Antisemitisme

Jodenhaat is te dom om er zomaar aan voorbij te gaan. Waar Hitlers antisemitisme in het begin van zijn beweging nog een eigenaardigheid was, daar begon het met de Kristallnacht in 1938 uit de hand te lopen. Tientallen Joden werden vermoord, honderden synagogen in brand gestoken en duizenden winkels van Joden vernield. Maar ronduit dom werd het toen de nazi’s middenin een wereldoorlog met vele fronten hun energie bleven verspillen aan het in standhouden  van een moordindustrie die een einde moest maken aan de aanwezigheid van de Joodse minderheid. Wat dreef hen in vredesnaam tot deze blinde waanzin?

Het antisemitisme in onze tijd komt niet exclusief maar wel voor een groot deel voor rekening van moslims. Rabbijn Lody van der Kamp die tijdens een wandeling door Amsterdam met de Hitlergroet wordt geconfronteerd, jonge Joodse jongens die de tram maar niet meer nemen, scholen waarop lessen over de Holocaust gevoelig komen te liggen. Het is vaak terug te voeren tot Marokkaans-Nederlandse jongeren. Het is dom gedrag. En je vraagt je af hoe die jongeren aan die onfrisse ideeën zijn gekomen.

Er is in de hele islamitische wereld een obsessie ontstaan met Israël en Joden. Als een Libische opstandeling zoekt naar de ultieme belediging van zijn president Gadhafi, dan noemt hij hem voor de camera ‘die Jood’.

Maar als Israël niet mag bestaan en de Joden altijd de vijanden zijn, dan is een redelijke oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict heel ver weg. In de studie die deze week werd uitgebracht door IMPACT-SE (een organisatie die schoolboeken in Israël en de Arabische landen controleert) blijkt dat in Palestijnse schoolboeken de zelfmoordenaars worden verheerlijkt en de staat Israël zelfs meestal niet eens op de landkaart staat. Om nog maar te zwijgen van de educatieve Sesamstraatachtige programma’s van Hamas in Gaza.

Met het onvermogen om Israël als een realiteit te accepteren en met Joden als buren samen te leven, schieten Palestijnen en hun Arabische bondgenoten zichzelf in de voet. Met zoveel haat kan er nooit een Palestijnse Mandela opstaan en zal niemand in het Midden-Oosten ooit echt in vrede kunnen leven. In de relatie tot Israël moet uiteraard onderscheid worden gemaakt tussen kritiek op Israëlische politiek, antizionisme en antisemitisme. Het staat iedereen vrij om Israëls handelwijze ten aanzien van Palestijnen te bekritiseren. Sterker, daar is soms alle aanleiding voor. Maar problematischer wordt het als dat overgaat in antizionisme dat het bestaan van Israël ter discussie stelt.

Ruim 60 jaar na de stichting van de staat Israël is het onzinnig en onvruchtbaar om die staat haar plaats op de wereldkaart te misgunnen. En na de Holocaust waarin bleek dat ook Europa geen veilige plaats voor Joden was, is het zelfs immoreel om Israël van de landkaart te willen vegen. Nog kwaadaardiger is het antisemitisme dat Joden als minderwaardige mensen beschouwt. De meeste criticasters van Israël zijn geen antisemieten. Maar in sommige gevallen neigt kritiek op Israël wel degelijk naar antisemitisme. Zo zegt 41 procent van de Nederlanders  te begrijpen dat, gezien het Israëlische beleid, mensen een hekel hebben aan Joden.

Vorige week was ik op het congres over antisemitisme. Ik vroeg daar de sprekers waar het antisemitisme volgens hen vandaan komt. Volgens de een was er antisemitisme in de christelijke theologie geslopen, terwijl voor de ander afgunst de oorzaak was. Maar tegelijk is het verschijnsel te dom voor alleen maar redelijke verklaringen. Waarom is die kleine minderheid, dat volk dat zich op zoveel plaatsen zo heeft aangepast, zo vaak het mikpunt van haat en geweld?

Twee jaar geleden keek ik vanaf de Olijfberg op de oude stad van Jeruzalem. Aan de oostkant zag ik hoe de Gouden Poort was dichtgemetseld. Het is de poort waardoor, volgens Ezechiel, de Messias de stad binnen zal komen. In de 16e eeuw nam een islamitische heerser het zekere voor het onzekere en legde er ook nog eens een begrafenisplaats voor. Het laat iets zien van een diepere beweegreden van mensen die Joden de voet dwars willen zetten. Of het nou gaat om Duitsers in de eerste helft van de 20e eeuw, of sommige moslims in de 21e eeuw, het grootste geheim van het Joodse volk roept de diepste weerzin op. Dat was het laatste antwoord dat ik vorige week kreeg. En ik geloof dat het waar is.