De uitspraken van Hans Hillen vormen een goede illustratie. Hillen gaf een mooie voorzet door te opperen dat mindervaliden zelf de rollators moeten bekostigen, het zijn immers een soort oude-mensen-fietsen? Vervolgens, hoop je, komt er een fundamentele discussie op gang over wie verantwoordelijk is voor de zorg voor ouderen. Maar nee hoor, de discussie kwam niet veel verder dan Hillen weg te zetten als een asociale conservatief of door het voorstel zondermeer te omarmen of door bij het voorbeeld te blijven hangen (zoals op Ebate). Na de pyjamadag en nu weer het WC-papier kan de politiek er toch niet omheen om daadwerkelijk en fundamenteel de zorg voor ouderen onder de loep te nemen?

De commissie Blok - van dat onderzoek naar de integratie - was een ander schandalig voorbeeld van de oppervlakkigheid die politici weten te bereiken. Vóór de presentatie van het rapport stelden een aantal Hagenezen al vast dat de integratie mislukt was. En drie minuten na het rapport was het door bijna iedereen afgebrand. De integratie is mislukt. Als overheden falen kunnen mensen gewoonweg niet succesvol integreren, hoor je politici denken.
Hoeveel kritiek er ook op het rapport ook mogelijk is, de manier waarop het rapport is bejegend is volkomen onterecht. Gelukkig is het collectieve geheugen van de Kamer ook niet zo groot en kan wellicht over een aantal weken wel op een volwassen manier gedebatteerd worden over dit rapport.

Het probleem is dat Haagse politici met name focussen op acute maatschappelijke problemen die door de media gepresenteerd worden. En omdat de media iedere dag met iets nieuws behoren te komen, verschuift de aandacht van veel politici ook met de dag. Er is geen sprake van een Haagse stolp, maar veel meer van een Haagse flipperkast. In een noodgang buitelt men over elkaar heen en de buitenstaanders staan enigszins geamuseerd en verbaasd naar het heen-en-weergevlieg te kijken. Door de gerichtheid op de dagelijkse problemen en de begrijpelijk drang tot scoren verwordt het politiek circus tot een oppervlakkige bezigheid.
VVD-leider Van Aartsen doet een dappere poging om politiek op een wat hoger niveau te krijgen; hij benoemde filosoof Luuk van Middelaar als zijn persoonlijk medewerker. Ik ben benieuwd of Van Aartsen en Middelaar de flipperkast tot bedaren kunnen brengen en fundamentele vragen aan de orden kunnen en durven stellen. Teveel hebben discussies nu nog de vorm van troubleshooting: 'er is een probleem en wij bedenken een oplossing'.

Kleine fracties zullen paradoxaal genoeg minder snel de uitglijder van de oppervlakkigheid maken. Zij moeten zich concentreren op hoofdlijnen en zullen dus eerder op fundamentele vragen en tendensen stoten. Grotere fracties hebben de luxe zich met elk willekeurig voorvalletje druk te kunnen maken, maar dat komt de diepgang niet ten goede.
Een optie zou zijn om een fractie maximaal voor tien voltijds Kamerleden een vergoeding te geven. Grotere fracties bedenken dan zelf maar hoe ze het geld verdelen: of allemaal parttimers, of fulltimers met de rest als stemvee.
Een meer galante oplossing voor het oppervlakkigheidprobleem is om de Tweede Kamer meer gelijk te trekken met gemeenteraad en de provinciale staten: lidmaatschap is per definitie geen voltijdsbaan. Blijven politici ook nog eens voeling houden met de wereld buiten de flipperkast.

Door Cors Visser