Hoe werken de Tweede Kamerverkiezingen?

In het kort:

Iedereen met de Nederlandse nationaliteit van 18 jaar of ouder mag stemmen (geen opkomstplicht).
Je stemt op één kandidaat van een partij.
Na het tellen verdeeld de Kiesraad de 150 zetels via de kiesdeler en restzetels.
Kandidaten met genoeg voorkeursstemmen krijgt voorrang.
Daarna volgt de formatie

2025 in één oogopslag

Verkiezingsdag: woensdag 29 oktober 2025
Stembureaus open: 07.30 – 21.00 uur (bijzondere/mobiele stembureaus kunnen afwijken, maar sluiten nooit na 21.00 uur)
Meenemen: stempas + geldig ID (paspoort/ID-kaart/rijbewijs)

Wie mag stemmen?

Je bent 18+ en hebt de Nederlandse nationaliteit.
Je ontvangt automatisch een stempas op je woonadres.
Kun je niet zelf stemmen? Dan mag je iemand machtigen met jouw volmacht en kopie van je ID.
Woon je (tijdelijk) in het buitenland? Dan kun je je registreren om per brief te stemmen.

Vooraf: stempas, kandidaten en kieskringen

Gemeenten sturen je stempas en informeren over stembureaus.
Partijen leveren kandidatenlijsten in; Nederland kent landelijke lijsten per kieskring.
Er is geen opkomstplicht.

Op de dag zelf: zo breng je je stem uit

Ga naar een stembureau in je eigen gemeente (controleer waar).
Neem je stempas en geldig ID mee.
In het stemhokje vul je één vakje rood (op de kandidaat van jouw keuze).
Lever je stembiljet opgevouwen in; klaar!
Hulp en toegankelijkheid: stembureaus zijn openbaar; er zijn voorzieningen voor mensen met een beperking.

Tellen en vaststellen van de uitslag

Na 21.00 uur tellen stembureaus openbaar de stemmen.
Gemeenten verzamelen de cijfers en sturen die door.
Het centraal stembureau (Kiesraad) stelt de landelijke uitslag vast.

Zetelverdeling in het kort

Nederland gebruikt evenredige vertegenwoordiging. Dat werkt zo:

a) Kiesdeler

Kiesdeler = (totaal aantal geldige stemmen) ÷ 150.
Voor elke keer dat een partij de kiesdeler haalt, krijgt zij 1 zetel.

b) Restzetels

Na toewijzing van de volle zetels blijven er restzetels over.
Die worden verdeeld via de methode van de grootste gemiddelden (variant Hagenbach-Bischoff).
Voor Tweede Kamerverkiezingen geldt bovendien: een partij komt pas voor restzetels in aanmerking als zij minstens 1 volle zetel heeft gehaald.

c) Voorkeursstemmen

Een kandidaat die ≥ 25% van de kiesdeler aan stemmen haalt, krijgt voorrang, ook als die lager op de lijst staat.
Daarna worden resterende zetels volgens de lijstvolgorde toegewezen.

Wie komen er uiteindelijk in de Kamer?

Eerst checkt de Kiesraad welke kandidaten een voorkeurszetel hebben.
De overige zetels gaan op basis van lijstvolgorde.
De nieuwgekozen Kamerleden leggen bij de installatie de eed/belofte af.

De formatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer spreekt de lijsttrekkers en er wordt een verkenner aangewezen.
De Kamer besluit over het vervolg en de (in)formateur.
Coalitiepartijen onderhandelen een regeerakkoord.
De Koning benoemt de ministers en staatssecretarissen; het kabinet presenteert zich aan het parlement.

Samenvatting

Kort samengevat: hoe werken de Tweede Kamer verkiezingen? Je brengt één stem uit, de Kiesraad verdeelt de zetels via kiesdeler en restzetels, voorkeursstemmen kunnen de volgorde beïnvloeden en daarna start de formatie van een nieuw kabinet.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Is er een kiesdrempel in Nederland?
Nee, formeel niet. We hebben een kiesdeler: het aantal stemmen dat nodig is voor één zetel.

Wat is een voorkeursstem en hoe werkt de drempel?
Een voorkeursstem is een stem op een kandidaat anders dan de lijsttrekker. Haalt die kandidaat ≥ 25% van de kiesdeler, dan krijgt hij/zij voorrang op de lijstvolgorde.

Mag ik meekijken bij het tellen?
Ja. Het tellen in stembureaus is openbaar. Je moet je wel aan de regels van het stembureau houden.

Wat als ik mijn stempas kwijt ben?
Vraag vóór de verkiezingsdag bij je gemeente een vervangende stempas aan (let op de deadline) of machtig iemand anders met een volmacht.