Gerechtigheid in een seculiere tijd

Geert Jan Spijker, eindredacteur DenkWijzer

Door U2-zanger Bono heb ik het belang van gerechtigheid leren inzien. Het gaat niet om charity, maar om justice, is zijn boodschap. Het gaat om veel meer dan af en toe - met een voldaan gevoel - iemand iets toestoppen. Het gaat om herstel van onrecht. Deze opvatting komt niet uit de lucht vallen. De Bijbel staat bol van de passages over recht en gerechtigheid. Van belang voor kerk en samenleving, maar ook voor de politiek.  

KWETSBARENKWARTET  

Politieke inzet voor Bijbelse gerechtigheid betekent volgens Jurn de Vries allereerst inzet voor de zwakken, dat recht wordt gedaan aan wie onrecht heeft geleden, in eigen land en  – met onze huidige mondiale blik – in de Derde Wereld. In de Bijbel wordt de koning geschilderd als iemand die redding biedt aan de armen, de onderdrukker neerslaat. De filosoof Nicholas Wolterstorff spreekt van het Bijbelse 'kwetsbarenkwartet': weduwe en wees, vreemdeling en arme. Daar hebben samenleving en politiek een bijzondere verantwoordelijkheid voor, ook uit eigenbelang. “De sterken moeten zichzelf benadelen voor de zwakken, de meerderheid voor de minderheid, of anders begint de gemeenschap te rafelen en het weefsel te scheuren.” (Tim Keller) Zeker in tijden van bezuinigen goed om in het achterhoofd te blijven houden. Iedereen mag er wezen, ieder mens is gemaakt naar Gods beeld.

ONTMASKERING

In de politieke arena heeft elke partij zijn visie op gerechtigheid. Christenen, maar ook sociaaldemocraten en liberalen  hebben eigen opvattingen over recht en onrecht.  Liberalen verbloemen dat vaak door te pretenderen dat ieder mens gewoon de vrijheid moet hebben om te kiezen. Maar een individu bijvoorbeeld laten kiezen voor abortus betekent het mens-zijn van een embryo ontkennen. Er zit dus achter deze 'neutrale' keuze een oordeel, een vooronderstelling over wat goed is, wat een mens is. Onze context van westers secularisme (Jenkins), postmodern neoliberalisme (Milbank), individualistische consumptiedrang (Taylor) staat haaks op het christendom. Dat maakt aansluiting met de huidige politieke werkelijkheid soms lastig, maar biedt ook kansen. Er is een alternatief nodig dat een samenbindend verhaal vertelt en wijst op een hogere norm. Aan christenen de taak om hun visie op gerechtigheid in te blijven brengen en het dominante, schijnbaar neutrale liberalisme te ontmaskeren als zowel hopeloos als door en door levensbeschouwelijk doordesemd. Nederland kan wel wat hoop gebruiken.