Mijn speech op ons verkiezingscongres
Anderhalve week geleden zaten 4 en dan weer 8 fractieleden van de vier coalitiepartijen twee dagen lang aan tafel. We spraken daar over de verruiming van het kinderpardon. Dat waren goede en respectvolle gesprekken, soms ook scherp en lastig – maar we zaten er om eruit te komen.
Terwijl ik daar zat, gingen mijn gedachten regelmatig terug naar de eerste keer dat ik Hayarpi ontmoette terwijl ze asiel had gezocht in de Bethelkapel. We zaten om de tafel in de keuken van de kapel en ze deed een klemmend beroep op ons om te doen wat we konden.
En dat is het perspectief dat ik aan coalitietafel op dat moment wilde inbrengen en ook het perspectief dat we in de periode ervoor hebben ingebracht. Het gaat dan niet vooral om cijfers en regelingen, maar om mensen. Soms kwetsbare mensen.
Als ik aan het opkomen kwetsbaarheid en weerloze mensen denk dan moet ik ook aan november dat we hier waren op dezelfde plek. Asia Bibi zat nog steeds in de gevangenis in Pakistan. We hebben geapplaudisseerd voor Malook, de advocaat die als moslim en met gevaar voor zijn eigen leven onze zuster Asia Bibi bijstaat. We hebben gebeden voor haar vrijlating, we hebben – samen met zoveel anderen wereldwijd gebeden dat er recht zou worden gedaan aan deze weerloze vrouw. En vandaag is Asia Bibi vrij!
Wat kan er in korte tijd veel gebeuren!
Wat kan er veel gebeuren in de levens van kwetsbare, weerloze en soms stemmeloze mensen. En wat doet het ertoe of er dan mensen zijn die hun stem laten horen.
Ik begon net over het kinderpardon. In november lag hier ook een motie van het congres, mede ingediend door ons partijlid Hayarpi Tamrazyan. De motie vroeg om een uitzetstop zolang de commissie Van Zwol met haar werk bezig was. Een heldere opdracht voor ons als fractie. En als het al niet van jullie als congres had gemoeten, dan hadden we sowieso een andere aanmoediging gehad.
Het is de aanmoediging van Spreuken:
‘Spreek voor hen die stemloos zijn,
spreek voor hen die weerloos zijn,
spreek en oordeel rechtvaardig en verschaf hen hun recht.’
En zo zijn we zijn er mee aan de slag gegaan Met de moed van de hoop. En misschien was het toen wel meer met de moed van de wanhoop. Maar we wilden aan de tafels waar het ertoe doet, hun stem laten horen.
Ik zal jullie eerlijk zeggen, ik had toen niet durven hopen en geloven dat we snel enig succes zouden kunnen boeken.
Wat kan er in korte tijd dan veel gebeuren..
In november hadden we alleen nog maar hoop op een tijdelijke uitzetstop.
En vandaag, vandaag is het kinderpardon verruimd, mogen honderden kinderen die hier al jarenlang zijn definitief blijven en vandaag is Hayarpi, hier!
Voor alle helderheid, ik vier dat vandaag niet allereerst als een verdienste van de ChristenUnie. Zeker, onze Joel Voordewind, is blijven trekken en sleuren. Hij heeft bij de formatie allerlei voorstellen gedaan die toen het regeerakkoord niet hebben gehaald. En ik vond het heel bijzonder om vorige week dinsdagavond een brief van staatssecretaris Harbers te krijgen waarin al die voorstellen van toen er nu gewoon in staan.
En het is veelzeggend dat Joel er vandaag niet bij is om dit moment met ons te vieren. Hij is nu op Lesbos en zal daarna opnieuw spreken voor hen die daar stemloos zijn en opkomen voor het recht dat daar in de modder van het tentenkamp vertrapt wordt.
