 20:40 - Het ontwikkelingsoptimisme van rechts
- 02-04-05 08:40 - Tineke Huizinga: Verdonk slaat door
- 01-04-05 17:49 - Toch amusement op de buis?
maart
- 31-03-05 18:19 - Algemeen Overleg Asielbeleid/terugkeerbeleid- éénmalige regeling
- 31-03-05 14:21 - Ook D66 soms in de maag met referendum
- 31-03-05 10:43 - Verslag Knelpunten landbouwvrijstellingen Wet op belastingen van rechtsverkeer
- 30-03-05 12:15 - Bijdrage spoeddebat Paasakkoord
- 30-03-05 10:45 - Verslag Ontwerpbesluit Zorgverzekeringswet
- 30-03-05 08:50 - Algemeen Overleg Nieuwe legessystematiek IND
- 29-03-05 23:03 - ChristenUnie Radio
- 29-03-05 21:11 - Bijdrage debat Afspraken Hoofdlijnenakkoord
- 29-03-05 21:07 - Water bij wijn uit vrees voor verkiezingen
- 29-03-05 12:26 - Christelijke actie nodig
- 25-03-05 18:27 - Vragen over Executie drie Palestijnen vanwege collaboratie met Israël
- 25-03-05 18:25 - Vragen over Optreden Indonesisch leger op West-Papoea
- 24-03-05 12:42 - Verslag Omvang Nederlandse hulp
- 24-03-05 08:21 - Opstappen de Graaf onvermijdelijk
- 23-03-05 23:01 - Bijdrage spoeddebat gekozen burgemeester
- 23-03-05 22:27 - Algemeen Overleg Denktank Armoedebestrijding
- 23-03-05 10:46 - Praktische hulp gevraagd voor Zuid-Afrikaanse zusterpartij
- 23-03-05 10:22 - Algemeen Overleg Wet bijzondere opneming Psychiatrische ziekenhuizen; evaluatie BOPZ
- 23-03-05 08:14 - Bijdrage debat Tijdelijke wet verkorting erkenningenduur publieke omroepen
- 23-03-05 07:27 - Nieuwe boten en toeristen nodig in India
- 22-03-05 21:26 - Het Elfde Uur: Tineke Huizinga reisde door het rampgebied van India
- 22-03-05 10:34 - Verslag Wijziging mediawet: Strategie en sturing publieke omroep
- 22-03-05 07:37 - Vragen over Bouwactiviteiten op grond van gevluchte Grieks-Cyprioten op Noord-Cyprus
- 21-03-05 16:37 - Rouvoet: We moeten het hebben van kleine pelotons
- 21-03-05 08:36 - Argumenten tegen de Europese Grondwet
- 21-03-05 08:33 - André Rouvoet over Nee tegen Europese Grondwet
- 21-03-05 07:44 - Rouvoet kritiseert conservatief Spruyt
- 18-03-05 13:11 - Vragen over Turkse vrachtwagenchauffeurs en tewerkstellingsvergunning WAV
- 18-03-05 10:05 - Vragen over Administratieve traagheid zorgkantoren; financiële gevolgen daarvan zorgvragers
- 17-03-05 15:10 - Bijdrage debat Wijziging wet subsidiëring politieke partijen
- 17-03-05 12:42 - Vragen over Vergoeding daisyspeler voor cliënten met een verstandelijke handicap
- 17-03-05 10:41 - Vragen over huisvestingsproblemen bij remigratie na de tsunami
- 16-03-05 17:08 - Haalt dit kabinet de eindstreep?
- 16-03-05 13:25 - Bijdrage spoeddebat mogelijk openbaar maken dossiers uitgeprocedeerde asielzoekers
- 16-03-05 09:54 - Algemeen Overleg Cites
- 16-03-05 09:02 - Algemeen Overleg Gelijke behandeling voor mensen met een handicap of een chronische ziekte
- 15-03-05 13:41 - ChristenUnie Radio
- 14-03-05 10:32 - Verslag Wijz. wet primair onderwijs: Actief burgerschap, sociale integratie, Duits/Frans
- 11-03-05 21:52 - Tineke Huizinga en Peter Kos met TEAR fund naar India
- 10-03-05 23:27 - Mager antwoord op vragen over subsidie paranormale beurs Utrecht
- 10-03-05 14:24 - Handel in eicellen
- 10-03-05 12:53 - Verslag Wijziging faillissementswet ivm herziening schuldsanering natuurlijke personen
- 10-03-05 12:39 - Verslag over implementatie WMO
- 10-03-05 11:16 - Bijdrage debat Grote grazers Oostvaardersplassen
- 10-03-05 11:13 - Bijdrage spoeddebat onderzoek Inspectie Jeugdzorg in zaak S.
