Veelgestelde vragen over het coalitieakkoord

Wat is de inbreng van de ChristenUnie in het coalitieakkoord?

Op een ander deel van de website schrijven we uitgebreid over welke waardevolle punten we zien in het coalitieakkoord. Heeft u interesse over wat er in het coalitieakkoord staat over bijvoorbeeld klimaat, zorg, armoede en schulden en gezinnen, klik dan hier.

Waarom steunt de ChristenUnie een coalitieakkoord als daar andere dingen in staan dan in het verkiezingsprogramma?

De afspraken in het coalitieakkoord komen voort uit de verkiezingsprogramma’s van vier partijen: VVD, D66, CDA en de ChristenUnie. De programma’s van deze partijen komen op sommige punten overeen, maar zijn op andere punten heel verschillend. Daarom moesten er compromissen gesloten worden en zijn de plannen in het coalitieakkoord niet één op één hetzelfde als in ons eigen verkiezingsprogramma. Toch willen we verantwoordelijkheid dragen voor ons land. We zijn bereid lastige keuzes te dragen, omdat we vinden dat het geheel aan gemaakte afspraken goed is voor ons land.

Door het sluiten van het regeerakkoord kunnen we ook veel waardevolle punten verwezenlijken of op z’n minst dichterbij brengen. Klik hier voor een selectie van punten uit het coalitieakkoord waar we als ChristenUnie van zeggen: dit is waardevol.

Waarom hebben jullie besloten om opnieuw een kabinet te vormen met Rutte?

Als ChristenUnie hebben we steeds aangegeven: we staan niet vooraan voor coalitiedeelname. Het was logischer dat grote partijen eerst aan zet waren. Tegelijkertijd hebben we steeds gezegd dat we ons altijd verantwoordelijk willen opstellen, wat onze rol ook is. Dat betekent óók dat we niet de laatste blokkade wilden zijn die zou kunnen leiden tot nieuwe verkiezingen. Wij willen, zogezegd, deel van de oplossing zijn, niet van het probleem. Mede daarom zijn we de onderhandelingen met de andere drie andere partijen aangegaan.

Eerder, in april, heeft Gert-Jan Segers gezegd niet te willen meewerken aan een nieuw kabinet onder leiding van Mark Rutte. Kort daarna heeft hij daarop gereflecteerd en gezegd dat hij hiermee teveel op de man heeft gespeeld. De ChristenUnie wil een breuk met de oude bestuurscultuur waarin bijvoorbeeld de toeslagenaffaire kon ontstaan. Die bestuurscultuur staat of valt niet met één man. Daarvoor moet iedereen in Den Haag anders gaan werken: een rechtvaardige overheid, met oog voor mensen voor wie en namens wie we het doen.

Voorafgaand aan de onderhandelingen waren we duidelijk over onze inzet. Er moet een echt andere overheid komen, die beetje bij beetje het geschonden vertrouwen gaat herstellen. We maken ons sterk voor thema’s als het tegengaan van klimaatverandering, genoeg betaalbare woningen en meer zekerheid voor mensen die het net wel of net niet redden.

Na twee maanden onderhandelen ligt er nu een coalitieakkoord. Een akkoord waarvan wij als ChristenUnie-fractie zeggen: wij vinden het met deze plannen de moeite waard om wederom regeerverantwoordelijkheid te dragen.

Bij al die plannen over een rechtvaardige overheid, klimaat en wonen gaat het natuurlijk om wat er van terecht gaat komen. Een coalitieakkoord is uiteindelijk papier. Het is de taak van het nieuwe kabinet om de plannen uit te voeren en te gaan werken aan herstel van vertrouwen en te bouwen aan een dienstbare overheid.

Is het geloofwaardig dat het met dezelfde vier partijen helemaal anders gaat?

Laat het duidelijk zijn: het was zeer terecht dat het kabinet aftrad vanwege de tragische gevolgen van de toeslagenaffaire. Daarmee nam het de verantwoordelijkheid voor jarenlang overheidsfalen, ook van vorige kabinetten. Iedere dag dat er mensen in de problemen zitten door dit falen van de overheid, onderstreept hoe noodzakelijk het is dat er een andere, rechtvaardige overheid komt. Dat is ook de opdracht van deze coalitie: een coalitie die recht doet aan mensen. Dat was en is onze inzet.

