ChristenUnie steunt voorstel tweederde meerderheid voor goedkeuring EU-verdragen
Vandaag werd het Initiatiefvoorstel-Van der Staaij besproken dat twee derden meerderheid van stemmen voor goedkeuring van EU-verdragen vraagt. Met dit initiatiefvoorstel wordt de Grondwet gewijzigd. De afgelopen jaren heeft de Eerste Kamer gewacht op een reactie van twee staatscommissies, om te zien of deze tweederde meerderheid gewenst is.Unaniem wijzen deze staatscommissies de huidige uitleg van artikel 91 lid 3 Grondwet af, die is te eng en wordt dus ook te weinig benut. De ChristenUnie steunt in ieder geval deze tweederde meerderheid voor EU-verdragen.
Lees hieronder mijn gehele bijdrage:
Voorzitter!
Geduld is een schone zaak, een goede eigenschap, en de initiatiefnemer heeft geduld. Dat is een compliment waard. Want voor de tweede maal heeft hij zijn wetsvoorstel moeten aanhouden tot een staatscommissie zich over zijn initiatiefwet heeft gebogen. De ChristenUnie-fractie vindt onderzoek en reflectie prachtig, maar uiteindelijk moet er wel gekozen worden. Vandaag is die dag er dan eindelijk. En de initiatiefnemer kan in zijn zak steken dat beide staatscommissies toch zeker niet negatief over zijn voorstel zijn. Ja er zijn mitsen en maren, maar die zijn er bij alle aangedragen oplossingen en kunnen in elk geval geen dragend argument zijn om alles bij het oude te laten, zo veel is al snel helder als je er de rapporten op naslaat.
Want onze Grondwet heeft in tegenstelling tot heel veel andere Europese landen op dit moment geen effectieve bepaling die een verzwaarde of grondwetsprocedure vereist op het moment dat Nederland een verdrag sluit met ingrijpende gevolgen voor de rechtsorde, of op het moment dat bevoegdheden worden over gedragen aan internationale organen, aan de Europese Unie. Zolang er geen heldere afwijking is van de Grondwet is er geen bijzondere procedure. Artikel 91 lid 3 Grondwet wordt tot nu toe zo restrictief uitgelegd dat het voor geen van de funderende EU-verdragen is ingeroepen. Of het nu ging om de Europese Grondwet, de Euro, of de toetreding van landen tot de EU. Dat wringt. Dat moet anders. Dat vond mijn fractie in de eerste termijn, dat vindt de ChristenUnie nog steeds.
Dat zeggen dus ook de beide staatscommissies. Unaniem wijzen zij de huidige uitleg van artikel 91 lid 3 Grondwet af, die is te eng en wordt dus ook te weinig benut. Maar wat is nu de meest perfecte oplossing? Daar blijven eigenlijk twee mogelijkheden over, een verruimde uitleg van art. 91 lid 3 Grondwet, en het wetsvoorstel Van der Staaij. Beide mogelijkheden zijn in elk geval een verbetering van de huidige situatie. Er blijven altijd rafelranden.
Want nieuwe onzekerheden ontstaan indien het voorstel gevolgd wordt om het bereik en de toepassing van artikel art. 91 lid 3 Gw uit te breiden door nu te beslissen dat ook de uitgangspunten en de strekking van verdragen worden betrokken. Wanneer voldoet dit criterium, de staatscommissie denkt in de voetnoot bij de verruimde uitleg over het verlies aan zeggenschap op nationaal niveau of de verandering van de rechtspositie van burgers. Is dat niet heel onbepaald? Is dat geen aanleiding voor heel veel nieuwe discussies of een verdrag wel of niet tweederde meerderheid vereist? En is het wijs dat de Kamer telkens eerst dat debat moet voeren? Doet hier niet het bezwaar van de staatscommissie Grondwet opgeld dat je daarmee een zeer normatief element inbrengt? Graag een reflectie van de indiener en de minister. Daarnaast blijft het probleem bestaan dat de Kamers verschillend oordelen over het al dan niet toepassen van artikel 91 lid 3 Gw. Er is op dit moment geen grondwetsgeschilregeling voor disputerende Kamers.
Een verruimde uitleg van artikel 91 lid 3 GW klinkt gemakkelijker dan het is, vraagt als je om wilt gaan met de verschillen tussen beide Kamers bij toepassing van de tweederdemeerderheid eigenlijk om een geschilregeling en het viel mij op dat een meerderheid van de staatscommissie Grondwet daarom voor aanpassing van de Grondwet koos. In het recente advies van de staatscommissie parlementair stelsel, is wat beknopter studie gedaan en komen juist deze terechte bezwaren niet aan de orde.
Al met al maken de staatscommissies geen keuze, ze wijzen een richting. Het is nu aan deze Kamer om keuzes te maken en ik denk in het bijzonder aan de partijen die de motie voor onderzoek door de staatscommissie steunden. De beide staatscommissies laten eigenlijk wel zien dat het wetsvoorstel Van der Staaij een oplossing biedt. Het is beter dan de status quo.
Ja, er wordt benoemd dat de aanvullingen in het initiatiefwetsvoorstel op sommige punten te ruim zijn, maar er is ook al meerdere malen beschreven dat dit meer studeerkamerruimte is dan reële inschattingen dat hier continu verdragen voor komen te liggen die eigenlijk geen ingrijpende wijzigingen behelzen. Ja, er wordt benoemd dat de aanvullingen op sommige punten te weinig omvatten, de staatscommissie Grondwet opperde al om een materieel element toe te voegen voor andere verdragen dan de funderende EU-verdragen. Dat is een pad dat mijn fractie best wil verkennen, maar dat hoeft niet in de weg te staan aan het nu aanpassen van de grondwet met betrekking tot EU-verdragen. Laat dat eventueel betere, nu niet de vijand worden van het goede.
De fractie van de Christenunie wil in deze derde termijn daarom opnieuw steun uitspreken voor aanpassing van de Grondwet zodat een tweederde meerderheid nodig is als Nederland zeggenschap overdraagt aan de EU. Dit wetsvoorstel voorziet daarin en wij zullen het van harte steunen.
