Een ingekorte versie van dit opinie artikel is verschenen in het Nederlands Dagblad

'Waar blijft het protestants activisme?' vroeg Hans Vollaard in de bijlage Het Katern (25 februari). Joel Voordewind pakt de handschoen op en betoogt dat er wel degelijk een hernieuwd christelijk activisme is. Wilders, D66 en de VVD zouden het graag willen, maar christenen mogen zich niet laten terugdringen tot achter de kerkmuren.

door Joël Voordewind

Vollaard geeft een opsomming van protestants terrorisme in het verleden. Dit valt niet te ontkennen en is zeer te betreuren, maar hij geeft wel een eenzijdig beeld van het wat ik liever het protestantse en nog liever het christelijk activisme zou noemen. Hij geeft voorbeelden van protestantse onderdrukking van anders gelovigen: Calvijn versus Servet, de Anglicaanse onderdrukking van de puriteinse pilgrim fathers, aanvallen op abortusklinieken en zelfs op abortusartsen in de VS. Rechtvaardigheid zou boven vrede gaan, volgens de protestantse verzetsdoctrine. Gelukkig zijn er ook andere voorbeelden te noemen van protestants verzet, zonder geweld. Maarten Luther King jr. is daar een van, zoals genoemd door Vollaard. Maar er waren er meer. In de begintijd van de opstand tegen het Roomse gezag, moet de naam van Franciscus van Assisi genoemd worden, weliswaar nog geen protestant, maar wel iemand die zich keerde tegen de gewelddadige kruistochten en zich verzette tegen de verrijking van de kerk en zelf koos om in armoede te leven.  Ook de hervormers John Wycliffe, Jan Hus en John Knox worden ongenoemd gelaten, mensen die zonder geweld het protestantisme verspreidde. George Fox (Quakers) uit Engeland verzette zich tegen deelname in het leger door christenen. Hij was zijn tijd twee eeuwen vooruit doordat hij toen al slavernij aan de kaak (1647). Hij was tegen godsdienstvervolging en eiste godsdienstvrijheid.

Betrokkenheid
Volgens Vollaard heeft protestants Nederland zich neerlegt bij zijn nederlaag. De demonstratie tegen de euthanasiewet in 2001 was de laatste stuiptrekking van het verzet.
Ik denk dat Vollaard voor een deel gelijk heeft. Er is mogelijk sprake van verslapping, maar in de kern van de christelijke beweging heerst er naar mijn inschatting geen berusting. De strategieën zijn wel gewijzigd.

Sinds de jaren zeventig en tachtig hebben professionele christelijke organisaties zoals de SGJ (pleegzorg), Dorcas Hulp (ontwikkelingshulp), De Hoop (verslavingszorg) en de EO hun voet tussen de deur bij de verschillende ministeries. Het verzet tegen onrechtvaardige structuren is omgezet in daadwerkelijke hulp en het uitleven van het Goede Nieuws.
 
Ook onlangs zijn er tekenen van opleving. Dit bleek bijvoorbeeld tijdens de Hoop21-conferentie van vorig jaar, georganiseerd door de Evangelische Alliantie (EA) en de Evangelische Zendingsalliantie. Tweehonderd mensen van verschillende organisaties uit het christelijk onderwijs, media, politiek en zorg zaten de tafel om te bespreken hoe men elkaar kan versterken en aanvullen.
De ChristenUnie heeft de laatste twee jaar ook nauwe samenwerking gezocht met maatschappelijke organisaties, zowel christelijke als niet-christelijke, en nieuwe impulsen gegeven aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van christenen. Zo werden er tienduizend handtekeningen verzameld voor het aanstellen van een Europese ambassadeur voor mensenrechten en godsdienstvrijheid, samen met organisaties als Open Doors, Jubilee Campaign, EA en Kerk in Nood. De actie leidde er uiteindelijk toe dat EU-commissievoorzitter Barosso ermee instemde en dat deze ambassadeur er komt!

Ook organiseerde de ChristenUnie een demonstratie op het Binnenhof, met ex-drugsverslaafden, tegen gratis verstrekking van heroïne aan verslaafden. De uitbreiding van dit project ging uiteindelijk niet door.
Twaalf hulpinstanties boden een manifest aan om het gokken tegen te gaan en er werd een rolstoelbasketbalwedstrijd georganiseerd met bekende Nederlanders en het Paralympicsteam, om aandacht te vragen voor gehandicaptensport. En er staat nog veel meer op stapel.
 
Vooruitzichten
Zijn we er al? Hebben we inmiddels de tegenbeweging gevormd tegen de tendens van een neutrale staat en neutrale dienstverlening? Nee nog niet, maar we zijn wel op de goede weg. Ik wil aandacht vragen voor twee struikelblokken. Ten eerste: nog steeds moeten we leren over kerkmuren en onze eigen organisaties heen te kijken. Kortom: meer samenwerking. We moeten sneller tot actie in staat zijn om de krachten te bundelen.

Daarnaast zullen christelijke organisaties, naast hun belangrijke directe zorgtaak, ook hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor de politieke dimensie van hun activiteiten. Ook al krijgen ze subsidie, ze moeten zich niet monddood laten maken voor politieke lobby. Want naast de zorgverlening zal er ook meegedacht moeten worden om het beleid structureel om te bouwen.
Hitler zei ooit tegen de religieuze leiders in Duitsland: 'houden jullie je maar bezig met de kerk, dan doe ik de rest'. Als we ons als christenen terug laten dringen tot in de kerk, dan zal het zout zijn kracht verliezen. We hebben de opdracht gekregen het goede nieuws te brengen en de vrede voor de stad en ons land te zoeken.

Christenen hebben vanuit Gods geopenbaarde bedoelingen zicht op hoe het beter kan in deze wereld. Wie pakt de handschoen op?

Joël Voordewind is politicoloog en hoofd campagnes en acties bij de ChristenUnie.