Wat is een zetel in de Tweede Kamer?

Wat bedoelen we precies met ‘zetel’?

Een zetel staat voor één Kamerlid. Samen vormen 150 zetels de volledige Tweede Kamer. Als een Kamerlid vertrekt, blijft de zetel bestaan. De voorzitter van het centraal stembureau (Kiesraad) benoemt binnen 14 dagen de hoogstgeplaatste beschikbare kandidaat van de betreffende lijst (doorgaans de volgende op de lijst).

Lees hier wat de Tweede Kamer precies doet.

Hoe wordt de zetelverdeling berekend?

Kiesdeler: het totaal geldige stemmen wordt gedeeld door 150. De uitkomst is het aantal stemmen dat recht geeft op één zetel.
Volle zetels: per partij wordt gekeken hoe vaak de kiesdeler is gehaald. Dat levert de eerste zetels op.
Restzetels: daarna blijven er stemmen over (reststemmen). Die worden verdeeld volgens de methode van de grootste gemiddelden (D’Hondt).

Voorbeeld
Stel: 9.000.000 geldige stemmen → kiesdeler = 9.000.000 / 150 = 60.000.
Partij A haalt 380.000 stemmen → 6 zetels (6 × 60.000 = 360.000) en 20.000 reststemmen. De restzetels worden daarna met de rekenmethode verdeeld.

Voorkeursstemmen: met voorrang gekozen

Kandidaten die 25% van de kiesdeler of meer aan persoonlijke stemmen krijgen, worden met voorrang gekozen. Daarna bepaalt de lijstvolgorde wie de overige zetels van een partij invult.

Is er een kiesdrempel?

Nederland kent geen formele kiesdrempel. De kiesdeler fungeert in de praktijk als drempel: haal je ongeveer één‑honderdvijftigste van alle geldige stemmen, dan bemachtig je één zetel.

Hoeveel zetels heb je nodig voor een meerderheid?

Voor een meerderheid in de Tweede Kamer zijn minstens 76 zetels nodig. Partijen vormen daarom meestal een coalitie. Soms bestuurt een minderheidskabinet met steun (gedoogsteun) van andere partijen.

Lees hier meer over hoe de Tweede Kamerverkiezingen werken.

Veelgestelde vragen

Is een zetel hetzelfde als een fractie?
Nee. Een zetel is één plaats; een fractie is de groep Kamerleden van dezelfde partij.

Wat gebeurt er met een zetel als iemand vertrekt?
De zetel blijft bestaan. De voorzitter van het centraal stembureau (Kiesraad) benoemt binnen 14 dagen de hoogstgeplaatste beschikbare kandidaat (meestal de volgende op de lijst).

Wat als een Kamerlid uit de fractie stapt?
In Nederland geldt het vrije mandaat: een Kamerlid kan zijn of haar zetel behouden. Alleen bij vertrek uit de Kamer ontstaat een vacature die vervolgens volgens de Kieswet-procedure wordt vervuld.

Is meer opkomst altijd gunstig voor kleine partijen?
Meer opkomst verhoogt de kiesdeler. Dat maakt het lastiger om een zetel te halen; de benodigde stemmen per zetel stijgen immers mee.