Maar de verruiming van het kinderpardon is er in de eerste plaats dankzij hele gewone Nederlanders die het niet konden aanzien dat kinderen die hier al zo lang zijn, die de taal spreken, hier naar school gaan, vrienden en vriendinnen hebben, dat die worden uitgezet.
Ze zijn politici gaan mailen, aanspreken. Sommigen organiseerden een handtekeningactie en een enkeling maakte er zelfs een Tv-programma over.
De allervreemdsten, de allergeksten onder hen gingen in een kerk zitten. Dagenlang, wekenlang, maandenlang. Ze zijn gaan zingen, preken, luisteren, ze begonnen aan een gebed zonder dat ze wisten hoe en wanneer dat gebed zou eindigen. Maar door hun inzet kwam er ruimte aan de tafels in Den Haag waar wij pleiten voor hun lot. Daarom kwam er ruimte voor uw pleidooi tijdens dit congres om per direct te stoppen met uitzetten. Soms duurt het langer dan we hopen, maar als de ruimte er is brengen wij die stem op tafel!
Het is de aanmoediging om als hoopvolle realisten te blijven geloven dat wat we zien niet het laatste woord heeft.
Het is de aanmoediging om te blijven doen wat we kunnen
om te spreken voor de stemlozen,
om recht te doen aan hen die weerloos zijn.
En dat geldt niet alleen voor deze mensen natuurlijk. Dankzij uw steun en uw stem hebben we nu de mogelijkheid om aan de tafels waar het ertoe doet telkens dat perspectief van de weerlozen in te brengen.
Laat onze stem steeds weer hun stem zijn.
Werk maken van hoop in verdeeld land
Wij willen werken maken van de hoop die we hebben en het geloof dat we hebben.
We doen dat in een soms verdeeld land en in een gepolariseerde politiek.
Wij zetten daarbij in op zorg voor de kwetsbaren en op samenwerking.
Dat doen we in Europa. Dankjewel, Peter, voor je bereidheid de kar opnieuw te trekken. Om je opnieuw sterk te maken voor godsdienstvrijheid. Als er iemand in het Europees Parlement zich het lot van Asia Bibi heeft aangetrokken, dan ben jij het. Ook daar ben je de stem van de kwetsbaren en je zoekt de samenwerking met alle mensen van goede wil. Dankjewel!
We zetten in op samenwerking in lokale colleges, we zoeken die samenwerking in de waterschappen.
En die samenwerking met 12 provincies en 12 lijsttrekkers levert ook mooie resultaten op. Of het nu gaat om de sluis bij Kornwerderzand, of het openhouden van de gevangenis in Veenhuizen, de inzet voor jonge boeren in Brabant, de bestrijding van drugs en drugsafval, het bevorderen van Noaberschap, zorg voor de schepping..
We weten elkaar te vinden en slaan steeds weer de handen ineen. En u hoorde het al bij enkele de voorbeelden die ik net noemde: ook op dat niveau is de blik altijd gericht op de groepen die onze steun nodig hebben, die de dupe worden van beleid, de groepen die vergeten worden.
Dat is ook hard nodig. Toen staatssecretaris Van Veldhoven haar plannen presenteerde voor betere spoorverbindingen schrok ik eerlijk gezegd wel van de kaart die ze toen liet zien. Alle verbeterde treinverbindingen leidden naar de Randstad en alles stopte bij Zwolle.
Hoe dierbaar Zwolle ons ook is, er gaat echt nog wel iets boven Zwolle. Er gaan zeker nog drie provincies boven Zwolle en ook het Oosten van Overijssel en het Zuiden van Nederland mogen niet vergeten worden.
Wij brengen die stem aan tafel! En wij zullen dat blijven doen!
We gaan daarover graag het gesprek aan met de staatssecretaris. Want dit is geen Randstadkabinet maar een kabinet van heel Nederland en dat moet een kabinet van heel Nederland blijven.