Als ChristenUnie-fractie stonden we niet vooraan voor coalitiedeelname, maar we wilden ook niet de laatste blokkade zijn die zou kunnen leiden tot nieuwe verkiezingen. Dat leidde uiteindelijk tot onderhandelingen tussen deze vier partijen.

Nu ligt dit coalitieakkoord er, waarin ook plannen staat om te komen tot een menselijke, dienstbare en rechtvaardige overheid. Tegelijkertijd is papier geduldig en komt het erop aan dat we mooie woorden omzetten in betekenisvolle daden. Daar ligt een taak voor het kabinet, maar ook voor de Tweede Kamer als geheel. Ook als ChristenUnie-fractie gaan we ons daarvoor inzetten.  

Wat is er terecht gekomen van jullie pamflet voor een dienstbare overheid?

De democratische rechtsorde is het fundament van onze samenleving. Dit fundament heeft flinke barsten opgelopen, met de kindertoeslagenaffaire en de omgang met slachtoffers van de gaswinning in Groningen als tragische dieptepunten. Eén van de belangrijkste opgaven waar het nieuwe kabinet voor staat is dan ook het herstel van vertrouwen tussen burgers en overheid.

Voorafgaand aan de ChristenUnie was onze inzet hierover helder: wij wilden dat een nieuwe coalitie werk zou maken van herstel van vertrouwen en zou bouwen aan een rechtvaardige en dienstbare overheid. Wij presenteerden in de zomer van dit jaar dan ook het pamflet ‘Een revolutie van dienstbaarheid’. In het coalitieakkoord zien we veel hiervan terug.

Zo komen er hardheidsclausules in de wetten, zodat uitzonderingen kunnen worden gemaakt wanneer deze nodig zijn. We investeren in rechtsbijstand en onafhankelijke lokale onderzoeksjournalistiek. We beperken het aantal juridische procedures dat de overheid tegen burgers voert en we introduceren constitutionele toetsing, waarbij wetten dor de rechter aan de grondwet worden getoetst.

Onderdeel van ons pamflet was ook een plan voor een dualismeakkoord. In zo’n akkoord wordt aan het begin van de zittingsperiode van de Kamer vastgelegd hoe omgegaan wordt met het delen van informatie, besloten overleg, inzage van geheime stukken, het stellen en beantwoorden van vragen.  In oktober liet ook de Kamervoorzitter weten voorstander te zijn van harde afspraken en kabinet en Kamer. Wat de ChristenUnie betreft gaan we hier dan ook werk van maken.

We kunnen immers praten en schrijven over een andere politiek en een andere overheid, maar het komt er nu op aan dat we dat ook laten zien. Als ChristenUnie gaan we daar in ieder geval de komende jaren mee aan de slag.

Voor een uitgebreidere selectie van wat er in het coalitieakkoord staat over een dienstbare overheid, klik hier.

Wat is er in dit coalitieakkoord afgesproken over corona? En wat vindt de ChristenUnie daarvan?

De bestrijding van de coronacrisis valt buiten dit coalitieakkoord, ook omdat de coronacrisis zich niet vier jaar vooruit laat plannen. Uiteraard bevat het akkoord bijvoorbeeld een hoofdstuk over zorg, waarbij we ook lessen hebben getrokken uit de afgelopen periode. Een heel stevige inzet op preventie, het uitbreiden van de IC-capaciteit en het verbeteren van de crisisaansturing zijn daar voorbeelden van.

Het is duidelijk dat ook de komende tijd de aanpak van de coronacrisis één van de belangrijkste zaken is waar het volgende kabinet mee aan de slag gaat.

Deze tijd stelt de samenleving en de politiek voor keuzes en dilemma’s die we voorheen niet voorstelbaar hadden geacht. Daarbij moeten we vaak zoeken om het juiste om te doen. Bij deze en andere afwegingen blijft ons richtsnoer dat we ons ervoor inzetten dat de zorg het beter kan volhouden, dat we tweedeling willen voorkomen en we als samenleving de kwetsbaren beschermen.

