Europa
Nederland heeft belang bij goede samenwerking binnen de Europese Unie. Allereerst om grensoverschrijdende problemen aan te pakken zoals klimaat, biodiversiteit, grensoverschrijdende criminaliteit en migratie. Bovendien zorgt de EU al decennialang voor vrede in ons continent en heeft de interne markt een grote welvaartsstijging opgeleverd. We zijn gewend geraakt aan de voordelen: voor hetzelfde tarief bellen vanaf ons vakantieadres en overal betrouwbaar voedsel en producten in de winkels. Europese samenwerking is ook nodig om de invloed van belangrijke gedeelde waarden wereldwijd te versterken.
De ChristenUnie wil dat Nederland opkomt voor de beginselen van menselijke waardigheid, solidariteit en de democratische rechtstaat – waarden die we met andere Europese landen delen. Denk ook aan het borgen van privacy van burgers in de digitale revolutie die vooral wordt gedreven door niet-Europese techbedrijven. Er is echter wel werk aan de Europese winkel. De ChristenUnie is kritisch op de houding van sommige lidstaten ten aanzien van de naleving van Europese afspraken, zowel als het gaat om de onafhankelijke rechtspraak en persvrijheid als waar het de begrotingsdiscipline en economische hervormingen betreft. Uitblijven van actie zet de Europese solidariteit onder druk.
Ook zijn we kritisch op de Europese Unie als neoliberaal project dat vooral grote bedrijven en hogere middenklassen ten goede komt. Als dat leidt tot uitbuiting van arbeidsmigranten tegen zo laag mogelijke kosten is dat niet in lijn met sociale gerechtigheid. Tot slot blijft de EU voor veel burgers een ver-van-mijn-bed-show. De transparantie en democratische legitimatie van de Europese Unie moet beter. De ChristenUnie wil een einde maken aan besluitvorming waar zowel het Europees Parlement als nationale parlementen het nakijken hebben.
Onze voorstellen:
-
Meer Europese samenwerking. De ChristenUnie wil meer Europese samenwerking op de grote grensoverschrijdende uitdagingen van onze tijd: klimaatverandering, migratiebeleid, belastingontwijking, een eerlijke (digitale) economie en het geopolitieke beleid. Er komt een verdragswijziging om deze samenwerking vast te leggen en daarbinnen een heldere competentieverdeling af te spreken.
-
Versterken leiderschap Europa door gedeeld buitenlands beleid. Europa staat voor complexe vraagstukken: de geostrategische assertiviteit van Rusland en China, fragiele staten aan de Oost- en Zuidgrenzen van Europa en oude bondgenootschappen die steeds minder vanzelfsprekend lijken. Europa lijkt aan de zijlijn te staan en moet haar morele stem hervinden. De ChristenUnie is voorstander van het invoeren van besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid in het EU buitenlands beleid als het gaat om mensenrechten, sancties en civiele missies, om zo gezamenlijk met meer snelheid en daadkracht te kunnen reageren op gebeurtenissen in de wereld. Zo kan één land bijvoorbeeld niet langer Europese sancties blokkeren, zoals recent bij Wit-Rusland. Over militaire missies blijven lidstaten altijd zelf besluiten.
-
Heldere uitgangspunten bij verdragswijziging. Als verdragswijzigingen worden voorgesteld dan moeten deze 1) de legitimiteit van EU-besluitvorming versterken, en 2) bijdragen aan de concrete aanpak van grensoverschrijdende uitdagingen.
-
Tweederde meerderheid bij wijzigingen in de verdeling van bevoegdheden. Bij wijziging van het verdrag betreffende de Europese Unie besluit ons nationale parlement met twee derde meerderheid.
-
Betere nationale controle. Ons parlementaire stelsel is onvoldoende afgesteld op de intensieve Europese samenwerking die is ontstaan, waardoor de nationale parlementaire controle op Europese besluitvormingsprocessen tekortschiet. De bevoegdheden en afspraken over controle van Europese besluitvorming worden vastgelegd in een Europawet en er komt een gezamenlijke Europacommissie, samengesteld uit leden van beide Kamers, die tot taak heeft de regering in Europa intensiever te controleren.
-
Versterking democratische legitimatie, Europees en nationaal. De democratische legitimatie van Europese besluitvorming moet beter. Dit is voorwaarde voor voldoende draagvlak voor de Europese Unie. De ChristenUnie wil daarom een versterking van de democratische legitimatie van Europese regelgeving, zowel decentraal, nationaal als Europees. Het uitgangspunt is dat Europa een samenwerking is van nationale lidstaten. Hierbij geldt het subsidiariteitsbeginsel: overheidstaken worden op het laagste niveau uitgevoerd waar dit goed en efficiënt mogelijk is. Deze vorm van subsidiariteit vereist dat democratische vertegenwoordiging op alle niveaus afdoende geborgd moet zijn.
-
Stoppen met Straatsburg. Het Europees Parlement vergadert in Brussel.
-
Hervorm fondsen. Europese structuurfondsen en onderzoeksprogramma’s moeten zoveel mogelijk als investeringsbudget worden gezien. Ze financieren grensoverschrijdende investeringen, of investeringen met een duidelijke Europese meerwaarde, zoals transportcorridors, onderzoek en energienetwerken.
-
Bescherming van de rechtsstaat. Het is goed dat de EU over politieke, juridische en financiële instrumenten beschikt om de rechtsstaat te beschermen. Nederland trekt hierin op met gelijkgestemde landen en steunt voorwaardelijkheid van financiële fondsen om de rechtsstaat te beschermen. Onafhankelijke rechtsspraak is geen interne aangelegenheid van een staat, maar een algemeen basisprincipe in het recht. Het is de centrale pijler onder de strijd tegen corruptie.
-
Sancties bij bedreiging rechtsstaat. De ChristenUnie wil dat de Europese Raad met een 4/5 meerderheid kan beslissen tot het sanctiemechanisme van artikel 7. Er komt een versnelde procedure voor inbreukprocedures die betrekking hebben op de rechtsstaat.
-
Samenwerken voor strategische autonomie. De Coronacrisis laat zien hoe kwestbaar we zijn door onze afhankelijkheid van landen als China bij de productie van essentiële producten, zoals medische hulpmiddelen. Er is een Europese strategie nodig om als lidstaten samen onafhankelijker te worden. Dat kan door de meest cruciale productieketens beter te spreiden over verschillende landen of deels terug te halen naar Europa. Ook als het gaat om energie moet Europa haar afhankelijkheid van externe leveranciers verminderen – verduurzaming en vergroening van de Europese energieunie is hierbij van groot belang. We stoppen met Nordstream 2.
-
Investeren in belangrijke buren. De EU werkt toe naar een goede relatie met het Verenigd Koninkrijk die tevens recht doet aan de verhoudingen met Noorwegen en Zwitserland. Als het Verenigd Koninkrijk haar toegang tot de interne markt wil behouden zal zij moeten blijven voldoen aan de hoge standaarden die ook gelden voor de lidstaten van de EU.
-
Geen lidmaatschap Turkije. De toetredingsonderhandelingen met Turkije worden gestaakt. In plaats daarvan onderhandelt de EU met Turkije over een geprivilegieerd partnerschap. Deze onderhandelingen zijn aan voorwaarden verbonden, zoals een functionerende rechtsstaat en democratie.