We hebben 12 provincies, we hebben 12 lijsttrekkers en we hebben straks twaalf keer de kans om geloof een stem te geven. Om het perspectief van de weerloze, de mens die de dupe wordt van beleid, aan tafel te brengen. En onze stem is twee keer zoveel waard omdat we ook in de Eerste Kamer het christelijk-sociale geluid kunnen versterken.
Twaalf redenen om ons in te zetten voor een mooie campagne en om onze ene stem op twee plekken te laten horen. Uw stem is nodig zodat die 12 lijsttrekkers, zodat de Eerste Kamerleden, zodat Peter in Europa en zodat wij in het kabinet de stem van de weerlozen kunnen laten horen. Uw stem doet ertoe!
Beste mensen, zo gaan we hoopvol op naar 20 maart!
Ook in Den Haag kiezen we dus voor samenwerking vanuit de idealen die we hebben zoals het opkomen voor weerlozen.
Dat doen we niet omdat we verliefd zijn geworden op onze coalitiegenoten en met hen zijn getrouwd. Er werd de afgelopen weken gesproken over een huwelijkscrisis in de coalitie. Maar we hebben geen huwelijk en we kunnen dus ook geen huwelijkscrisis hebben.
Wat de afgelopen weken wel duidelijk hebben gemaakt is dat we deel uit maken van een coalitie met vier hele verschillende partijen. We verschillen als het gaat om asielbeleid, duurzaamheid en zorg voor de schepping. En toch. Toch is in de afgelopen weken ook gebleken dat dit vier partijen zijn die alle vier kiezen voor samenwerking.
En dat is een houding die steeds schaarser wordt in Den Haag. Er is daar een steeds grotere onverzoenlijkheid. We zagen het al op rechts, maar we zien het ook steeds meer op links.
Steeds meer alles-of-niets partijen. Partijen die een totale omwenteling aankondigen en gouden bergen beloven. Maar vergeet niet: politici die alles beloven, bereiken in de praktijk helemaal niets.
Als ChristenUnie hebben we hoge idealen.
We zetten ons in voor de toekomst van onze kinderen
We willen dat we omzien naar elkaar
We staan pal voor onze vrijheid en voor de vrijheid van godsdienst, vrijheid van onderwijs, voor de weerlozen die we altijd in het oog houden.
We hebben hoge idealen en tegelijk zijn we bereid om stap voor stap die idealen dichterbij te brengen. Daarom willen wij constructief meepraten, aan tafel zitten, maar wel met de blik gericht op de mensen zonder stem en telkens proberen kloven te dichten in de samenleving.
Dat doen we terwijl Nederland en Den Haag tot mijn verdriet soms zo verdeeld en gepolariseerd zijn.
En hoe bitter die polarisatie kan zijn, bleek deze week in een debatje tussen de PVV en Denk. Aantijgingen en bedreigingen in de plenaire zaal. Het was een beschamende vertoning en een dramatisch voorbeeld voor een samenleving die soms al zo verdeeld is.
Onze voortreffelijke voorzitter Khadija Arib reageerde met een terechte, diepe zucht.
Ik stel voor dat we haar de bevoegdheid geven om Kamerleden die zich aan dit soort wangedrag bezondigen een time-out te geven. Zoals een wedstrijd stil moet worden gelegd bij antisemitische spreekkoren, zoals twee scholieren na een vechtpartij apart worden gezet om af te koelen, zo zou het goed zijn als kemphanen in de Kamer zoals die van Denk en PVV van de voorzitter een afkoelingsperiode kunnen krijgen.
Want het parlement is de plek waar we onze verschillen met beschaafde woorden beslechten en met beschaafde woorden alleen!
Idealen
Beste mensen, we staren ons niet blind op deelname aan colleges en coalities. Omdat het geen doel in zichzelf is, maar slechts een middel om het goede te doen. Om te doen wat we kunnen. Soms maar voor die ene.
Ik citeerde Spreuken al.
‘Spreek voor hen die stemloos zijn,
spreek voor hen die weerloos zijn,
spreek en oordeel rechtvaardig.’