- 10-03-05 11:11 - Bijdrage debat Wijziging WVO
- 10-03-05 08:03 - Algemeen Overleg Bestrijding georganiseeerde criminaliteit
- 09-03-05 10:36 - Algemeen Overleg Indicatie-instelling zorginstellingen
- 08-03-05 23:22 - Handel in eicellen
- 08-03-05 16:43 - Situatie in Libanon
- 08-03-05 11:49 - Geen gokhal in stadion FC Zwolle
- 08-03-05 11:34 - Bijdrage spoeddebat Afghanistan
- 08-03-05 08:04 - Algemeen Overleg Modernisering huurbeleid
- 07-03-05 18:32 - Jaarverslag Europese Investeringsbank
- 05-03-05 19:36 - Afrikanen willen weer trots zijn op zichzelf
- 05-03-05 07:42 - Hebben we ons te druk gemaakt?
- 04-03-05 19:34 - De herontdekking van het religieus cement
- 04-03-05 09:32 - Orgaandonatie blijft een bewuste keuze
- 03-03-05 19:35 - Bijdrage debat Orgaandonatie
- 03-03-05 11:38 - Verslag Wet gerechtstolken en beëdigde vertalers
- 03-03-05 11:37 - Verslag Deconstitutionalisering raadvoorzitterschap Burgemeester en CdK
- 02-03-05 23:53 - Donatie blijft daad van naastenliefde
- 02-03-05 22:20 - Zwollenaren zeggen nee tegen gokhal
- 02-03-05 13:04 - Bijdrage debat Rapport Tijdelijke Commissie Onderzoek Infrastructuurprojecten
- 02-03-05 11:44 - Vragen over Verplicht gebruik “closed source” software bij elektronische belastingaangifte
- 02-03-05 11:31 - Memorie van toelichting verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa
- 01-03-05 16:49 - Warmlopen voor de raad
- 01-03-05 13:20 - Bijdrage debat Wijziging ambtenarenwet – goed ambtelijk handelen en integriteit
- 01-03-05 13:17 - ChristenUnie Radio
februari
- 26-02-05 22:28 - Fotoboek Actiedag Warmlopen voor de Raad
- 26-02-05 12:49 - Coherentiestreven vraagt teveel van boeren hier en daar
- 24-02-05 14:36 - ChristenUnie Zwolle: stem tegen speelautomaten
- 24-02-05 13:03 - Verslag Goedkeuring Europees Sociaal Handvest – Collectieve Klachtenprotocol
- 23-02-05 16:30 - Communicatie kabinet mist regie
- 23-02-05 11:47 - Bijdrage debat Uitzettingen van asielzoekers naar Congo
- 23-02-05 10:39 - Europa: toon daadkracht in Mediterranee
- 23-02-05 10:36 - Vervuiling op zee moet worden bestraft
- 22-02-05 21:47 - Protestanten blijven kritisch naar EU kijken
- 22-02-05 18:27 - Rijbewijs in beweging
- 22-02-05 13:13 - Bijdrage debat Grondrechten in de pluriforme samenleving
- 21-02-05 12:51 - Ontwikkelingsbudget compenseren met landbouwbeleid
- 19-02-05 21:41 - De Europese Grondwet
- 18-02-05 13:54 - Vragen over Schol
- 17-02-05 17:18 - Resultaten onderzoek lokale samenwerking ChristenUnie-SGP
- 17-02-05 13:56 - Vragen over Huisvesting Shared Service Centre SCC Veenhuizen
- 17-02-05 13:35 - Jaarverslag 2004
- 16-02-05 13:57 - Vragen over Situatie door tsunami getroffen Birmezen in Thailand
- 15-02-05 14:27 - Vragen over Afspraken tussen Nederland en Congo
- 15-02-05 13:59 - Vragen over Opschorting besluitvorming mvv’s uit bepaalde landen