Als ChristenUnie-fractie hebben we altijd gehamerd op de rol van het parlement. Zo moet bij verlenging van de coronawet deze elke drie maanden langs beide Kamers. We weten dat er in januari een aantal wetsvoorstellen worden behandeld, bijvoorbeeld over 2G en over het coronatoegangsbewijs op het werk. Als ChristenUnie-fractie maken we daarbij onze eigen afweging. 

Ons Kamerlid Mirjam Bikker voert over corona het woord. Op sociale media en op onze website vertelt ze geregeld over wat wij belangrijk vinden, welke keuzes we maken en waarom we deze maken. Ook houden we een Q&A bij over de coronacrisis, die hier te vinden is.

Wie worden de nieuwe bewindspersonen namens de ChristenUnie?

Bij de totstandkoming van een nieuw kabinet is het schrijven van een coalitieakkoord de eerste stap. Dat is afgerond. Na het verdelen van de ministersposten over de vier partijen, vraagt elke partij zelf ministers en staatssecretarissen. Daarna vindt dan de beëdiging van het kabinet door de koning plaats, met de bekende bordesscène.

Het is nog niet bekend wie de bewindspersonen namens de ChristenUnie worden. Zodra dat bekend is, zullen we deze uiteraard uitgebreid voorstellen. Houd daarvoor onze website en sociale media in de gaten.

Wat vindt de ChristenUnie van de klimaatparagraaf?

De ChristenUnie zet al jaren in op een ambitieus klimaatbeleid. We zijn dan ook blij met de ambities die in de klimaatparagraaf staan. Zo gaan we onze CO2-uitstoot sneller afbouwen. In plaats van een reductie van 49% gaan we voor 55% minder uitstoot in 2030. Bij het maken van beleid mikken we zelfs op 60% reductie.

Naast het stellen van doelen, is het uiteraard ook belangrijk dat we die halen. Jaarlijks rekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) wat de klimaatwinst is van voorgenomen maatregelen. Als ChristenUnie schatten we in dat de doelen met de plannen in dit akkoord binnen bereik liggen.

In het coalitieakkoord worden mooie stappen gezet, met bijvoorbeeld een CO2-heffing voor bedrijven die worden gebruikt om duurzame ontwikkeling in het bedrijfsleven mogelijk te maken. Met subsidieregelingen worden burgers geholpen bij verduurzaming, bijvoorbeeld met isolatie of zonnepanelen. Eerder deden we als ChristenUnie een voorstel tot een Nationaal Isolatie Programma. Met een investering van meer dan 3 miljard gaat het nieuwe kabinet daar daadwerkelijk werk van maken. Daarnaast wordt de vliegbelasting verhoogd en wordt een vorm van rekeningrijden geïntroduceerd.

Naast ambitieuze doelen en plannen, is het daarnaast belangrijk om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan blijven doen. In het coalitieakkoord is afgesproken dat we toetsen of bepaalde regels impact hebben op lagere- en middeninkomens en we bijsturen wanneer dat nodig blijkt.

Voor een completer overzicht op wat er in het coalitieonderwerp is afgesproken rondom klimaat, klik hier.

Hoe kijken jullie aan tegen de landbouwparagraaf?

Landbouw en boeren horen bij Nederland. De sector staat wel voor een grote uitdaging om te zorgen dat landbouw volhoudbaar is voor boeren én natuur. Het coalitieakkoord schetst een langetermijnperspectief, waarbij er veel geld beschikbaar komt. Als ChristenUnie zijn we daar blij mee.

Het doel is dat er perspectief en eenduidig beleid komt voor de agrarische sector vanuit het principe van kringlooplandbouw. Hierbij komt er een sterkere positie voor de boer in de keten, met veel aandacht voor natuur en biodiversiteit.

Voor een completer overzicht van wat er in het coalitieakkoord staat over de landbouw, klik hier.

Wordt wonen betaalbaar voor mij?

De woningnood is hoog in Nederland. Huizenprijzen rijzen de pan uit en voor veel mensen wordt het steeds moeilijker om een betaalbare woning te vinden. Het aanpakken van deze wooncrisis is dan ook één van de grote uitdagingen waar het nieuwe kabinet voor staat.

