Wat is een fractievoorzitter?

Wat doet een fractievoorzitter?

• Richting en organisatie. De fractievoorzitter leidt de fractie, bereidt samen met collega’s de fractie­vergadering voor en bewaakt de taakverdeling (portefeuilles) en planning.

• Woordvoering bij hoofddebatten. Denk aan de regeringsverklaring en de Algemene Politieke Beschouwingen. Andere Kamerleden voeren het woord op hun dossiers; de fractievoorzitter zet de hoofdlijn neer.

• Onderhandelen en afstemmen. Bij een kabinetsformatie onderhandelen fractievoorzitters van partijen die willen samenwerken over het programma en de verdeling van ministersposten.

• Verantwoordelijkheid nemen. De fractievoorzitter spreekt namens de fractie, maar elk Kamerlid houdt een vrij mandaat en stemt uiteindelijk zelf.

Hoe word je fractievoorzitter?

Na verkiezingen kiezen de nieuwe of zittende fractieleden onderling wie fractievoorzitter wordt. Bij tussentijdse wissels bepaalt de fractie eveneens wie het voorzitterschap overneemt. Partijen hebben hier vaak eigen interne afspraken over.

Fractievoorzitter, partijleider en Kamervoorzitter: wat is het verschil?

• Fractievoorzitter: leidt de fractie in de Kamer, bepaalt samen met de fractie de lijn en voert vaak het woord bij hoofddebatten.

• Partijleider: is het politieke gezicht van de partij. Vaak is de partijleider óók fractievoorzitter in de Tweede Kamer, maar dat hoeft niet (bijvoorbeeld als de partijleider minister of premier is).

• Kamervoorzitter: leidt de vergaderingen van de Kamer als geheel en bewaakt de orde, staat boven de partijen en is geen fractievoorzitter.

Veelgestelde vragen

Is fractievoorzitter een wettelijke functie?
Nee. De Grondwet kent geen fracties of fractievoorzitters. Het is parlementaire praktijk die in het Reglement van Orde wordt uitgewerkt.

Mag een fractievoorzitter bepalen hoe iedereen stemt?
Binnen fracties zijn er afspraken (fractie­discipline), maar Kamerleden hebben altijd een vrij mandaat en stemmen naar eigen geweten.

Bestaat er in de Eerste Kamer ook een fractievoorzitter?
Ja. Zowel in de Eerste als in de Tweede Kamer heeft elke fractie een voorzitter.