André Rouvoet: Appèl aan de politiek

Nog steeds weet 40 procent van de kiezers niet wat ze gaan stemmen. Een groot deel van de kiezers bepaalt pas in het stemhokje echt zijn keus. Hoe komt dat? Dat is precies de vraag waar het in de verkiezingscampagne over had moeten gaan. Het heeft namelijk alles te maken met het gebrek aan vertrouwen in de politiek. Maar dat probleem wordt angstvallig verzwegen.

De kloof bestaat nog steeds
De campagnetijd mag een boeiende tijd zijn voor mensen die ook graag naar een voetbalwedstrijd of schaatskampioenschappen kijken, als een soort Politics on Ice, maar achter die televisiewerkelijkheid gaapt een zwart gat.
Driekwart van de deelnemers aan het grote digitale ‘21 minutenonderzoek’ is van oordeel dat politici geen goed contact hebben met de bevolking. Meer dan de helft vindt dat politici niet met kennis van zaken praten over onderwerpen en slechts 20 procent vindt dat politici handelen in het landsbelang.
Je ziet het aan de bewegingen in de peilingen, je ziet het aan de groeiende belangstelling voor de SP: een protest tegen de heersende politieke cultuur. Een nieuwe hype. Het is maar de vraag of iedereen ook weet waar de SP echt voor staat. Ze heeft bijvoorbeeld niets met de vrijheid van onderwijs en niets met het Koningshuis. Ze wil de lasten van het bedrijfsleven verzwaren, 2,6 miljard euro op Defensie bezuinigen en de overdraagbaarheid van de heffingskorting afschaffen – en daarmee het laatste restje kostwinnersmodel.

Het vraagstuk van de zwevende kiezers heeft alles te maken met een gebrek aan duidelijkheid aan de kant van de politieke partijen. De verkiezingsstrijd gaat over een veelheid aan onderwerpen: over politieke breekpunten, de AOW, de hypotheekrente, het generaal pardon, de kinderopvang en de overdraagbaarheid van de heffingskorting en héél soms even over het milieu, maar niet over zaken die mensen écht raken. Veel partijen zijn bezig met de bevordering van individualisering en economische onafhankelijkheid – alsof dat het hoogste goed is. Maar mensen verlangen vooral naar een veilige samenleving en naar levenskwaliteit. Het gaat in de strijd tussen partijen vooral over economische groei en ontwikkeling, terwijl mensen investeringen in gezondheidszorg, ouderen- en gehandicaptenzorg, sociale zekerheid en veiligheid net zo belangrijk vinden.

Waar blijft het politieke leiderschap
Het tweede kabinet-Balkenende begon met de doelstelling om de gemeenschapszin te versterken en het vertrouwen in de politiek te herstellen. Waar Balkenende ook in geslaagd mag zijn, in die missie in ieder geval niet.
Een kabinet dat zich concentreert op economisch beleid, laat op moreel en immaterieel terrein een groot vacuüm bestaan. Afgezien van enkele aanscherpingen van het drugsbeleid en het kansspelbeleid is op immaterieel gebied veel te weinig gebeurd. Uitbreiding van de palliatieve zorg verloopt moeizaam. Met de Wet Kinderopvang is de economische groei opnieuw boven de belangen van zorg en opvoeding in gezinsverband gesteld.

Balkenende toonde wel daadkracht, maar onvoldoende bezielend en samenbindend vermogen. Want dat vereist echt politiek leiderschap. Dat vereist een eigen politieke visie op de samenleving.
Elke partij heeft een visie nodig die de ruggengraat geeft om de eigen koers vast te houden, ook als die een tijd minder populair is. Pas als een partij ook impopulaire keuzes durft te maken en tegen de stroom durft in te gaan, hebben kiezers echt wat te kiezen.

Misschien is dat wat de ChristenUnie de afgelopen maanden zoveel belangstelling en ook waardering oplevert: een herkenbaar eigen profiel en duidelijkheid. Wij komen op voor de vrijheid van onderwijs, wij kiezen voor een nuchtere en afgewogen opstelling in spannende debatten over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Wij willen de verloedering van het publieke domein en de media tegengaan. Wij willen het gezin en het kind beschermen. Wij maken een principiële keuze voor de rechtsbescherming van het leven. Wij zetten de grenzen niet open voor vreemdelingen, maar wij vinden het wel ontoelaatbaar dat mensen die hier al jaren zijn en onder de oude Vreemdelingenwet vallen, toch nog het land uit worden gezet. En als politici doen alsof een generaal pardon een vrijbrief is voor andere vreemdelingen om hier hun heil te zoeken, dan is dat in mijn ogen demagogie.

Werken aan herstel van vertrouwen
Herstel van het vertrouwen verdient de hoogste prioriteit. Vertrouwen tussen burgers en politiek, tussen burgers en instituties, tussen mensen onderling. Zonder vertrouwen zijn we overgeleverd aan wantrouwen, erupties van ongenoegen en terreur. Vertrouwen is de basis van een samenleving en ook de basis van economische groei.

Het heeft alles te maken met geloofwaardigheid. Daarom roep ik politieke partijen op hun geloofwaardigheid serieus te nemen en dat vol te houden, ook als coalitievorming om compromissen vraagt. De ChristenUnie is er helder in: wij zullen alleen deelnemen aan een regeringscoalitie als we ons daarin voldoende herkennen. Als we een substantieel deel van onze doelstellingen kunnen realiseren op terreinen die er voor ons werkelijk toe doen: bescherming van de kwetsbaren, aandacht voor jeugd en gezin, investeren in duurzaamheid.

Veel mensen die op de ChristenUnie stemmen, noemen ‘betrouwbaarheid’ als een van de belangrijkste redenen. Wij blijven trouw aan onze uitgangspunten en zijn consistent in onze keuzes. We zijn vrijmoedig over wie wij zijn en wat ons drijft.
De ChristenUnie wil vanuit de christelijke traditie in deze tijd haar verantwoordelijkheid verstaan. Wij willen Jezus navolgen, en dat vertalen in een concreet politiek programma. We hebben open ogen voor de noden en vragen van onze tijd, van jongeren en ouderen, allochtonen en autochtonen, van hen die vooraan staan en van hen die moeite hebben om mee te komen. Dat is óns verhaal. En zo zou elke partij haar verhaal moeten hebben.

Ik doe hierbij een appèl aan alle politici en alle politieke partijen: maak geloofwaardigheid tot een erezaak. Alleen zo kunnen we de kloof tussen burger en politiek dichten. Alleen zo krijgt de zwevende kiezer grond onder de voeten.

André Rouvoet
Lijsttrekker ChristenUnie