Bijdrage Joël Voordewind aan het algemeen overleg Vreemdelingen- en asielbeleid

donderdag 04 juli 2019

Bijdrage Joël Voordewind aan een algemeen overleg met staatssecretaris Broekers - Knol van Justitie en Veiligheid

Kamerstuknr. 27062

De heer Voordewind (ChristenUnie):

Dank u wel, voorzitter. Ook ik begin met Sea-Watch en met wat er op de Middellandse Zee gebeurt. Ik stel nog maar eens dat de volgorde wel zo was dat eerst de bootjes er waren en vervolgens pas de reddingsacties op gang kwamen. Ik stel ook vast dat Sea-Watch pas de afgelopen twee jaar actief is en daarvoor de grote verdrinkingen allang plaatsvonden. We hebben het over drenkelingen gehad, maar er zijn ook vluchtelingen, migranten, op die bootjes van honger en dorst omgekomen. Ik kan begrijpen dat de VVD vragen heeft over wie nou precies een drenkeling is, maar ze hoeven niet in het water te liggen om gered te worden.

Voorzitter. Deze discussie is vooral wrang als je de beelden van de bombardementen op het kamp Tajoura hebt gezien. Deze commissie is daar vorig jaar geweest. We hebben met die Eritrese vluchtelingen gesproken. Ze zitten daar inderdaad als ratten in de val. Het is alleen maar erger geworden sinds we daar waren. Toen Minister Kaag dit zei, was er nog geen opmars van generaal Haftar. Nu zitten ze, nog erger, midden in de vuurline. In die context is het nogal wrang om te zeggen dat deze mensen, als ze dan vluchten en worden opgevangen door hulpverleners, gecriminaliseerd moeten worden. Maar ik begrijp dat het genuanceerder ligt, dus we wachten de reactie van de Staatssecretaris af.

Ik maak me wel grote zorgen om de mensen die nog steeds in die detentiekampen in Libië zitten. We hebben het hier gisteren ook even kort met de Minister van Buitenlandse Zaken over gehad, maar ik stel de vraag hier toch ook maar: wat kan Nederland nog doen, samen met de UNHCR, om de mensen die nu nog vastzitten in die frontlinies daar te evacueren? Wat kan Nederland doen om de UNHCR daarbij te faciliteren? Is Nederland ook bereid om, mogelijk binnen de UNHCR-quota, mensen die nu vastzitten en die door de UNHCR in Libië worden geselecteerd als vluchteling in aanmerking te laten komen voor resettlement? Er moet een eerlijke verdeling komen binnen Europa. Is Nederland bereid om daarvan een deel voor zijn rekening te nemen? Nogmaals, dat kan prima onder de quota die we eerder hebben afgesproken. Ik hoor graag een reactie van de Staatssecretaris op dat punt.

Voorzitter. We moeten het met elkaar over een structurele oplossing hebben. Maar daar hebben we het al heel lang over. Misschien mag ik hier een nieuw voorstel neerleggen waar we nog over aan het nadenken zijn, namelijk of we niet tot een «hotspot plus» moeten komen. Moeten we als Europa niet gezamenlijk Italië, Griekenland en mogelijk Spanje gaan helpen met de opvang? Als het niet met heel Europa kan, dan met een coalition of the willing. Het idee is om daar ook de selectie en de herverdeling te gaan doen. Als we daar die selectie doen – mensen worden herverdeeld – moet Nederland ook een gelijk aandeel nemen. Als ze worden afgewezen, moeten we gezamenlijk proberen deze mensen terug te krijgen. Een consequentie zou kunnen zijn dat we dat centraliseren. Dat betekent dat we mensen ook als ze doorlopen, terugsturen naar die selectiekampen: de opvangkampen aan de buitengrens in Grieken-land, Italië, Spanje en mogelijk ook in Hongarije. Wat is de reactie van de Staatssecretaris op dat plan? Ik hoor graag een reactie, want we moeten verder met ons denken. We kunnen niet in dezelfde groef blijven zitten.

