Wat zou er gebeuren als de zomer een jaartje zou overslaan en we van een frisse lente direct per noordenwind doorwaaien richting een natte herfst? Als tot in de wijde omtrek van Nederland de temperatuur laag zou blijven en de wolken hoog?  

Al krantenlezend schoten mijn gedachten onwillekeurig van deze barre en wat onwerkelijke weersverwachting naar de economische toestand van ons land. Want wanneer gaat de zon van onze economie ooit weer schijnen? En gaat dan de temperatuur van onze groeicijfers weer stijgen? Kortom: komen we onze crisis ooit te boven? Of belanden we van de regen van de afgelopen financiële crisis in de drup van een brede, langdurige economische crisis?

Tocht
Onze werkloosheid was de laatste jaren op een bijzonder laag peil, maar de laatste tijd is het aantal werklozen aan het - zoals dat heet - 'exploderen'. Alom hoorden we al: iedereen gaat het voelen. En inderdaad: in mijn nabije omgeving zie ik mensen van wie hun baan op de tocht staat of van wie het werk definitief stopt. Diverse groepsleidsters op de kinderopvang van mijn dochter staan inmiddels op straat. Het aantal lege winkelpanden in onze hoofdstraat stijgt gestaag.

Kortom, de in 2008 gestarte kredietcrisis beperkt zich al lang niet meer tot de financiële sector. De abstract begonnen geldcrisis raakt concreet steeds meer gewone mensen. Tegelijkertijd is ook die financiële metacrisis nog lang niet over. Doordat de aanpak van pappen en nathouden - niet verrassend natuurlijk - niet werkt, kunnen we een nieuwe bankencrash tegemoet zien. Aldus mijn krantenstapel. 

Is dat de mening van een euroscepticus of van een geboren pessimist? Als dat zo was, had ik me er niet druk om gemaakt. Maar het is de Europese Centrale Bank (ECB) zelf die hiervoor waarschuwt. Onze opperbank wijst op het grote risico van een nieuwe bankencrash in Europa. Niet alleen in Zuid-Europa, maar ook in landen als Duitsland. Door de aanhoudende recessie en de toenemende werkloosheid stijgt het aantal slechte kredieten op de balansen van de banken snel. Ook wil de ECB doorgaan met goedkoop geld in de economie pompen en opnieuw waardeloze schuldpapieren van banken gaan opkopen. Zou het niet beter zijn als onze Europese Centrale Geldkraan niet als een zachte heelmeester stinkende wonden maakt, maar zombiebanken nu eens echt aanpakt en zo de financiële luchtbellen doorprikt?

Kat
Een bestuurder van de ECB vergeleek de huidige crisis met een kat die in een boom was geklommen. Niet zomaar een boom, maar een te hoge boom. Nu staan we met zijn allen onder de boom te kijken naar de kat, niet wetend hoe we hem eruit kunnen krijgen. We roepen hem wel - we roepen en proberen van alles dezer dagen - maar het baat niks. We leven in grote onzekerheid wanneer de kat eruit komt en hoe die zich dan gaat gedragen. Intussen probeert Draghi het volk rustig te houden door regelmatig te 'verwachten' dat het over ongeveer een half jaar zal stabiliseren en daarna verbeteren. Zodat we daarna weer in het oude patroon verder kunnen gaan. 

Gelooft u het? Volgens de Tsjechische econoom Tomas Sedlacek (NRC van 5 april) is er meer aan de hand. De economie zoals we die nu kennen loopt op zijn einde. We moeten de economie resetten, anders loopt die vast. Van een groeieconomie moeten we naar een stabiele sabbatseconomie, waar we 1x per 49 jaar een jubeljaar vieren. Idealistisch? In 1989 maakten we ook een nieuwe start, toen we begonnen met een systeem waarin banken toezicht zelf konden gaan organiseren en overheidsregulering werd afgebouwd. 

Een toekomstige economische ordening zou samen moeten gaan met deugden als gematigdheid en dienstbaarheid. Stabiliteit moet overmoed en zielloos groeigeloof vervangen. De vraag 'werkt de zombie efficiënt?' moet worden 'hoe bereiken we het goede (samen)leven?' 
Ons economische en financiële stelsel wordt niet beheerst door een neutrale natuurwet, maar is diep ingebed in een cultureel verhaal waar menselijke en dus ook politieke keuzes aan ten grondslag liggen. In die zin is de crisis niet alleen een kat, maar ook - zoals dat zo mooi heet - een kans.  
 
Geert Jan Spijker is adjunct-directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie. Deze column verscheen ook op protestant.nu.