Toezicht op bouwen niet in private handen
Al lange tijd is duidelijk dat veiligheidsrisico's in de bouw onvoldoende worden beheerst. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid deed onderzoek en kwam tot duidelijke conclusies naar aanleiding van het instorten van een parkeergarage Eindhoven. Het wetsvoorstel Kwaliteitsborging van het bouwen, dat wij vandaag in de Eerste Kamer bespreken, laat helaas de belangrijkste problemen in stand. De overheid zal moeten durven investeren in toezicht en kwaliteit. Ook de bouwwereld moeten meer in beweging komen.
Lees hier mijn bijdrage:
Voorzitter!
Verbetering van de bouwkwaliteit en het toezicht daarop streven wij allemaal na. Het wetsvoorstel dat voorligt benoemt de problemen helder: bouwprojecten zijn complexer geworden, door versnippering van bouwprojecten bestaat vaker onduidelijkheid over wie verantwoordelijk is voor de integrale bouwkwaliteit van het totale bouwwerk en ten slotte, maar zeker niet als minste, het gemeentelijk toezicht vindt vooral vooraf en op papier plaats. Daar komt bij dat op veel plaatsen al lange tijd niet in het gemeentelijk bouwtoezicht is geïnvesteerd. Bovendien zagen we in de afgelopen weken nog weer eens een staatje over het bedrag aan faalkosten in de bouw. Dat is niet mis. Het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid over de instorting van de parkeergarage in Eindhoven zet een dikke streep onder al deze bevindingen. Dus ja, de kwaliteitsborging van het bouwen moet beter, vraagt om actie.
De minister heeft een wetsvoorstel geërfd waarvan de behandeling in deze Kamer op verzoek van haar voorganger is stil gelegd. Mijn fractie heeft zich destijds zeer kritisch betoond, want we delen de probleemanalyse bij dit wetsvoorstel, maar niet de oplossingsrichting, sterker nog we vreesden dat de belangrijkste problemen in stand blijven. Ik kom daar zo op. Eerst een compliment, deze minister heeft naar onze mening hard haar best gedaan om op bepaalde knellende punten verbetering te brengen. Zo vind ik het een knappe prestatie dat er een bestuursakkoord tot stand is gekomen met de gemeenten, de tweedracht die we gedurende de eerdere behandeling kenden is opgelost. Er is een akkoord dat meer duidelijkheid biedt voor gemeenten, in de fase tot de wet van kracht wordt en daarna. Er is rust georganiseerd door de datum van inwerkingtreden te verschuiven en te koppelen aan de omgevingswet.
Maar voorzitter, mijn fractie was zeer kritisch over de wet, over het nieuwe instrument van kwaliteitsborging dat vanuit de private sector invulling krijgt, over de kennis en kunde bij gemeenten, die naar onze mening met deze wet niet wordt gestimuleerd terwijl de gemeenten wel volop verantwoordelijk is. Als er druk is om de leges om laag te brengen, (in zichzelf klinkt het altijd prettig lagere leges), dan is er tegelijk geen ruimte om te investeren in verbetering van de toezichthoudende rol. Daar komt bij dat dit wetsvoorstel gaat over de eerste categorie van bouwwerken, de meest simpele. Terwijl de problemen, zie het rapport van de OVV, groot zijn in de andere categorieën. Daar blijft de gemeente geheel aan zet, daar blijven de problemen van kwaliteit en omvang van het toezicht net zo hard bestaan. We hollen het bouwtoezicht bij gemeenten uit, of vriendelijker gezegd, hoe kunnen gemeenten dit waar maken, wat is nu de routekaart dat het rapport van de OVV over de parkeergarage in Eindhoven een stevig vervolg geeft om de problemen die er zijn daadwerkelijk op te lossen? De voorzitter van de OVV, Tjibbe Joustra, uitte zich dan ook kritisch over de keuze om te kiezen voor private kwaliteitsborgers.
Voorzitter, de problemen zijn helder, en we zijn met dit wetsvoorstel al lang onderweg, ook mijn fractie geeft graag een constructief antwoord op de verbeteringen die nodig zijn bij het bouwtoezicht. We zien de goede inspanningen van de minister, maar in de basis blijven met dit wetsvoorstel de problemen bestaan. Het is nodig om te investeren in de publieke sector, in de kwaliteit van het bouwtoezicht. Juist de complexere bouwwerken zullen daarbij voorwerp van aandacht moeten zijn. Elementen uit dit wetsvoorstel zijn daarbij bruikbaar, maar met investering in het publieke toezicht en zonder de elementen van privatisering. Het huidige wetsvoorstel heeft te veel ingewikkelde elementen en schuift de belangrijkste problemen, verbeteren en versterken van het toezicht op de complexe bouwwerken een paar jaar vooruit. Mijn fractie zal daarom niet voor dit wetsvoorstel kunnen stemmen.
