Waardevolle netwerkbijeenkomst Themanetwerk Zorg 12 januari 2024
Verslag netwerkbijeenkomst Themanetwerk Zorg 12 januari 2024
We kijken terug op een geslaagde eerste netwerkbijeenkomst van het Themanetwerk Zorg van de ChristenUnie! Het doel van de bijeenkomst was om elkaar beter te leren kennen, het netwerk verder vorm te geven en een start te maken met het inhoudelijke gesprek over idee- en visievorming. Er waren ongeveer 50 netwerkleden naar het kantoor van Operatie Mobilisatie in Nijkerk gekomen. De bijeenkomst heeft ons als kerngroep geïnspireerd en we gaan dan ook vol enthousiasme verder aan de slag. Hieronder volgt een verslag van de bijeenkomst.
Alex van Pelt (vice-voorzitter kerngroep en dagvoorzitter) inspireerde ons met het waardevolle verhaal over de Barmhartige Samaritaan: ‘Voor een duurzame verandering in het zorgsysteem zullen we met een barmhartig hart de bestaande systemen moeten veranderen. Met een barmhartig hart in deze systemen blijven werken, werkt niet meer’.
Vervolgens nam Marcel Canoy (hoogleraar gezondheidseconomie en preventie) ons mee in het concept Zorgzame buurten. Zeker in de zorg is de krapte in de arbeidsmarkt ook een kans waarbij de wal het schip keert. Volgens Canoy is Nederland niet geïndividualiseerd zoals vaak wordt geschetst: er zijn veel vrijwilligers en er is bereidheid om elkaar te helpen. Canoy presenteerde drie ‘slimme ideeën’:
- de menselijke maat moet leidend zijn in plaats van het aanbod van zorg;
- maak meer gebruik van het sociaal netwerk;
- zet meer in op vrijwilligers (informele zorg breder dan eigen kring/familie).
Vervolgens werkte hij het concept Zorgzame buurten verder uit (werkzame elementen, wat levert het op, obstakels). Zorgzame buurten kunnen overal, hij noemt het voorbeeld Liv In. Het vraagt wel om een aantal randvoorwaarden: gemengde samenstelling, dus ook verschillende soorten woningen in een buurt; iemand/iets dat activeert, coördineert, aanjaagt en de buurt betrekt; cultuur niet los van zorg en het sociaal domein; het benutten van vrijwilligers; een focus op de kwaliteit van leven (en dus geen focus op gezondheidsuitkomsten); en het stimuleren van ‘reablement’: mensen helpen in het omgaan met uitdagingen bijvoorbeeld door ziekte en het terugwinnen van eigen regie (bijv. zelf boodschappen kunnen doen).
We gingen vervolgens met elkaar in gesprek gegaan over de lezing. We bespraken dat het laatste levensjaar van mensen meestal zeer zorgintensief en daarmee kostbaar is en druk legt op de zorguitgaven. Ook hebben we het gehad over het risico op institutionaliseren van zorgzame buurten, met als voorbeeld het ‘labelen’ van mensen op (het nog ontbreken van een) zorgvraag en hen semi-gemengd laten wonen in een wooncomplexen (zgn. gemengde woonvormen). Dit is níet wat bedoeld wordt met zorgzame buurten: Zorgzame buurten kun je niet zomaar ‘maken’, maar wel stimuleren.
Maarten van Ooijen reflecteerde vervolgens op de lezing van Marcel Canoy. Volgens hem schetst Canoy een wenkend perspectief dat veel mensen beluisteren als verlies. Als overheid moeten we goed beseffen dat we beter zijn in afbreken dan in opbouwen. Dat weten mensen en dat vrezen mensen. Het is mooi om te zetten op zorgzame buurten en informele zorg, maar we moeten er daarbij voor waken het kind niet met het badwater weg te gooien.
Na een fijne pauze waarin we elkaar konden ontmoeten, gingen we aan de slag in werkgroepen. Sleutelwoorden die uit de werkgroepen terugkwamen zijn: vertrouwen, risico-acceptatie (i.p.v. incidentpolitiek) en versimpelen. We hebben met elkaar onderwerpen geïdentificeerd waarmee de werkgroepen aan de slag gaan. Onder andere met de verwachtingen van de zorg in de samenleving, maakbaarheid en acceptatie van gebrokenheid. Ook zullen we verder aan de slag gaan met het in te zetten op natuurlijke verbanden waar inwoners zicht steeds meer bewust worden van hun toenemende rol. Gelijkwaardigheid en ontmoeting staan hierin centraal.
De uitkomsten uit de werkgroepen bespraken we vervolgens plenair met een panel bestaande uit Mirjam Bikker (partijleider ChristenUnie), Laurens Wijmenga (medewerker Wetenschappelijke Instituut ChristenUnie), Efraïm Hart (arts in opleiding tot gynaecoloog en kerngroeplid) en Joëlle Gooijer (wethouder in Delft). We delen de notie dat de samenleving aan zet is om zorg beter te gaan organiseren. We willen allemaal acute zorg dichtbij en goed georganiseerd, en weten ook dat niet alles steeds beter kan worden. Er zijn overspannen verwachtingen richting de zorg, velen hebben moeite met het accepteren van de gebrokenheid van het leven. Er zijn grenzen aan wat mogelijk is om te organiseren.
Een aantal oplossingen en randvoorwaarden hiertoe, liggen juist en nadrukkelijk buiten de zorgsector zelf. Denk hierbij aan de woningbouw. Het versterken en mogelijk maken van de informele zorg, het aantrekkelijk houden van de zorg, het uitdragen dat de zorg prachtig werk is, efficiëntieverbetering d.m.v. techniek en de acceptatie van risico’s helpen bij de uitdagingen in een krappe arbeidsmarkt. Het stelsel minder complex maken zou enorm helpen, maar is uiteraard een grote opgave. In ieder geval zouden zorgzame buurten kunnen bijdragen aan het verminderen van de zorgvraag.
We sloten af met heerlijke pizza, op locatie gebakken door de jongeren van de Buurjongens, een initiatief van Youth for Christ.
Als kerngroep zullen we de uitkomst van de werkgroepen tijdens de netwerkbijeenkomst gebruiken voor het jaarplan van het Themanetwerk Zorg dat loopt tot en met het voorjaar van 2025. De lijst met onderwerpen vraagt hierbij nog wel om verdere focus/prioritering en een concretiseringsslag. We toetsen/filteren op wat echt christelijk-sociaal onderscheidend, vernieuwend en politiek relevant is, correspondeert met het verkiezingsprogramma én wat ook daadwerkelijk gaat werken in de praktijk.
Wil je ook bijdrage leveren en/of bij een volgende bijeenkomst zijn, dan kun je je aanmelden als lid van het themanetwerk via deze link.
Voor meer informatie kun je mailen naar zorg@christenunie.nl.
