Het neoliberalisme voorbij (Voorwoord DenkWijzer)

dw logovrijdag 26 april 2013 15:52

Het is alweer even geleden dat volop werd gesproken over het einde van de ideologie (zelfs van de geschiedenis). Het 'neutrale' liberalisme had na de val van de Muur de overwinning behaald en verdere politieke strijd leek niet meer nodig. Zelfs de PvdA deed onder leiding van Wim Kok afstand van haar 'ideologische veren'. Iets te vroeg, naar de afgelopen jaren is gebleken. Er bleek al die tijd een stille 'ideologie' aanwezig, een soort vanzelfsprekende ondergrond voor beleid en politiek: het neoliberalisme. Inmiddels is onder Rutte II opnieuw spannend of de PvdA zich wil herkennen in de veren die het eigen Wetenschappelijk Instituut onlangs aanreikte, of dat ze zich eenvoudig als uitvoerder laat inhuren voor de neoliberale agenda.

   
Allemaal neoliberaal
Het neoliberalisme heeft met zijn onbeperkte geloof inde markt meer kapot gemaakt dan ons lief is. Het gaat ervanuit dat individuele hebzucht en egoïsme goed uitpakken voor iedereen. Steeds duidelijker blijkt dat we hier met een hard mensbeeld van doen hebben: je moet (economisch) slagen, falen is volledig je eigen schuld; de medemens is je allereerste concurrent. De samenleving heb je nodig om te overleven, niet voor het goede leven. Het neoliberalisme heeft daarmee weinig oog voor wat kwetsbaar is (milieu, kinderen), voor ongelijke verdeling van welvaart en voor het wezenlijke belang van sterke instituties, zoals de overheid. Kortom, deze ideologie heeft verminderd zicht op het algemeen belang, op het goede samenleven. Dit vermaledijde neoliberalisme is echter niet maar iets van de buren, het zit tussen onze eigen oren, in ons eigen hart. Ook wij christenen consumeren ons kapot, ook wij vertrouwen wat vaak op De Heilige Groei die het CPB belooft. 
    
Nieuw evenwicht
Hoe verder? Het christelijk geloofsvertrouwen voedt altijd hoop op herstel. Uiteraard door bekering, maar ook door terugkeer naar klassieke deugden als zelfbeheersing, trouw en dienstbaarheid. Uiteindelijk gaat het om een innerlijke gerichtheid op het goede, op de medemens. Als die gezindheid afwezig is, dan helpen meer regels ons niet direct verder, want dan zoeken we er voortdurend de grenzen van op (wat weer zorgt voor toezicht die weer gecontroleerd moet worden, etc.). Nieuwe nadruk op het goede leven betekent overigens niet meteen dat de overheid zich kan terugtrekken. Het gaat niet per se om minder beleid, maar om beter beleid. Beleid dat de publieke belangen borgt, dat recht doet aan klimatologische veranderingen en milieuproblematiek, dat de rijken niet bevoordeelt en kwetsbaren niet in hun sop laat gaarkoken. Dat kan gaan over allerlei zaken: van heroverweging van de hypotheekaftrek tot de bestrijding van vrouwenhandel. Voor de ChristenUnie staat publieke gerechtigheid hierbij centraal. Het christelijk-sociale denken gunt de markt een zinvolle eigen plaats, maar laat die in evenwicht zijn met de overheid en samenleving. 

« Terug

Nieuwsarchief > 2013

december

november

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari