Integratie en verzuiling - voorwoord congresbundel

zaterdag 22 november 2003 13:26

Als thema voor haar jaarlijkse congres heeft de mr. G. Groen van Prinstererstichting dit jaar gekozen voor het thema “Integratie en verzuiling”. Op het congres van 22 november a.s. zal de vraag centraal staan of de vorming van eigen organisaties en oprichting van eigen instellingen door allochtone bevolkingsgroepen in de Nederlandse samenleving (verzuiling) bevorderd moet worden als een goed middel om tot een integratie te komen, of juist niet.

Door het thema “Integratie en verzuiling” aan de orde te stellen plaatst de Groen van Prinsterer Stichting zich onmiskenbaar midden in een uiterst actueel debat. Tijdens het CDA-congres op zaterdag 1 november jl. uitte minister-president immers een opvallend stevige waarschuwing aan het adres van hen die islamitische organisaties en scholen - anders gezegd een islamitische zuil - zien als een goed middel om tot integratie te komen. Niet zonder zelfkritiek merkte Balkenende op dat het CDA te lang heeft gedacht dat een stevige eigen zuil de beste garantie voor integratie was. Daar nam Balkenende nu echter afstand van. Islamitische organisaties en scholen kunnen de integratie van allochtonen bemoeilijken. “Als je niet oppast wordt de zuil een gevangenis van achterstand”, aldus Balkenende, die als onderbouwing voor deze stelling wees op een belangrijk verschil tussen de huidige islamitische zuil en de protestantse en rooms-katholieke zuil van vroeger. Balkende zei: “er is nu veel minder diversiteit in inkomen en opleiding. Bovendien zijn er in de islamitische zuil subzuilen qua land van herkomst. In dat geval leidt een eigen zuil niet tot emancipatie, maar wordt integratie er juist door bemoeilijkt”.
Het is de vraag of deze analyse juist is. De orthodoxe protestanten bijvoorbeeld behoorden vroeger immers vooral tot de zogenaamde “kleine luyden” en waren bepaald minder divers qua afkomst en samenstelling dan Balkenende laat voorkomen. Wordt de verzuiling als mogelijkheid voor emancipatie en integratie van allochtone bevolkingsgroepen door Balkende op deze wijze toch niet wat al te gemakkelijk afgeserveerd?

Een benadering in de politieke wetenschap ziet verzuiling vooral als een proces van emancipatie, als de strijd van maatschappelijk achtergestelde groepen –indertijd de gediscrimineerde katholieken, de calvinistische “kleine luyden” en de opkomende arbeidersbeweging– tegen de overheersing van de toenmalige negentiende eeuwse liberale en conservatieve bovenlaag. Verzuiling als bundeling van krachten in eigen organisaties en instellingen om maatschappelijke betrokkenheid én de invloed op de samenleving te vergroten.
Verzuiling: de wat ouderen onder u zullen zich het nog goed kunnen herinneren. In de hoogtijdagen van de verzuiling stemden Katholieken KVP, lazen De Tijd of De Maasbode, luisterden naar de KRO, kochten bij katholieke middenstanders en stuurden hun kinderen naar katholieke scholen. Protestantse kinderen gingen naar een school met de Bijbel, hun ouders lazen Trouw en keken –als ze keken- naar de NCRV, ze stemde ARP of CHU en voetbalden op zaterdag bij christelijke clubs. Socialisten lazen het Vrije Volk, waren lid van de VARA en het NVV, stemden uiteraard PvdA en huurden hun woning van “Arbeidersbelang” En dan was er nog een vierde minder scherp afgebakende groep van meer liberaal gezinden, die eigenlijk nergens bij hoorden, maar zich aangetrokken voelden tot het Algemeen Dagblad of de NRC, lid waren van de AVRO, VVD stemden en hun kinderen, samen met die van socialisten, naar de openbare school stuurden.
Met de vraag of een dergelijke verzuiling voor allochtonen ook gewenst in de vorm van bijvoorbeeld een islamitische zuil treed je in een spanningsveld. Beantwoord je de vraag met “ja”, omdat protestanten en katholieken die mogelijkheid van zuilvorming immers ook hebben en de vrijheid van godsdienst en onderwijs een belangrijke waarde in onze samenleving is, dan zul je rekening moeten houden met de oprichting van gesubsidieerde moslimscholen, die gemakkelijk een broeinest van antiwesters denken kunnen worden en teveel achterstandsleerlingen zouden kunnen aantrekken. Beantwoord je de vraag met “nee”, zoals in bijvoorbeeld liberale kringen, dan moet je er beducht voor zijn, dat dit ook consequenties kan hebben voor de vrijheid van christelijk onderwijs en er een beweging op gang wordt gebracht om heel ons onderwijsbestel grondig te gaan herzien.

Kortom, genoeg stof voor bezinning en discussie. Die bezinning en discussie wordt op het congres van 22 november a.s. vorm gegeven door middel van lezingen en “workshops”, afgewisseld met een exotische lunch, een Braziliaanse band, een Surinaamse cabaretier en een gesproken column door een allochtone Nederlanders.

Prof. dr. Meindert Fennema, hoogleraar politieke theorie van etnische verhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam, zal op het congres de hoofdlezing over het thema “Integratie en verzuiling” verzorgen en daarbij ingaan op de geschiedenis van het vreemdelingenvraagstuk in Nederland. Hij stelt de centrale vraag aan de orde of verzuiling c.q. zelforganisatie integratiebevorderend werkt of niet. Tevens zal Fennema ingaan op de spannende vraag in hoeverre het recht op zelforganisatie door middel van de oprichting van organisaties en instellingen met een eigen signatuur voorrang moet krijgen ten opzichte van het belang van integratie. In een co-referaat zal Eimert van Middelkoop, lid van de Eerste Kamer voor de ChristenUnie - en overigens ook lid van het curatorium van de Groen van Prinstererstichting - ingaan op het thema “Integratie en verzuiling” vanuit het perspectief van de ChristenUnie.
‘s-Middags zijn er –zoals u uit het programma kunt vernemen- een aantal worshops over onderwijs door Marion Huberland (protestants-christelijke basisschool Koning Beatrix in Den Haag, Schilderwijk), over lokale vraagstukken rondom spreiding en inburgering door ing. Tymon de Weger (wethouder in Enschede) en Aziz Aygur (voorzitter van de Syrisch Orthodoxe gemeenschap), over Islam en overheid door dr. John van Eck (legerpredikant), over waarden op straat/veiligheid door Piet van der Sluijs (wethouder van de ChristenUnie in Gouda en initiatiefnemer van het opstellen van de zogenaamde Goudse stadsregels), over de werkgroep ChristenUnie Multicultureel door drs. Joël Voordewind met medewerking van ir. Daisy van den Hout (leden van de kerngroep Multicultureel van de ChristenUnie) en over botsende rechten door mr. Geert Jan Spijker (auteur van “Een blad voor de mond, vrijheid van meningsuiting en discriminatieverbod”).
Het congres wordt afgesloten met een Forumdiscussie met Eimert van Middelkoop, Henk Molleman (adviseur bestuurlijke vraagstukken en minderhedenbeleid en oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA), dr. Ronald van Raak (medewerker bij het wetenschappelijk bureau van de SP en Eerste Kamerlid voor deze partij) en Yvette Lont (deelraadslid in Amsterdam Zuid-Oost voor de ChristenUnie).

Voldoende ingrediënten dus voor een boeiende en afwisselende congresdag, die overigens niet op zichzelf staat, maar het startpunt is voor een studietraject van de Groen van Prinsterer Stichting over de multiculturele samenleving en de vraagstukken rondom integratie.
Ten slotte: Gerrit Jan Voerman gaf in het Nederlands Dagblad van zaterdag 1 november jl. aan dat de ChristenUnie zich nodig moet bezinnen op het thema van de multiculturele samenleving. Me dunkt: met dit congres wordt hij op zijn wenken bediend!

We wensen u een goed congres en hopelijk mag deze bundel daaraan bijdragen.

Martijn van Meppelen Scheppink

Dagvoorzitter, lid van het curatorium van de mr. G. Groen van Prinstererstichting

« Terug

Nieuwsarchief > 2003

december

november

oktober

september

augustus

juli

juni

mei

april

maart

februari

januari