- 15-02-05 11:01 - ChristenUnie Radio
- 14-02-05 21:36 - ChristenUnie Maassluis: Standbeeld van Abraham Kuyper
- 12-02-05 18:50 - Het contract tussen generaties vraagt onderhoud
- 12-02-05 18:46 - Werk voor ouderen, steun voor ouders
- 12-02-05 18:39 - “Eerbied voor grijze haren” - over de houdbaarheid van de oudedagsvoorziening
- 12-02-05 18:21 - Grijze haren - Feiten, cijfers en inleidende beschouwingen
- 12-02-05 10:47 - Tineke Huizinga: Ik neem afstand van vijandbeeld moslims
- 11-02-05 12:59 - Vragen over Afspraken Nederland-Congo terugkeer uitgeprocedeerde asielzoekers
- 10-02-05 14:55 - Stemrecht Bestuurdersvereniging op Uniecongres
- 10-02-05 14:03 - Bijdrage debat Eerwraak
- 10-02-05 13:46 - Algemeen Overleg Bedreigde vrouwen; eerwraak
- 10-02-05 12:31 - Algemeen Overleg Industriebeleid
- 10-02-05 11:17 - Controle EU-gelden nog steeds slecht
- 10-02-05 07:22 - Hellendoorn ontzet over aanval op ChristenUnie-raadslid
- 09-02-05 11:51 - Bijdrage debat Terrorisme
- 08-02-05 14:07 - Bijdrage debat Weer Samen Naar School
- 08-02-05 10:40 - Bijzondere bijstand helpt bij schuldenprobleem
- 07-02-05 15:47 - Personalia: ChristenUnie wethouder in IJsselstein
- 07-02-05 14:11 - Bas Belder schrijft rapport over China
- 05-02-05 18:37 - Nooit vierkant spreken over euthanasie
- 04-02-05 14:48 - Vragen over Mogelijke sluiting van stemlokalen in Irak
- 04-02-05 11:33 - Peter blokhuis: Partij moet karakter tonen
- 04-02-05 11:28 - Handhaving identificatieplicht verbazingwekkend strak
- 03-02-05 17:36 - Debat gekozen burgemeester krijgt geen kans
- 03-02-05 14:53 - Verslag Wijziging Gemeentewet i.v.m. introductie rechtstreeks gekozen burgemeester
- 03-02-05 14:50 - Verslag Regeling rechtstreeks gekozen burgemeester
- 03-02-05 14:30 - Gedragscode voor Nederlandse parlementariërs
- 03-02-05 14:15 - Bijdrage debat Tweede Maasvlakte
- 03-02-05 12:29 - Algemeen Overleg Rechtspositie politieke ambtenaren
- 03-02-05 11:30 - Peter Blokhuis kandidaat-voorzitter bestuur ChristenUnie
- 02-02-05 17:18 - André Rouvoet in Netwerk: Vertrouwen in de media is groot
- 02-02-05 15:47 - Het Wetenschappelijk Instituut bezint zich op "Eigen Verantwoordelijkheid"
- 02-02-05 15:37 - De Tweede Kamerfractie mengt zich nadrukkelijk in WMO discussie
- 02-02-05 15:28 - Nieuws Permanente Campagne
- 02-02-05 14:35 - Bijdrage debat Opheffing verjaringstermijn ernstige misdrijven
- 02-02-05 14:33 - Bijdrage debat Rapport inventarisatie milieucriminaliteit
- 02-02-05 14:16 - Bijdrage debat Wijziging wet primair onderwijs – inrichting onderwijstijd
- 02-02-05 13:00 - Algemeen Overleg Arbeidsgehandicapten en reïntegratie
- 02-02-05 11:35 - Arie Slob: VVD moet scholen meer keuzevrijheid geven
- 01-02-05 14:10 - Vragen over Advies Abdul-Jabbar van de Ven aan Jason W. inzake aanslagen e.d.
