ChristenUnie blij met stevige investering in gezinnen via kindgebonden budget
De Eerste Kamer ging op deze laatste dinsdag voor het reces in debat over een waardevol wetsvoorstel: de verhoging van het kindgebonden budget. Dit wetsvoorstel is onderdeel van de extra middelen die het regeerakkoord ter beschikking stelt voor kindregelingen. Daarbij gaat het om €250 mln per jaar extra voor de kinderopvangtoeslag, €250 mln voor verhoging van de kinderbijslag en €500 mln extra voor het kindgebonden budget voor paren. De ChristenUniefractie in de Eerste Kamer vindt het goed dat dit kabinet stevig investeert in gezinnen!
De ChristenUnie is blij dat dit wetsvoorstel financiële steun geeft aan gezinnen met middeninkomens. Deze gezinnen hebben de nodige klappen gekregen tijdens de economische crisis. De verhoging van het kindgebonden budget is goed nieuws voor deze gezinnen. Het kabinet investeert stevig. De pijnlijke fout in de eerdere uitvoering van kindgebonden budget is een domper op de vreugde. Er moet ons alles aan gelegen zijn om dit wetsvoorstel dat financiële verlichting biedt aan de middenklasse, naar behoren en zonder haperen uit te voeren. Hieronder kunt u mijn volledige bijdrage teruglezen.
Voorzitter,
Ik mag deze tekst mede namens de SGP-fractie uitspreken.
Dit wetsvoorstel is onderdeel van de extra middelen die het regeerakkoord ter beschikking stelt voor kindregelingen. Daarbij gaat het om €250 mln per jaar extra voor de kinderopvangtoeslag, €250 mln voor verhoging van de kinderbijslag en €500 mln extra voor het kindgebonden budget voor paren. Dat zijn opgeteld bepaald geen kinderachtige bedragen: om en nabij €1 mld structureel. Het doet de ChristenUnie-fractie en de SGP-fractie goed dat dit kabinet stevig investeert in gezinnen waarvan velen de gevolgen hebben ervaren van de economische crisis. Dat geldt zeker voor de middenklasse.
Dat is ook het politieke frame van dit wetsvoorstel: het geven van extra financiële wind in de zeilen van werkende ouders met middeninkomens door een verhoging van het kindgebonden budget. Voor hele gewone gezinnen met hele gewone inkomens. Deze steun in de rug van gezinnen in een periode dat het ons land weer beter gaat, ligt onze fracties na aan het hart. Het waren zware jaren en er is veel van hen gevraagd. De financiële druk op gezinnen tijdens de crisisjaren was groot en nu is het moment om hen verlichting te bieden.
Kern van het voorliggende wetsvoorstel is dat het drempelbedrag waarop de inkomensafhankelijke afbouw van het kindgebonden begint voor paren verhoogd wordt met bijna €17.000. Dat is een substantiële verhoging, de afbouwcurve loopt flink minder steil. De memorie van toelichting rekent ons voor dat door de ophoging van de afbouwgrens circa 320.000 paren in 2020 recht krijgen op een hoger kindgebonden budget van een kleine €1000 per jaar en bijna 300.000 paren ontvangen door de verlenging van deze grens voor het eerst (of opnieuw) kindgebonden budget, waarbij het gemiddeld om €600 per jaar gaat.
Meer dan een derde van gezinnen met kinderen gaan dat in hun portemonnee merken en meer dan driekwart van de middeninkomens zien een positief effect op hun inkomen. En dat geldt ook voor zestig procent van de eenverdieners. Dat zijn mooie cijfers. De verdeling van de inkomenseffecten laat zien dat, in lijn met de doelstelling van het wetsvoorstel, het grootste effect zichtbaar is bij de groep van een tot anderhalf keer modaal. De inzet is immers om gezinnen met middeninkomens soelaas te bieden.
Het voorstel genereert al met al positieve en serieuze inkomenseffecten voor de groep gezinnen waarvoor de ophoging van het drempelinkomen is bedoeld. De ChristenUnie-fractie en de SGP-fractie zijn daar blij om. Ook de Raad van State is ingenomen met het wetsvoorstel en heeft er geen opmerkingen bij.
We constateren ook met tevredenheid dat het wetsvoorstel als mooie bijvangst heeft dat de marginale druk vermindert in het inkomenstraject van minimumloon tot modaal. Dat spoort goed met de breed in dit huis aangenomen motie van de ChristenUnie over het terugbrengen van de extremen in de marginale druk in het inkomensbeleid. En de SGP-motie uit over de marginale druk in ons fiscaal systeem.