Als ChristenUnie-fractie zien we in het coalitieakkoord mooie plannen op het gebied van wonen. We hebben afgesproken dat we de bouw van woningen verder blijven opschalen tot rond de honderdduizend per jaar. Er wordt bijvoorbeeld meer gebouwd voor senioren, starters, studenten én daklozen. Zo neemt het woningtekort af. Bovendien schaffen we de verhuurderheffing af, waardoor het voor woningcorporaties mogelijk wordt om veel meer betaalbare woningen te gaan bouwen.

Voor een completer overzicht van wat er in het coalitieakkoord over wonen is afgesproken, klik hier.

Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat gezinnen beter rond kunnen komen

De ChristenUnie vindt het van groot belang dat gezinnen te midden van alle drukte van het leven de ruimte krijgen om te wonen, te zorgen, te werken en te leven. Daarom hebben we ook in het coalitieakkoord werk gemaakt van de ondersteuning van gezinnen: de kinderopvang wordt goedkoper, belastingen worden lager, het ouderschapsverlof wordt verruimd, er komen meer betaalbare woningen en de basisbeurs wordt weer ingevoerd. Ook wordt er werk gemaakt van de aanpak van armoede onder kinderen.

Voor een completer overzicht van wat we voor gezinnen willen betekenen, klik hier.

In 2019 waren jullie één van de initiatiefnemers van Coalitie-Y. Wat staat daar nu over in het coalitieakkoord?

Corona, prestatiedruk, een tekort aan betaalbare woningen en steeds minder vaste contracten op de arbeidsmarkt maken het voor jongeren een onzekere tijd. In het coalitieakkoord zijn stevige afspraken gemaakt om de positie van jongeren te verbeteren: er komt weer een basisbeurs, er komt meer zekerheid op de arbeidsmarkt, het minimumloon wordt verhoogd en er wordt veel meer gebouwd voor onder meer starters, zodat wonen betaalbaarder wordt. Veel voorstellen van Coalitie Y staan dus nu in het coalitieakkoord.

Voor een completer overzicht van wat we voor jongeren willen betekenen, klik hier.

Hoe ziet de nieuwe basisbeurs eruit?

Als ChristenUnie willen we dat iedereen in staat is om te kunnen studeren, ongeacht het inkomen van de ouders. De afschaffing van de basisbeurs hebben we nooit een goed idee gevonden en we hebben ons dan ook jarenlang hard gemaakt voor de herinvoering ervan. We zijn dan ook blij dat we als coalitie hebben afgesproken om per studiejaar 2023/2024 een basisbeurs in te voeren voor alle studenten.

Ook de aanvullende beurs, afhankelijk van het inkomen van de ouders, blijft bestaan. De OV-studentenkaart, de huidige leenvoorwaarden en de investeringen vanuit het studievoorschot blijven ongemoeid.

Het nieuwe kabinet trekt 1 miljard euro per jaar uit voor de nieuwe basisbeurs. Dit bedrag komt overeen met het bedrag dat het CPB vorig jaar berekende, toen het een aantal opties rondom het hoger onderwijs had uitgewerkt. Het is nu aan de nieuwe minister om deze basisbeurs verder vorm te geven.

Wat is de tegemoetkoming voor de studenten die onder het leenstelsel vallen?

Studenten voor wie geen basisbeurs beschikbaar is geweest krijgen de keuze tussen korting op hun studieschuld of een studievoucher. Hiervoor wordt €1 miljard extra uitgetrokken, bovenop het huidige budget voor studievouchers.

Als ChristenUnie hadden we graag een ruimhartigere tegemoetkoming gezien. Tijdens de onderhandelingen was onze inzet ook hoger dan deze uitkomst. De standpunten over een basisbeurs en tegemoetkoming voor studenten die nooit een basisbeurs hebben gehad liepen tussen de vier partijen echter flink uiteen. Dit is één van de compromissen die we hebben moeten sluiten, waarbij we blij zijn dat een vorm van tegemoetkoming daar wel onderdeel van is.

Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat ouderen beter rond kunnen komen?

Er worden financiële maatregelen genomen om te zorgen dat alle groepen erop vooruitgaan qua koopkracht – ook gepensioneerden. Ook zijn er ambitieuze plannen om de komende jaren veel extra woningen te realiseren, juist ook voor ouderen. Zo wordt wonen betaalbaarder. Verder wordt werk gemaakt van de uitvoering van het pensioenakkoord. In het nieuwe pensioenstelsel is er sneller de mogelijkheid om de pensioenen te verhogen.