Voorzitter. Dan snel nog een aantal andere onderwerpen. Ik begin met de bekeerlingen en de lhbti’s. Collega Groothuizen heeft daar samen met anderen, onder wie ikzelf, een motie over ingediend. We zien na een jaar dat diverse belangenorganisaties constateren dat er in de praktijk weinig verbeterd is. Wanneer gaan de verbeteringen die in de nieuwe werkinstructie stonden nu echt vorm krijgen? Waarom is de beloofde evaluatie van de pilot in Den Bosch er bijvoorbeeld nog niet? Die zou er voor het reces zijn. Hoe zit het met de uitvoering van de motie waarin de Kamer gevraagd heeft om herbeoordelingen voor de gevallen waarin mensen op de oude, ondeugdelijke manier zijn ondervraagd en beoordeeld? Ik hoor graag een reactie van de Staatssecretaris op die punten.

Voorzitter. We hebben gelezen dat de IND tegenwoordig een nieuwe uitleg geeft als het gaat om christenen en China. Men zou prima in de Chinese Drie-Zelfkerk ondergebracht kunnen worden. Die zou ook prima de vrijheid van godsdienst garanderen. Is dit nu een nieuwe lijn van het kabinet? Voorheen waren daar altijd vragen bij. Er wordt zelfs bij gezegd dat dat een Bijbelse opdracht is. Men moet ten slotte, zoals in Romeinen 3 staat, de overheid gehoorzamen. Dus waarom kan dat niet gewoon de officiële staatskerk zijn? Ik heb daar toch wel grote problemen mee. Dat zou betekenen dat de conclusie van bijvoorbeeld de Minister van Buitenlandse Zaken dat de christenvervolging in China verviervoudigd is enorm gerelativeerd wordt door de IND. Ik hoop niet dat we die kant op gaan.

Voorzitter. Dan het landenbeleid Iran. We lezen dat afvalligen van het islamitisch geloof die daar openlijk voor uitkomen niet langer als systematisch vervolgden beschouwd moeten worden, maar slechts als risicogroep. Op welke gronden is dit gebaseerd? Waarom is er niet meer sprake van systematische vervolgden en slechts van een risicogroep? Bij het landenbeleid Afghanistan lezen we dat de Staatssecretaris het advies van de Raad van State overneemt en dat tot beleid bepaalt. Sinds wanneer nemen wij de adviezen van de Raad van State zo een-op-een over? Is het niet meer zo dat wij verwesterde Afghaanse meisjes niet terugsturen? Ik lees nu toch dat dat wel het geval zou moeten zijn. Verwestering zou geen grond meer zijn voor asielverlening. Ik hoor graag een toelichting van de Staatssecretaris op dat punt.

Dan de Bahreinse zaak. Er is een inspectieonderzoek toegezegd door de voormalige Staatssecretaris. Dat is alweer een tijd geleden. Is dat inspectieonderzoek nu gaande of moet dat nog worden opgestart? Ik hoor graag een laatste stand van zaken.

Ten slotte sluit ik mij aan bij de vragen van de collega’s over de verdwenen 1.600 minderjarige asielzoekers. Hoe komen we erachter waar deze kinderen precies zijn?

Ik dank u wel, voorzitter.

De voorzitter:

Dank u wel. Dit leidt tot een interruptie van de heer Van Wijngaarden.

De heer Van Wijngaarden (VVD):

Ik wilde de heer Voordewind even laten uitspreken. Ik heb een vraag over de «hotspots plus». Ik zie eigenlijk geen verschil met het plan-Azmani over opvang in de regio. Het gaat erom dat je daar veilige plekken creëert waar je mensen naartoe terug kan sturen. Kan hij daarop ingaan, want dit is toch eigenlijk gewoon het plan-Azmani?