Jullie weten dat ik geraakt ben door het kwaad van mensenhandel en gedwongen prostitutie. Als we het over weerlozen hebben die recht moet worden gedaan dan daar wel. En we hebben er een prachtige passage over opgenomen in het regeerakkoord. Maar daar moet nu echt wel meer werk van worden gemaakt. Wetgeving blijft te lang liggen. Terwijl sommige slachtoffers niet langer kunnen wachten.
In december appte een vriendin uit Groningen me. Ineke werkt voor het Leger des Heils en vertelde me dat kerst had gevierd met de vrouwen van tippelzone. Een intens verdrietige plek waar misbruik wordt gemaakt van verslaafde vrouwen. En Ineke zong daar met de vrouwen kerstliederen en vertelde hen het kerstverhaal. En ze hoopte dat het laatste kerstfeest op de tippelzone zou zijn. Dat deze vrouwen een betere toekomst zouden krijgen.
Dat was precies het perspectief wat Inge Jongman namens de ChristenUnie aan de onderhandelingstafel in Groningen heeft ingebracht.
Deze week presenteerde het nieuwe college, waar de ChristenUnie dus in zit, zijn programma. Ineke appte me na de presentatie van het akkoord een paar blije duimpjes. De tippelzone in Groningen gaat dicht en er komt hulp voor deze vrouwen. Dat is waar we het voor doen!
En daarbij blijkt hoe belangrijk het is dat we samenwerken en die stem van kwetsbaren inbrengen. Wij konden in Den Haag zorgen voor geld voor uitstapprogramma’s en Inge heeft zich ingezet voor hulp aan de vrouwen van de tippelzone. En dat doen we niet voor onszelf, maar telkens met de blik gericht op de weerlozen.
Een andere belangrijke ambitie die we hebben is de strijd tegen armoede en schulden. Ook daarover hebben we goede en mooie voornemens in het regeerakkoord gezet.
Ik vraag het kabinet vandaag om hier snelheid op vast te houden.
Wij vragen het kabinet om meer aandacht voor deze kwetsbare en weerloze groep.
De basis is vertrouwenwekkend. Samen met Carola kon ik dit punt inbrengen bij de tafel in de formatie.
Maar het wordt nu spannend in de uitwerking en wij houden ook daar onze blik gericht op de weerlozen. Daar maken we ons hard voor.
Er zijn een miljoen armen in Nederland.
En het is, zoals onze man in Amsterdam Don Ceder het pas zei, het is duur om arm te zijn.
We moeten nog beter onderscheid maken tussen mensen die niet willen betalen en mensen die niet kunnen betalen. We hebben in deze begroting extra geld kunnen vrijmaken voor het geweldige werk van Schuldhulpmaatje.
En zo spreken we voor stemlozen, voor weerlozen. En verschaffen we armen hun recht.
Een groep die al eerder op ons pad kwam, waren onze ouderen. Twee jaar geleden hadden we een zeer gepolariseerd debat over Voltooid Leven. We hebben daar toen samen met Jan Slagter van Max en Manon van der Kaa van KBO-PCOB het manifest Waardig Ouder Worden naast gelegd. Deze week zat ik het debat over ouderenzorg. En ik kon constateren dat alle aanbevelingen, ik herhaal alle aanbevelingen van het manifest nu werk in uitvoering is. Omdat we niet willen dat ouderen eenzaam zijn, zich overbodig voelen. Omdat onze ouderen nog zoveel te delen hebben en zo waardevol zijn en er daarom helemaal bij horen. En daar maken we nu ook echt werk van. En zo geven we ook hen een stem. En komen we voor hen op. Niets is vanzelfsprekend en we blijven het volgen, maar de stappen voor deze groep zijn reëel.
Daar doen we het voor!