Tegelijkertijd hebben we niet alles uit ons verkiezingsprogramma op dit punt kunnen bereiken. Zo stijgt de AOW, in tegenstelling tot andere uitkeringen, niet mee met de verhoging van het minimumloon. Als ChristenUnie hadden we op het punt van bestaanszekerheid, ook voor ouderen, graag meer gezien. We zullen scherp in de gaten houden of gepresenteerde plannen afdoende zijn om de bestaanszekerheid te versterken. Gelukkig worden er dus wel maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat ook gepensioneerden er qua koopkracht op vooruit gaan.

Voor een completer overzicht van wat we voor ouderen willen betekenen, klik hier.

Wat gaan jullie betekenen voor ondernemers?

Ondernemers zijn in dit land van onschatbare waarde. Ze dragen bij aan ons verdienvermogen. Maar dat niet alleen. De ChristenUnie ziet hen als het sociaal weefsel van de samenleving. Mannen en vrouwen die hun hart en ziel steken in hun bedrijf én in de volgende generaties. Het zijn mensen met een sociaal hart, die bijvoorbeeld jongeren een steuntje in de rug geven.

In het coalitieakkoord staan ook voor ondernemers mooie plannen. Een langgekoesterde wens komt bijvoorbeeld eindelijk in vervulling. Het kabinet gaat een nieuwe rechtsvorm introduceren: de maatschappelijke BV. Maatschappelijk ondernemerschap wordt hiermee erkend en gefaciliteerd. Ondernemers kunnen straks voor deze rechtsvorm kiezen, waarbij het voor iedereen duidelijk is dat deze bedrijven van waarde zijn voor mens, milieu en maatschappij.

Verder moet het kabinet het tekort aan technisch en praktisch opgeleide werknemers aanpakken. We versterken het praktijkonderwijs en investeren in kleinschalig vakonderwijs. Voor deze coalitie is het mkb belangrijk. We nemen onnodige belemmeringen in de financiering voor mkb-ondernemers weg, moet er meer ondersteuning komen bij digitalisering en verduurzaming en moet het makkelijker worden om mensen in dienst te nemen en te houden. Ook zetten we de Regiodeals uit de vorige kabinetsperiode voort.

Geeft de coalitie niet veel te veel geld uit?

We zien dat ons land voor grote uitdagingen staat die om een stevige aanpak vragen, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, stikstof en achterstallig onderhoud. Als we nu niet flink investeren, zullen de kosten (zowel financieel als maatschappelijk) in de toekomst waarschijnlijk enkel verder stijgen. Met die gedachte accepteren dus een tijdelijk hogere schuld. Overigens zijn veel van die investeringen incidenteel. Dat betekent dat we er eenmalig veel geld voor uittrekken, maar dus niet dat het ons elk jaar veel gaat kosten.  

Na deze tijdelijke extra kosten streven we naar een dalende schuld. Daar zijn de afspraken en maatregelen in het coalitieakkoord nadrukkelijk op gericht. Overigens is het nu een gunstige tijd om extra geld te lenen voor investeringen, omdat de rente bijzonder laag is. Daardoor kost het de overheid vrijwel niets om geld te lenen en kunnen we dus op een verantwoorde wijze de staatsschuld tijdelijk laten oplopen om grote maatschappelijke opgaven aan te pakken.

Hoe kan ik bijdragen?

Bij het werk wat we doen, ook de komende jaren in de coalitie, hebben we uw steun nodig. We zijn dankbaar voor veel leden die zo het werk van de ChristenUnie nu en in de toekomst mogelijk maken. Draagt u ons werk een warm hart toe en wilt u graag daaraan bijdragen,  kunt u overwegen om lid te worden van de partij. Ook op congressen kunt op deze manier meepraten en beslissen over de koers van de ChristenUnie. Klik hier voor het ledenformulier.

Bovenal is deze komende kabinetsperiode echter gebed nodig. Gebed voor de toekomst van ons land en voor wijsheid in de politiek. Zowel voor onze Kamerleden en aankomende bewindspersonen, als voor al die andere politici die verantwoordelijkheid dragen voor ons land.

Als ChristenUnie-fractie brengen wij geregeld deze zaken bij God in gebed. Bidt u met ons mee?