Wonderschoon 
Ed Anker ziet als wethouder in Almere mooie initiatieven ontstaan in bepaalde wijken. "Wat begon met een eenvoudige afspraak over groenonderhoud loopt wonderschoon uit de hand." Burgers gaan zelf aan de slag met plantsoenen en het bevordert ook nog eens de sociale samenhang. Prachtig, toch? Maar geldt dit ook voor onderlinge zorg? De drie decentralisaties die daar nu plaatsvinden betreffen de jeugdzorg, een deel van de langdurige zorg en - last but not least - de zorg om arbeidsgehandicapten aan werk te helpen. De gedachte is dat gemeenten beter dan het rijk in staat zijn maatwerk te bieden. Lokale bestuurders kennen 'hun' samenleving en weten welke sociale netwerken er zijn.

Vaste vrijwillige bijdragen
Met het benadrukken van de kracht van samenlevingsverbanden is weinig mis, sterker nog: het is bij uitstek een christelijk-sociale gedachte die ook het huidige roodblauwe kabinet bij monde van staatssecretaris Van Rijn uitdraagt. We zijn te zeer afhankelijk van de overheid geworden en moeten weer leren om afhankelijk van elkaar te worden, binnen families en andere sociale verbanden. Het zal echter duidelijk zijn dat het met die sociale netwerken in Rotterdam anders gesteld is dan met die in Putten. En hoe zorgen we ervoor dat mantelzorgers niet massaal overbelast worden door de toename van vaste 'vrijwillige' bijdragen? We moeten immers ook allemaal aan het werk - van diezelfde overheid - en familie woont niet altijd meer om de hoek. En hoe krijgen we het voor elkaar dat degenen 'die de zorg echt nodig hebben', die ook werkelijk krijgen?

Oplossingen belangrijker dan regels
De huidige ontwikkelingen vragen veel van burgers, maar misschien wel meer nog van ambtenaren en politici. Burgemeester Bort Koelewijn wijst erop dat het per geval oplossingen zoeken belangrijker wordt dan het zonder meer de regels volgen. Dat vergt een enorme mentaliteitsomslag bij gemeenten: men moet gaan luisteren in plaats van zenden, (nog) meer denken en doen vanuit de burger. Zoals iemand het treffend zei: “Wanneer krijgt de gemeenteraad inspraak in de plannen van de burgers?”.

Dit voorwoord is geschreven door Geert Jan Spijker, eindredacteur van DenkWijzer. Deze uitgave valt als het goed is deze week op de mat.