Datum:             9 november 2011

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Uiteraard was ik met eigen ogen gaan kijken op welke wijze die missie daar vordert. Door omstandigheden -- ik wil geen oude koeien uit de sloot halen -- is dit tot nu toe niet gelukt. Ik heb echter alle vertrouwen erin dat dit alsnog zal gebeuren. Het heeft echter grote voordelen als je gezamenlijk optrekt en met elkaar het verhaal bekijkt. Natuurlijk baseer ik mij niet enkel op de voortgangsrapportage. Ik heb hier en daar ook rondvraag gedaan en mensen gesproken die daar vandaan komen of werken. Ik bedank ook de collega's die mij hebben bijgepraat. Al met al kan ook de ChristenUnie constateren dat de missie goed van start is gegaan. Er waren aanloopproblemen. Hierover hebben we eerder gesproken. Deze liggen achter ons. De missie komt nu goed op stoom. De bijscholing van de rechters, advocaten en aanklagers is gestart. De renovatie van het provinciale kantoor van de orde van advocaten is voltooid. De basisopleiding is van zes naar acht weken gegaan. De heer Ten Broeke heeft reeds aangegeven dat dit punt de GroenLinks- en ChristenUnie-fractie uiterst na aan het hart lag toen we hierover het debat voerden. Het curriculum is breed overgenomen. Mijn fractie heeft hierop aangedrongen. Onderwerpen als de alfabetiseringscursus, mensenrechten, vrouwenrechten et cetera zijn hierin verwerkt. De POMLT's zijn van start gegaan. De EUPOL is goed op stoom gekomen met het opleiden van het middenkader en het hoge kader. Op dit moment wordt een religieuze expert geworven, die binnenkort zal worden ingezet. Al met al is de ChristenUnie tevreden. Zij heeft wel een aantal kanttekeningen en vragen over de toekomst en bijvoorbeeld de conferentie in Bonn. Wat wordt de inzet van Nederland bij die Bonn-conferentie? Kan de minister wat meer vertellen of ontvangt de Kamer hierover een aparte brief? Hiervan ga ik wel uit. Wat wordt het aandeel van de Amerikanen? Kan hierover al wat worden gezegd?

Ik kom op de rule of law en de religieuze minderheden. Voor de ChristenUnie is dit een belangrijk punt. Alvorens de missie van start ging, heeft mijn fractie aandacht kunnen vragen voor de twee christenen die daar in de dodencel zaten. Uiteindelijk zijn zij vrij gelaten. Ik bedank ook het kabinet, dat hiertoe een grote inspanning heeft geleverd. Mijn fractie maakt zich wel zorgen over de rechtsstaat en de mogelijke, aanhoudende vervolging van religieuze minderheden. Het kan niet zo zijn dat deze twee mensen zijn vrijgelaten, maar dat hetzelfde rechtssysteem en dezelfde vervolging worden gecontinueerd. Er zal op zijn minst een moratorium op de vervolging van religieuze minderheden moeten plaatsvinden en het beleid zal moeten worden gewijzigd. Graag ontvang ik hierop een reactie van het kabinet. Wat wordt er gedaan om de vervolging van christenen, om het enkele feit dat zij zich hebben bekeerd tot het christendom, in de toekomst te voorkomen?

De Kamer heeft in de voortgangsrapportage een en ander gelezen over de veiligheidssituatie. Het aantal zelfmoordaanslagen is groter geworden. Welk effect heeft dit op het functioneren van onze POMLT's c.q. trainers die de poort uitgaan? Voelen zij zich hierdoor beperkt? Kunnen zij hun werk goed uitvoeren? Er wordt gesproken over een grenspolitie. Is de veiligheidssituatie aan de grenzen van Kunduz verslechterd? De grens met Pakistan vormt een precaire situatie, maar ook bij de grenzen met Kunduz vindt georganiseerde criminaliteit en smokkel plaats.

Ik heb een opmerking en vraag over de besturing van Kunduz. Gouverneur Jegdalek is geregeld afwezig en zijn plaatsvervanger is terughoudend in het nemen van besluiten. Juist met die gouverneur hebben wij harde afspraken gemaakt over het mandaat van de missie. In hoeverre acht Nederland de gouverneur in Kunduz nog steeds een betrouwbare partner? Kunnen we erop rekenen dat de bestaande afspraken met de gouverneur worden nageleefd?