Zo gaan we ons ook op eenzelfde manier inzetten voor jongeren. Dat komt omdat ik het afgelopen jaar op bijna iedere bijeenkomst waar ik bij was werd aangesproken door een jongere die zorgen maakte over zijn toekomst of door een oudere die zich zorgen maakte over de toekomst van jongeren. Het is de eerste generatie na de Tweede Wereldoorlog die het minder heeft dan hun ouders.
Ze hebben zoveel studieschuld, ze voelen zich soms zo belast, vinden dat ze te weinig kansen krijgen, terwijl ze zoveel talenten hebben.
Dan weet je. Dit is een groep die op onze weg komt, waar we niet omheen mogen lopen. Een groep die kwetsbaar is, weerloos soms, een groep die de dupe wordt van beleid, maar die juist zoveel hoop en potentie heeft. Hun stem willen we horen en laten horen op de plekken en de tafels waar het ertoe doet!
Over twee weken hebben we twee keer honderd jongeren op bezoek bij in de Kamer. We gaan praten over studieschuld, werk, prestatiedruk, hen vragen waar ze tegenaan lopen en samen zoeken naar oplossingen. En ook dan gaan we er werk van maken. Voor de toekomst van onze jongeren.
Zo willen we hen recht doen, hen een stem geven.
En daar doen we het voor!
En wat hebben jongeren zich deze week van hun beste kant laten zien! Met duizenden kwamen ze naar Den Haag om ons aan te moedigen om tot een goed klimaatbeleid te komen.
Ja, binnen de coalitie zijn er op dit punt verschillende zorgen en smaken. Soms zijn er opeens twaalf lijsttrekkers die een artikel schrijven en zeggen dat we niet te ambitieus moeten zijn.
Maar wij hebben ook twaalf lijsttrekkers. En samen met onze lijsttrekkers willen we een ambitieus klimaatakkoord waar we echt streven naar minder opwarming, naar schone energie, schone lucht. Geen gas meer uit Groningen, Groningen verdient nu eindelijk rust, eindelijk schadeherstel en eindelijk versterking van de huizen daar. Geen olie meer uit Golfstaten die daar een duistere versie van de islam mee promoten. Niet de lat lager leggen omdat andere landen mogelijk gaan aarzelen, maar laten we onze verantwoordelijkheden richting de schepping en onze kinderen waarmaken!
En een ambitieus klimaatakkoord zal wat ons betreft ook een rechtvaardig akkoord moeten zijn. Eerlijke verdeling van de lasten. We ontzien mensen met een smalle beurs en we doen het in een tempo, zodat iedereen het kan meemaken. Ook op het thema klimaat zitten we aan tafel met onze blik gericht op de stemlozen en weerlozen. Juist voor de zwakkere groepen dienden we al voorstellen in die hen ontziet. En daar staan we voor! Bij elk onderwerp is dat ons perspectief.
Samen met twaalf lijsttrekkers in twaalf provincies, met de mensen van de waterschappen, met Peter van Dalen in Europa weten we dat we rentmeesters zijn.
De komende campagne doet ertoe. De komende verkiezingen doen ertoe. Uw steun doet ertoe. Onze zetels doen ertoe. Ik heb u net voorbeelden genoemd waar het ertoe deed dat we aan tafel zitten. Het kinderpardon, ouderen, prostitutie, maar er zijn nog meer voorbeelden te noemen waar het spannend wordt. Dan doet het ertoe dat we de stem van stemmelozen kunnen vertolken. Als het om jongeren gaat, om de schepping, om mensen met schulden, slachtoffers van mensenhandel.
Als wij het christelijk-sociale accent perspectief in willen brengen in de provincie en het waterschap en landelijk in de Eerste Kamer, in het kabinet en in Europa dan is het cruciaal dat u uw stem laat horen. Moedig mensen aan om te stemmen, want het doet ertoe. Niet voor de partij, maar voor de mensen die gehoord moeten worden! Daar doen we het voor.
We willen navolgers van Jezus zijn, het goede doen.
Spreken voor stemlozen.
Spreken voor weerlozen.
Spreken en recht doen.
Op hoop van zegen!
