Verslag van congres Over de schutting. Op weg naar nieuwe solidariteit

vrijdag 25 november 2005 19:44

Organisatoren: Sensor in samenwerking met Christennetwerk GMV en Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie. Het congres was bedoeld als een verkenning van het begrip ‘nieuwe solidariteit’ dat een belangrijke rol speelt bij de hervormingen van dit kabinet. Aantal deelnemers: 110.

Tijdens het plenaire gedeelte sprak eerst prof.dr. Jan Jacob van Dijk, bijzonder hoogleraar christelijke-sociaal denken (VU). Hij schetste de ontwikkelingsgang van de verzorgingsstaat, waarin de ‘opgelegde solidariteit’ steeds meer de ‘gekozen solidariteit’ verdrong. Allerlei vormen van zorg en hulpverlening werden bovendien professioneler en afhankelijk van overheidssubsidies. De burger kreeg steeds minder grip op wat hem werd aangeboden. De verzorgingsstaat bekommerde zich meer om de inkomensverdeling dan de risicoverdeling. Dat in onze samenleving een beroep wordt gedaan op persoonlijke verantwoordelijkheid, vond Van Dijk een goede ontwikkeling. De toetssteen van solidariteit is voor hem ‘sociale rechtvaardigheid’: mensen moeten tot hun recht komen. 
 
Vervolgens sprak prof.dr. Frits de Lange, hoogleraar Ethiek aan de Theologische Universiteit in Kampen. Hij maakte onderscheid tussen verschillende vormen van solidariteit, waarvan voor een samenleving ‘belangensolidariteit’ het belangrijkst is. Deze is gebaseerd op wederkerigheid en het besef dat mensen elkaar blijvend nodig hebben. Volgens De Lange neemt de ‘nieuwe solidariteit’ van dit kabinet teveel de individuele zelfredzaamheid als uitgangspunt. ‘Door het absolute primaat te leggen bij individuele verantwoordelijkheid, dreigt solidariteit te verbleken tot liefdadigheid’. Zie verder de tekst van de lezing.
 
Tenslotte sprak drs. Rien Rouw, werkzaam bij de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling. Hij wees erop dat de verzorgingsstaat eigenlijk vooral de middengroepen heeft bevoordeeld. ‘Niet de onderklasse maar de middenklasse heeft het meeste profijt van sociale voorzieningen’. Het zal er in de toekomst om gaan publieke middelen in te zetten om de meest kwetsbaren te bereiken. De overheid moet in de toekomst meer het particulier initiatief van burgers faciliteren en ‘meedansen’ met de samenleving.  Zie verder de powerpoint van deze lezing.
 
Tijdens de discussie met de zaal ging het over de mogelijkheden van de samenleving meer vrijwilligerswerk en mantelzorg op te brengen.
 
Vervolgens werden er drie workshops gehouden:
  1. Ad Heystek: de rol van de kerk in de lokale samenleving; mogelijkheden tot nieuw diakonaat.
  2. Albert van der Horst: Sociale zekerheid, arbeidsmarktveranderingen en nieuwe risico’s.
  3. Ben Nitrauw: zorgende gemeenschappen en vormen van vrijwilligerswerk
 
In een afsluitende discussie spraken Marjan Haak-Griffioen (wethouder ChristenUnie, De Bilt, Herman Timmermans (Christennetwerk GMV) en (wederom) Jan Jacob van Dijk met de zaal over de betekenis van de WMO, de rol van de diakonie en individuele christenen, het tempo van de hervormingen en de rol van de overheid.
 
Dagvoorzitter Roel Kuiper sloot af door vier thema’s te benoemen die het congres hadden beziggehouden en ook verdere bezinning vragen.
  1. De gewenste solidariteit in de samenleving (met name geïnspireerd door de lezing van Frits de Lange). Wat betekent wederkerigheid in de huidige hervormingen van de sociale zekerheid?
  2. De rol van de overheid. Principieel: opkomen voor het recht van de meest kwetsbaren in de samenleving. Praktisch: vormgeven aan nieuwe verhouding tot de samenleving (verantwoordelijkheden overlaten, faciliteren, betrokken-blijven). Vooral dit laatste vergt nieuwe doordenking.
  3. De positie van de meest kwetsbaren. Ook onder het regime van de verzorgingsstaat niet altijd goed af, onder het regime van ‘nieuwe solidariteit’ blijvend kwetsbaar. Er moet een serieuze inspanning komen de meest kwetsbaren te bereiken en te behoeden voor nieuwe armoede.
  4. De rol van de kerk. Er is een appel op de kerk om actief te worden in de samenleving. De kerk moet dit niet doen als ‘uitvoeder’ van de overheid, maar in eigen kracht en verantwoordelijkheid. Hier is de komende jaren veel beweging en initiatief te verwachten. 
De drie samenwerkende organisaties zullen in het kader van hun project ‘nieuwe solidariteit’ verder vorm geven aan deze bezinning.
 
 

« Terug

Nieuwsarchief > 2005

december

november

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari