Door Geert Jan Spijker
 
Laten we nuchter beginnen: wat is het eigenlijk? Big data is slechts een mechanisme om de wereld te kunnen duiden en zo mogelijk voorspellingen te doen. Dat doen we al eeuwen, het verschil is alleen dat we momenteel beschikken over enorme hoeveelheden data. En dat zorgt voor talloze nieuwe mogelijkheden. En gevaren, uiteraard.
 
Uitbraak ebola voorspeld
Big data zorgt voor een revolutie op alle domeinen van onze samenleving. We communiceren de hele dag door via social media, luisteren gratis muziek dankzij Spotify, kopen onze spullen bij Bol en leren met behulp van apps. Allemaal data. En straks zijn ook onze koelkast, tv en thermostaten aangesloten op internet. Nog meer data! We laten zo een spoor aan digitale kruimels achter, waar overheden (veiligheidsdiensten) en bedrijven als Google hun winst mee doen. Dat kan heel positief zijn. Zo wist men in 2014 dankzij al die bergen data de uitbraak van ebola te voorspellen. Ook kan Big data bijdragen aan veiligheid in het verkeer. In Bangalore (India) is het soms zo druk in het OV, dat mensen bezwijken. Met behulp van mobiele telefoonsignalen wordt nu onderzocht hoe grote groepen mensen bewegen. Daarmee probeert men dit in de toekomst te voorkomen.
 
Data-dictatuur?
Er is ook een zorgwekkende andere kant. Stel dat mensen straks veroordeeld worden niet om wat ze gedaan hebben, maar wat ze volgens de data voorspellingen vermoedelijk gaan doen! Volgens expert Viktor Mayer-Schönberger moeten we niet teveel vertrouwen op data zonder meer, straks belanden we nog in een 'data-dictatuur'. Mensen moeten beslissingen blijven nemen over mensen, ook als er risico's in het spel zijn. Dit levert allerlei dilemma's op: wanneer stuur je een tbs-er op proefverlof? Big data is dus mooi, maar informatie is nog geen kennis, laat staan wijsheid. Ons oordeelsvermogen moet ook - juist ook! - in een informatiesamenleving ontwikkeld worden. Laten we voorkomen dat we overspoeld worden met zoveel informatie dat we waarheid niet meer herkennen.

Bekijk hier de inhoudsopgave van DenkWijzer.