De heer Voordewind (ChristenUnie):

De heer Azmani is niet meer onder ons, althans niet hier, maar zijn geest schijnbaar nog wel. Ik hoor mevrouw Van Toorenburg tenminste zeggen dat zijn geest nog rondwaart. Maar ik zie toch wel heel duidelijk een onderscheid met dat plan en ik hoop dat de heer Van Wijngaarden dat ook ziet. Dat plan stond voor dat de continenten grosso modo voor hun eigen vluchtelingen zouden gaan zorgen en dat Europa zijn grenzen zou sluiten. Er was nog wel sprake van eventueel wat resettlement voor de meest erge situaties. Dit plan of idee staat wel degelijk opvang van vluchtelingen uit Afrika in Europa voor, maar pleit ervoor om de selectie en opvang te laten plaatsvinden aan de grenzen van Europa. Daar hebben we Europa voor nodig. Dat is lastig, want we proberen al heel lang een Europees gezamenlijk asielbeleid te ontwikkelen. Maar als we echt tot een herver-deling willen komen in Europa dan moeten we naar voren toe. Dan moeten we aan de grenzen van Europa die selectie gaan maken. Als we echt niet alleen maar bilateraal mensen terug willen laten gaan naar Marokko, wat Nederland niet lukt, dan moeten we dat Europees aanpakken. Dan moeten we, als ze daar worden afgewezen, ook gezamenlijk een vuist kunnen maken naar de landen die dat systematisch weigeren. Daarom kom ik met mijn voorstel, dat in volledige tegenstrijd is met het plan-Azmani.

De heer Van Wijngaarden (VVD):

Dank voor deze nuancering.

De voorzitter:

Ik denk niet dat de heer Voordewind daarop hoeft te antwoorden. Dan kom ik bij een interruptie van de heer Van Ojik.

De heer Van Ojik (GroenLinks):

Het klinkt voor mij eigenlijk best wel als een goed plan, want de essentie daarvan is natuurlijk dat die selectie dan in Europa plaatsvindt, in zo’n hotspot-plus. Ik zou de heer Voordewind iets willen vragen. Ik ben er niet om het regeerakkoord te bewaken, maar dit lijkt mij in strijd met het regeerakkoord. Het regeerakkoord zegt dat we mensen allemaal terug gaan sturen naar waar ze vandaan komen en dat ze dan asiel mogen aanvragen. Klopt het dat dit wezenlijk anders is in die zin dat mensen hier asiel mogen aanvragen, in Europa?

De heer Voordewind (ChristenUnie):

We hebben het net uitgebreid gehad over de bootjes en de mensen die verdrinken. Er verdrinken duizenden mensen. In het regeerakkoord is erover nagedacht wat we zouden kunnen doen om die verdrinkingen tegen te gaan en dat het nog veel beter zou zijn – ik bedoel: dit is ook maar een plan B – als we die selectie aan de poort van Afrika zouden maken. Maar u en ik constateren al jaren dat dat niet mogelijk is. Dat deed u in een vorige functie nog meer dan wij aan deze kant. Als dat nou niet mogelijk is – misschien bilateraal wel wat – dan moet je een plan B bedenken en in ieder geval zien hoe je die selectie aan de poort wél eerlijker kan maken dan nu. Duitsland pakt bijna 80% op, de Fransen houden zich vrij afzijdig en de Britten houden zich helemaal afzijdig. Dit is dus niet een plan A, maar een plan B, omdat we zien dat plan A niet werkt omdat de Afrikaanse landen dat systematisch weigeren en omdat Libië een onveilig land is.

De voorzitter:

Meneer Van Ojik, een vervolgvraag.

De heer Van Ojik (GroenLinks):

Ik ben het daar helemaal mee eens. Plan A, dat in dit geval het regeerak-koord is, werkt niet en we moeten dus nadenken over een plan B. Ik ben heel blij dat de heer Voordewind dat doet en ik hoop dat dit door de andere leden van de coalitie wordt nagevolgd, want zijn constatering klopt: wat in het regeerakkoord staat – mensen terugsturen naar derde landen en ze daar de gelegenheid geven asiel aan te vragen – werkt al twee jaar, of hoe lang dit kabinet er al zit, van geen kant. Ik ben dus ook benieuwd wat de Staatssecretaris daarvan vindt, maar ik geloof dat ik dat nu niet aan haar kan vragen.

De voorzitter:

Wil de heer Voordewind daarop reageren?

De heer Voordewind (ChristenUnie):

Nee, ik ben net zo benieuwd. Vandaar mijn vragen.

Meer informatie

« Terug