'Mothers' en 'sisters'
Bijna vier maanden heb ik nu gewerkt met dezelfde groep vluchtelingen. Over hun omgang met vrouwen heb ik dubbele gevoelens. Enerzijds voelen wij ons als vrouwelijke vrijwilligers veilig en geliefd in de vluchtelingenopvang. De ruim honderd vluchtelingen respecteren ons, en noemen ons vaak ‘mothers’ en ‘sisters’. Anderzijds zijn er culturele verschillen die soms leiden tot misverstanden of zelfs ontoelaatbare situaties.
Tussen echtparen die samen zijn gevlucht zie ik liefde en onderling respect. Wel is er een duidelijke rolverdeling zichtbaar: de mannen maken zich meer zorgen over hun perspectief op verblijfsstatus en werk, terwijl de vrouwen zich vooral met de kinderen en het huishouden bezighouden. Ook vragen - vooral islamitische - vrouwen vaker dan Nederlandse vrouwen toestemming aan hun man, voordat ze iets ondernemen.
Veel mannen die hun vrouw moesten achterlaten, hebben last van heimwee. Hun profielfoto’s op Facebook laten vaker hun vrouw en kinderen zijn, dan hun eigen foto’s. Slechts een enkeling behandelt zijn vrouw (of zus) niet met respect en ziet haar als bezit of functie (zoals de moeder van zijn kinderen).


'Westerse vrijheid' 
En dan is er de grote groep van alleengaande Arabisch sprekende mannen. Zij zoeken veel troost bij elkaar en tonen onderling hun liefde door elkaar te omhelzen en aan te raken. Ze denken dat ze dit in het Westen ook kunnen doen, ook bij vrouwen.
Het zijn vooral deze ongetrouwde mannen die vrouwen in groepsverband niet alleen kunnen ophemelen, maar ook neerhalen. In hun gesprekken valt soms het woord ‘sharmoeta’ (hoer). Bij een aantal vluchtelingen bestaat, naar mijn gevoel, de indruk dat Westerse vrouwen - of vrouwen zonder hoofddoek - keuzevrijheid hebben, en dus vaker (seksueel) beschikbaar zijn. Ook denken sommigen dat alle strenge regels rond seksualiteit in het land van herkomst niet gelden in het westen, en dat ze in Europa eindelijk vrij zijn. Soms vinden ze het vreemd dat vrouwen in Nederland ook in monogame relaties leven. Bovendien komen ze uit een cultuur waar het volgens sommige moslims – vooral binnen IS en in oorlogsgebieden – toelaatbaar is om niet-gelovigen aan te randen of te verkrachten, omdat dit ‘hallal’ is. Die sentimenten ben ik overigens binnen onze groep vluchtelingen niet tegengekomen.


Begroeting met drie zoenen
Als deze mannen vanuit de opvang de Nederlandse samenleving ingaan, zullen ze twee dingen moeten veranderen. Ze mogen niet zo fysiek hun onderlinge liefde tonen als ze deden. Want dan denken omstanders dat ze handtastelijk zijn of homo, en die indruk willen ze vaak niet wekken. En in de tweede plaats moeten ze beseffen dat Westerse vrouwen niet zomaar aangesproken of aangeraakt mogen worden.

Ook Arabisch sprekende vluchtelingen kunnen dit leren. Het leidt bij een aantal vluchtelingen tot hilariteit als zij horen dat het niet OK is om een arm om iemand te slaan, maar dat een begroeting met drie zoenen gebruikelijk is in Nederland. Deze lessen worden niet structureel door COA in de noodopvang aangeleerd. Het zou goed zijn als zij hier veel meer aandacht aan zouden besteden.


Conclusie
De aanrandingen vonden plaats in groepsverband door dronken Arabisch sprekende mannen. Alle vluchtelingen die ik sprak vinden deze gebeurtenissen ontoelaatbaar en willen niet met de daders worden geassocieerd. Deze mannen moeten het land uit, zeggen zij. Aanrandingen kunnen voorkomen worden. Wel moet er meteen helder met immigranten gecommuniceerd worden over de wijze waarop vrouwen in Europa behandeld willen worden. En gaan zij onverhoopt toch de fout in, dan moeten zij natuurlijk worden gecorrigeerd. 

Simone Kennedy is fractievoorzitter van de ChristenUnie in Amersfoort, en lid van het curatorium van het Wetenschappelijk Instituut.
Ook is zij betrokken bij de organisatie van vluchtelingenopvang in Amersfoort.