Van groei naar bloei
Er moeten meer bushaltes vernield worden, mensen moeten meer schulden aangaan, mensen moeten meer gaan roken en er moeten meer kankerbehandelingen worden verricht..., want dan gaat het goed met ons land.
Dat is de rare definitie van welvaart. Als alles wat ik hier boven beschrijf gebeurt, dan is er economische groei. Het Bruto Binnenlands Product (bbp) stijgt. Als daarentegen iemand wat minder gaat werken om voor zijn oude moeder te zorgen of om vrijwilligerswerk te doen bij SchuldHulpMaatje, dan gaat het slecht met ons land. Als iedereen opeens meer naar anderen zou gaan omzien en daar zijn leven op zou inrichten, zouden we volgens de definitie van de economen waarschijnlijk in een crisis terecht komen.
Te lang zijn economen en politici gefixeerd geweest op het bbp. Heel vaak werd de vraag ‘is dit goed voor ons land?’ beantwoord aan de hand van de vraag: ‘is dit goed voor de economie?’ En hoewel cijfers over het bbp ons misschien wat vertellen over groei en economie, zeggen ze niets over hoe het werkelijk met ons gaat. Groei betekent nog geen bloei. Maar gelukkig zijn er ook economen en politici die minder kort door de bocht naar welvaart kijken. En die laatste zijn in opkomst!
Afgelopen week hield ik de minister van Financiën en mijn mede-Kamerleden daarom juist dit voor. Dat deed ik tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen. Een debat dat doorgaans vooral door financiële nerds wordt gevolgd, maar daarmee niet minder belangrijk is. We hebben het immers over de Rijksbegroting, waarin al het geld staat dat er bij de overheid volgend jaar in- en uitgaat. Meer dan driehonderd miljard euro. Een drie met elf nullen. De begroting laat zien wie we als land zijn en hoe de overheid bijdraagt aan een bloeiende samenleving. Welke beslissingen de overheid daarin maakt.
De ChristenUnie maakt daarin heldere keuzes. We staan voor een samenleving waarin zorg voor elkaar centraal staat. Waar tijd en aandacht is voor wat echt telt. En waarin we opkomen voor kwetsbare mensen, zoals mensen met onhoudbare schulden, of die hun baan of inkomsten verliezen.
Maar hoe meet je hoe het écht met een land gaat?
Een goed hulpmiddel hiervoor is het brede welvaartsbegrip, waarbij je veel meer meet dan alleen het bbp. Het is goed nieuws dat het CBS sinds een aantal jaar de Monitor Brede Welvaart uitbrengt, waarbij van alles wordt gemeten: van het vertrouwen in instituties tot milieuproblemen, van de ervaren (on)veiligheid in de wijk tot het contact van mensen met familie, vrienden en buren. Het is goed om al deze zaken meetbaar te maken, want de de vuistregel is: you manage what you measure. Het gaat dan dus om veel meer dan financieel kapitaal, maar ook om natuurlijk, menselijk en sociaal kapitaal.
Wat mij betreft krijgt daarom dat brede welvaartsbegrip een nog belangrijkere rol in beleid en begrotingen. Steunpakketten, begrotingen en belastingplannen hebben namelijk niet alleen impact op onze economische groei, maar ook op ons welzijn en dat van volgende generaties en bovendien op dat van andere landen. Kortom, op het hier en nu maar ook op het daar en later.
En als straks de economie weer aantrekt zou het dan niet mooi zijn om breder kijken dan het financiële belang van Schiphol? Mag dan ook de leefbaarheid van de bewoners in de Randstad meegeteld worden in onze afwegingen? Zou het niet mooi zijn om niet alleen te kijken naar laagste prijs voor de consument, maar naar een eerlijk loon in de hele keten? Zou het niet mooi zijn om niet alleen te kijken naar het verhogen van de arbeidsproductiviteit door tweeverdieners nog meer uren te laten werken, maar keuzevrijheid te gunnen aan gezinnen in het spitsuur van het leven?
In het debat heb ik concreet voorgesteld om volgend jaar het nieuwe regeerakkoord tegen het licht te houden vanuit dat bredewelvaartsperspectief. Vandaag is dat voorstel door een meerderheid van de Tweede Kamer aangenomen. Dit idee wordt dus werkelijkheid.
Laten we ons niet enkel richten op economische groei, maar - zo hield ik de regering afgelopen week voor - vooral ook op de bloei van de samenleving.
Als het aan de ChristenUnie ligt, is dat een land waar we naar elkaar omzien, waar er ruimte is voor mantelzorg, tijd om met de kinderen door te brengen, tijd voor vrijwilligerswerk, aandacht voor elkaar. Aandacht voor dat wat echt telt. Ook als het niet goed is voor het bbp.
Deze column verscheen eerder op CIP.nl.