Ik kom op de community policing, het hart van het rechtssysteem. We spreken nog steeds over een formeel en een informeel rechtssysteem op lokaal niveau. In hoeverre is een verschuiving van het informele systeem richting het formele systeem haalbaar? Het informele systeem is hoofdzakelijk gebaseerd op de shariawetgeving, waarvan we juist af willen. Bij het formele systeem worden juist wel de rechten van vrouwen en minderheden gegarandeerd en is er aandacht is voor het uitbannen van martelingen et cetera. Het zou niet goed zijn als we geen ambitie zouden hebben om tot een verschuiving te komen van de informele rechtspraak naar de formele rechtspraak. Dan zouden we niets meer doen dan het controleren en monitoren van de informele rechtspraak. Hiermee houden we die shariarechtbanken toch in stand? Graag verneem ik op dit punt de ambitie van het kabinet.

De achtweekse basistraining wordt met succes doorgevoerd. Mijn fractie heeft alle begrip voor het feit dat die tien weken niet aaneensluitend kunnen worden doorgevoerd, maar dat deze moeten worden opgeknipt. In hoeverre leidt dat opknippen niet te veel tot een versnippering, waardoor de kennis niet meer goed kan worden overgedragen? Kan de minister hierop reageren?

Ik kom op de opties voor de toekomst. Vorige keer zijn we een helder mandaat overeengekomen. We hebben toen gesproken over het curriculum en over een uitbreiding van de opleiding van acht naar tien weken. We hebben het heel uitgebreid gehad over het voornemen dat wij ons zouden focussen op activiteiten binnen Kunduz. Opleidingen voor mensen buiten Kunduz hebben we toen uitgesloten, ook omdat het "tracking and tracing"-systeem niet op orde was. We hebben ons beperkt tot de missie binnen Kunduz. We hebben de missie beperkt tot een civiele missie, zonder offensieve taken richting de taliban. Alles wat binnen dit mandaat valt, zal mijn fractie van harte steunen. De ministers stellen dit ook voor in de voortgangsrapportage. We hebben het ook gehad over het lagere politiekader binnen Kunduz en de "train the trainer"-programma's.

De pijn van de ChristenUnie zit bij de voorstellen die de Kamer wellicht op de langere termijn zullen bereiken, omdat de ministers een en ander willen onderzoeken. Het betreft het lage kader dat uiteindelijk buiten Kunduz zal worden geplaatst en de grenspolitie, zowel binnen als buiten Kunduz. In de voortgangsrapportage staat dat de grenspolitie op dit moment niet binnen dat mandaat valt. Dit geeft de minister ook ruiterlijk toe. De grenspolitie is derhalve nooit in de missie opgenomen. Zij voert offensieve militaire taken uit. Hiermee is geen woord Grieks gesproken. De grenspolitie lijkt de ChristenUnie derhalve niet te passen binnen het eerder afgesproken mandaat. Als de minister onderzoek hiernaar wil doen, zal mijn fractie dit niet tegenhouden. Zij ziet echter niet de noodzaak ervan in om het mandaat uit te breiden, zoals de minister in zijn brief aangeeft. Van de NAVO-baas daar, de NTM-A, hebben wij begrepen dat als de opgeleide rekruten buiten de gebieden waarvandaan ze komen worden gestuurd, zij niet gevolgd zullen worden. De ChristenUnie is hierop derhalve niet gerust. Als we mensen opleiden, moeten we geen half werk afleveren. Nederland moet de volledige verantwoordelijkheid voor die opleiding dragen, van A tot Z. Dat geldt zowel voor de basisopleiding als buiten de poort. De rekruten gaan straks functioneren in de frontlinies. Zij lopen op straat en dragen derhalve een groot risico. Voorheen patrouilleerden zij schijnbaar niet. Wij moeten de verantwoordelijkheid kunnen nemen en geen half werk leveren. Kortom, het staat het kabinet vrij om een onderzoek te doen naar uitbreiding van het mandaat. Het kabinet regeert en de Kamer controleert. Vooralsnog ziet de ChristenUnie hiervan echter de noodzaak niet in.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.