Het is te begrijpen dat er na een bloedige, ondemocratische couppoging veiligheidsmaatregelen worden genomen om de rust en stabiliteit terug te laten keren. Maar dit gaat vele malen verder dan dat. 

Erdogan grijpt de coup gretig aan om een nauwkeurig geplande zuivering van tegenstanders in alle lagen van de samenleving door te voeren. Massale ontslagen en arrestaties troffen de rechtspraak, het onderwijs, de politie, het leger, de wetenschap en de media. Tegelijk pleit Erdogan er openlijk voor om de doodstraf weer in te voeren en is eind mei de grondwet zo ingrijpend gewijzigd dat volksvertegenwoordigers hun onschendbaarheid zijn verloren.

Hiermee overtreedt Erdogan de fundamentele regels van een democratische rechtstaat. Momenteel is er een ware heksenjacht aan de gang, in plaats van eerlijke rechtspraak.

Deze zuiveringen gaan in tegen alle waarden die de Europese Unie voorstaat. De EU en Nederland dienen dan ook deze ongebreidelde arrestaties en vermeende martelingen met overduidelijke bewoordingen te veroordelen. Tegelijk dienen de EU-onderhandelingen met Turkije over toetreding per direct te worden afgebroken, net als de onderhandelingen over het visumvrij reizen. Hopelijk kan Turkije een goede buur worden, maar eens te meer is duidelijk dat Turkije niet bij de Europese Unie hoort.

Slechte deal
Helaas sloot de Europese Unie, in paniek geraakt door de grote immigratiestroom, vorig jaar een irreële en zeer onverstandige deal met Turkije. De prijs daarvoor - schending van rechten van vluchtelingen en ondermijning van fundamentele Europese waarden -  was een veel te hoge prijs. Dit alles omdat de EU niet zelf in staat bleek om aan haar buitengrenzen de echte vluchtelingen te onderscheiden van de economische vluchtelingen, of om vervolgens tot een eerlijke verdeling van hun opvang te komen.

Deze onmacht werd afgekocht door de Turkije-deal. Maar een humane opvang in Turkije komt nauwelijks van de grond, zo bleek uit een recent werkbezoek van een van ons, Joël Voordewind, aan Ankara. Twee derde van de vluchtelingenkinderen daar gaat nog niet naar school. Er zijn voor vluchtelingen pas 7.000 werkvergunningen afgegeven en van de toegezegde zes miljard euro bleek dat pas 105 miljoen daadwerkelijk is uitgegeven aan opvang. Bovendien eist Turkije dat het gros van de bestedingen via de Turkse overheid loopt, in plaats van via de EU, de VN of onafhankelijke hulporganisaties. Het is een buitengewoon slechte deal waar de vluchtelingen de prijs voor betalen.

Tegenmacht
Doordat de deal gekoppeld is aan de onderhandelingen over toetreding tot de EU en visumvrijreizen heeft de EU zich in een hoek laten drijven. Toch mag dat ons niet verlammen om hier stevig tegengas te geven. Want Turkije heeft de EU nu meer nodig dan andersom, aangezien de oversteek van vluchtelingen sterk is verminderd door het sluiten van de Griekse grens. We mogen ons dus niet meer laten gijzelen door deze deal.

Ons hart gaat uit naar de Turkse bevolking die lijdt onder een repressief en paranoïde regime van Erdogan, die elke kritische stem tegen hem ziet als staatsondermijnend. Het enige waar de machtspoliticus Erdogan naar luistert is een tegenmacht. Laat de EU voor het deel van de Turkse bevolking opkomen dat wél een parlementaire rechtstaat voorstaat door nú een grens te trekken en Erdogan de wacht aan te zeggen.

Gert-Jan Segers, voorzitter Tweede Kamerfractie ChristenUnie
Joël Voordewind, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie

De ChristenUnie startte vorige week een petitie tégen toetreding tot de EU en visumvrij reizen voor Turkije. Inmiddels hebben ruim 22.000 mensen de petitie ondertekend. Zie www.christenunie.nl/petitie