Datum:            8 juli 2014

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Ik dank de minister voor de brieven die hij heeft gestuurd aan de Kamer en voor het verslag van de mensenrechtenambassadeur. Het is interessant om weer een inkijkje te krijgen in de hele situatie van Saudi-Arabië, al word je er niet vrolijk van als je de hele opsomming bekijkt en de mensen langsloopt die zeer kwetsbaar zijn. Zo worden vrouwen gediscrimineerd. Ze staan feitelijk onder toezicht van een mannelijk familielid. Ze mogen nog steeds niet autorijden. De discussie daarover laait nu wel op, maar wat heb je aan een discussie als er feitelijk niet zo veel verandert? De vervolging van mensenrechtenverdedigers in Saudi-Arabië neemt toe. De vrijheid van nieuwsgaring wordt verder beperkt. Arbeidsmigranten worden er massaal het land uitgezet. Ik las net een bericht dat in de afgelopen vijf maanden 370 arbeidsmigranten het land zijn uitgezet. Dat is misschien iets waar de PVV warm voor loopt, maar wij absoluut niet, in ieder geval niet als het op die manier gebeurt.

Wat er in Saudi-Arabië met de christenen gebeurt, is schrijnend. Er is sprake van uitzetting van christenen, maar ook van gevangenneming. Hetzelfde geldt voor de sjiitische minderheid. Ik kan de minderheden allemaal opnoemen, hun situatie is iets waar je absoluut niet vrolijk van wordt. Sterker nog, het is echt dramatisch in dit land.

Ik loop een aantal punten langs die de bijzondere aandacht van mijn partij hebben. Dat is in eerste instantie de antiterreurwet die onlangs is aangenomen. Onwelgevallige ideeën van organisaties kunnen nu beschouwd worden als terrorisme. Met name atheïsten en christenen kunnen nu worden gezien als terroristen. Daar kan een celstraf op staan van tien tot vijftien jaar, of zelfs de doodstraf. Is de minister bereid om de Saudische ambassadeur in Nederland daarop aan te spreken?

Het onderwerp haat zaaien komt telkens terug als het gaat om Saudi-Arabië, en dan niet alleen in het land zelf, maar ook over de landsgrenzen heen, tot in Nederland aan toe. De Verenigde Staten hebben dat eerder aan de kaak proberen te stellen in Saudi-Arabië. Ik citeer maar één zin uit schoolboeken. "De apen zijn de mensen van de sabbat, de joden, en de zwijnen zijn de ongelovigen van de gemeenschap van Jezus, de christenen." Al jaren krijgen Saudi-Arabische kinderen dit te horen op school. Ik neem aan dat de minister deze geluiden ook kent. Weet de minister dat deze boodschap ook in de Nederlandse moskeeën gepropagandeerd wordt? Wat doet Nederland aan de financiering, vanuit Saudi-Arabië, van moskeeën in Nederland?

Dan de doodstraf. Uit het laatste rapport van Amnesty International blijkt dat in 2013 maar liefst 97 executies hebben plaatsgevonden, waaronder die van drie minderjarigen en veel buitenlandse arbeidsmigranten. De minister geeft in zijn brief aan dat het vrijwel onmogelijk of lastig is om over de doodstraf te spreken en een dialoog te voeren. Kan de minister aangeven op welke manier hij dat toch geprobeerd heeft? Misschien heeft de mensenrechtenambassadeur geprobeerd daarover in dialoog te gaan? De minister sluit dat immers niet helemaal uit in zijn brief.

Ik ga in op de positie van autochtone christenen. De positie van arbeidsmigranten die christen zijn, heeft de minister benoemd in zijn brief, maar er is ook een groeiend aantal autochtone christenen in Saudi-Arabië. Zij hebben geen enkele vrijheid. Op de bekering van de islam naar het christendom staat de doodstraf. Is de minister op de hoogte van die situatie en stelt hij die aan de kaak?

Tot slot de wapeninvoer. Collega Van Bommel zei het al: als je de criteria die daarvoor gelden in de EU naast elkaar legt, dan kun je eigenlijk tot geen andere conclusie komen dan dat je een wapenembargo ten aanzien van Saudi-Arabië zou moeten invoeren. Criterium 2 is de mensenrechtensituatie in het land, criterium 4 zijn regionale spanningen en criterium 6 is de eindbestemming van wapens. We weten dat wapens vanuit Saudi-Arabië aan Al-Nusra in Syrië worden geleverd. Ik hoor daar graag een reactie op van de minister.

Ik begrijp dat de minister altijd zoekt naar positieve vormen van stimulering, maar we moeten onszelf toch ook nog in de spiegel kunnen aankijken aan het einde van de dag. Is het, gezien deze grote opsomming van mensenrechtenschendingen in Saudi-Arabië, nog wel verantwoord, zo vraag ik aan de minister, om er handelsdelegaties heen te sturen en het bedrijfsleven met overheidssteun te stimuleren tot handelsbetrekkingen met Saudi-Arabië?

Ik moet daar nog bij zeggen dat ik mijn tekst ook uitsprak namens het CDA. De geest van de heer Omtzigt waait dus nog wel in dit huis. Dat geldt overigens met uitzondering van het laatste punt over het wapenembargo.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.