- 01-02-05 12:48 - Algemeen Overleg Fysiotherapie
- 01-02-05 11:21 - ChristenUnie Radio
- 01-02-05 11:05 - Personalia: Onderscheidingen
januari
- 31-01-05 14:38 - Nota overleg Jeugdzorg 2005-2008 en Jeugdzorg 2003-2006
- 31-01-05 11:59 - Nederlands in grondwet beschermen
- 28-01-05 16:26 - Verbod op ontkenning holocaust
- 27-01-05 23:39 - ChristenUnie Gouda organiseert Thema-avond Vrijwilligerswerk
- 27-01-05 12:24 - Bijdrage debat Wetsvoorstel toezicht accountantsorganisaties
- 27-01-05 11:48 - Algemeen Overleg Weer samen naar School; regeling leerlinggebonden financiering
- 27-01-05 11:19 - Schuldhulpverlening kan veel beter
- 27-01-05 09:41 - Digitale media moet toegankelijk worden
- 27-01-05 09:37 - Werkplan Commissie 2005
- 26-01-05 13:01 - Algemeen Overleg Bemiddeling en reïntegratie werklozen
- 26-01-05 12:19 - Vragen over Seponeren 22 gevallen levensbeëindiging pasgeborenen
- 26-01-05 11:49 - Algemeen Overleg Ramp Zuid-Azië en Oost-Afrika
- 26-01-05 10:59 - Bijdrage debat Duurzaam geproduceerd hout
- 26-01-05 09:18 - ChristenUnie Overijssel hekelt godslasterlijk toneelstuk
- 25-01-05 14:51 - PvdA en ChristenUnie scoren hoog bij migrantenkiezers
- 25-01-05 11:20 - Bijdrage debat Evaluatie AWGB
- 22-01-05 16:59 - Europese partijen kiezen voor Relatiepolitiek
- 21-01-05 16:16 - Rouvoet omarmt appèl tot relatiepolitiek
- 21-01-05 12:38 - Lezing ECPM
- 19-01-05 16:51 - Donatie is daad van naastenliefde
- 19-01-05 11:38 - ChristenUnie ontwerpt beker voor Cup-a-Soup
- 19-01-05 09:55 - Effect hulpbeleid eerlijk beoordelen
- 18-01-05 18:54 - ChristenUnie voorkomt komst amusementshal Amersfoort
- 18-01-05 17:59 - ChristenUnie Radio
- 14-01-05 14:40 - Vragen over Erkenning huwelijk van personen van hetzelfde geslacht op Aruba
- 14-01-05 14:00 - ChristenUnie winst bij verkiezingen Waterschap Velt en Vecht
- 14-01-05 10:22 - Provinciale hulp voor Azië-projecten uit Flevoland
- 14-01-05 10:20 - ChristenUnie Flevoland steunt Wubbo
- 14-01-05 09:16 - 'Handvest geeft impuls normendebat'
- 13-01-05 16:23 - Opinie-artikel grondwet
- 13-01-05 15:49 - Staatscommissie Handvest Burgerplichten
- 13-01-05 10:15 - Oekraïne
- 13-01-05 07:33 - Verdeel 555 over meer organisaties
- 12-01-05 17:22 - Leg de plichten van de burger vast in een Handvest
- 12-01-05 16:57 - Transatlantische relaties
- 12-01-05 16:38 - Dualisme: Wie heeft er gelijk?
- 12-01-05 11:19 - Luxemburgs voorzitterschap
- 11-01-05 12:48 - Grondwet
- 10-01-05 19:15 - Klimaatverandering
- 10-01-05 16:30 - ChristenUnie, SGP en SP tegen grondwet
- 10-01-05 12:27 - Voetballen met een paspoort in je broekzak
- 10-01-05 11:35 - Aandacht voor de industrie
- 08-01-05 09:21 - Theologie tussen de schuifdeuren
- 06-01-05 14:31 - Vragen over Vrijheid van godsdienstuitoefening Belarus
- 06-01-05 13:51 - Vragen over Noodhulp aan Atjeh en toegang tot Papoea
- 05-01-05 17:04 - Personalia: 50ste vrouwelijke raadslid
- 05-01-05 16:07 - Kort en klein: succesvolle moties Leeuwarden
- 05-01-05 14:55 - ChristenUnie raadslid Lisse politicus van het jaar
- 05-01-05 13:26 - Het nieuws gehaald in Zuid-Afrika
- 04-01-05 13:45 - Red Light Alarmnummer komt er
- 03-01-05 18:16 - ChristenUnie zoekt talent
- 03-01-05 10:55 - ChristenUnie wil ook meer aandacht voor structurele hulp
- 03-01-05 10:08 - Brieven aan God
- 02-01-05 16:51 - column Swollenaer