Onze warme gevoelens voor het wetsvoorstel werden fors getemperd door de brief van eind januari waarin de staatssecretaris en haar collega Snel van Financiën ons lieten weten dat er sprake was van een ontwerpfout bij de Belastingdienst rond het toekennen van kindgebonden budget. Rechthebbenden bleken na eerdere stopzetting niet automatisch een toekenning te krijgen indien ze weer aan de voorwaarden voldeden. Het gaat om een omvangrijke groep van zo’n 60.000 ouders per jaar die vanaf 2012 geen kindgebonden budget hebben ontvangen. Over de hele periode 2008-2019 betreft het naar schatting 300.000 tot 400.000 unieke ouders die in enig jaar geen kindgebonden budget kregen uitgekeerd. Een omvangrijke groep voorzitter en een stevig probleem.
Hoe staat de zaak er nu, na bijna een half jaar, voor? De brief van de staatssecretaris van eind vorige week over de herstelactie geeft een beeld, maar laat ook nog vragen open. Hoeveel mensen zijn geholpen, hoeveel mensen moeten nog geholpen worden? Is het uitgetrokken bedrag van €50 mln toereikend om het probleem te verhelpen? Hoe wordt er gecommuniceerd met gedupeerde gezinnen? Kan de staatssecretaris garanderen dat dit netelige probleem snel en fatsoenlijk wordt opgelost?
Het doet pijn dat de herstelwerkzaamheden niet verder kunnen teruggaan dan 2013, terwijl het recht op kindgebonden budget al vanaf 2008 bestaat. Geldt 2013 nog steeds als ondergrens? Zijn er door belanghebbenden procedures tegen de overheid aangespannen en zo ja, hoeveel?
Het is jammer, voorzitter, dat de staatssecretaris van financiën niet aanwezig is bij dit debat, want de uitvoeringsproblemen liggen vooral op zijn bordje. Welke maatregelen zijn er genomen om te voorkomen dat de gerezen problemen zich opnieuw voordoen? Welke veiligheidsprocedures zijn ingebouwd om herhaling te voorkomen? De Belastingdienst, zo lezen wij, geeft zijn fiat aan het voorliggende wetsvoorstel qua uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. Kan de staatssecretaris staven dat de uitvoeringssystemen nu wel op orde zijn?
Misschien, voorzitter, is er ook sprake van een diepere en meer politiek geladen oorzaak dat de Belastingdienst het met regelmaat niet aankan in het sociale domein. Ook de problemen met de kinderopvangtoeslag die eind vorige week in de Tweede Kamer werden besproken, getuigen daar van. We kennen in Nederland een ingewikkelde lappendeken van toeslagen en een soms onbegrijpelijke kluwen van regelingen op het beleidsterrein van sociale zaken en werkgelegenheid, die alleen al naar hun complexe aard problemen in de uitvoering oproepen.
Ik zou de staatssecretaris willen uitdagen hier eens kort op te reflecteren. Moeten we geen omvattende vereenvoudigingsslag maken op haar beleidsterrein? Is ook de positie van de overheid als hoedster van de publieke zaak niet in het geding als we essentiële beleidsmaatregelen die kwetsbare groepen moeten helpen, niet naar behoren kunnen implementeren?
De ChristenUnie-fractie en de SGP-fractie willen de staatssecretaris vragen met een verkennend visiedocument te komen waarin zij haar licht over deze nijpende kwestie van complexe toeslagen en ingewikkelde regelingen laat schijnen. Kan zij dat onze beide fracties toezeggen? We zullen deze visie graag met haar in de Eerste Kamer bespreken.
De dekkingsoplossing die het kabinet aanvankelijk koos voor de hersteloperatie was om in 2020 het kindgebonden budget eenmalig niet te indexeren. Dat was in onze ogen bepaald geen fijne oplossing. Zeker niet wat betreft de koopkrachteffecten voor alleenverdieners en gezinnen met een benedenmodaal inkomen. Onze fracties waren zeer verheugd om gisterenmiddag te horen dat er gezocht wordt naar een alternatieve dekking. Daarmee is eenmalig niet-indexeren van de kaart. Hulde hiervoor.
Voorzitter, ik rond af. De ChristenUnie-fractie en de SGP-fractie zijn blij dat dit wetsvoorstel financiële steun geeft aan gezinnen met middeninkomens. Deze gezinnen hebben de nodige klappen gekregen tijdens de economische crisis. De verhoging van het kindgebonden budget is goed nieuws voor deze gezinnen.
Het kabinet investeert stevig. De pijnlijke fout in de eerdere uitvoering van kindgebonden budget is een domper op de vreugde. Er moet ons alles aan gelegen zijn om dit wetsvoorstel dat financiële verlichting biedt aan de middenklasse, naar behoren en zonder haperen uit te voeren.
Dit alles doet niet af aan het heuglijke feit dat gezinnen met middeninkomens meer financiële armslag krijgen. En dat is ze zeer gegund.
Onze fracties zien uit naar de antwoorden van de staatssecretaris op onze vragen.
