Medische ethiek
De medische wetenschap heeft zich de afgelopen decennia op indrukwekkende wijze ontwikkeld en ons veel gebracht. Toch stelt ze onze samenleving voor nieuwe dilemma’s: over maakbaarheid van het leven en menselijke waardigheid. Ze roepen de vraag op: wat voor samenleving willen we zijn? Eén waar het streven naar maximale perfectie allesbepalend wordt? Wat ‘goed’ is, hangt samen met mens- en maatschappijvisie. We hebben liefdevolle wijsheid nodig om te leven met beperkingen, zin te vinden in relaties en het leven als ‘gegeven’ en waardevol te aanvaarden als we geconfronteerd worden met onvolmaaktheid en gebrokenheid. Bij goede zorg is het doel “soms genezing, vaak verlichting en altijd troost”. De ChristenUnie voelt zich daarom thuis bij de definitie van gezondheid als het zo goed mogelijk om kunnen gaan met de uitdagingen van het leven (Machteld Huber). In de beoordeling van medische technologie voelen we ons als ChristenUnie thuis bij een “ethiek van voorzichtigheid”. Dat betekent niet dat we per definitie alles afwijzen wat op dit terrein speelt, maar wel dat we uitgaan van het principe “bij twijfel niet inhalen” en kijken naar alternatieven.
Onze voorstellen:
-
Gepaste zorg. Gezamenlijke besluitvorming tussen specialist en patiënt wordt de standaard in de spreekkamer. Vroegtijdige zorgplanning (richting het levenseinde) wordt standaard bekostigd als waardevol onderdeel van zorg aan kwetsbare ouderen en chronisch zieken.
-
Aandacht voor zingeving. In de spreekkamer komt meer ruimte voor een goed gesprek over behandelopties of niet behandelen. Bij dit gesprek hoort ook geestelijke verzorging en zingeving.
-
Niet behandelen is ook zorg. Richtlijnen in de zorg zijn niet alleen gericht op ‘doen’, maar ook op ‘laten’. Overbehandeling vergroot en/of verlengt het lijden van de patiënt. Daarom is overbehandeling niet wenselijk.
-
Gewetensvrijheid bewaken. De gewetensvrijheid van zorgprofessionals mag niet onder druk komen te staan door een claimcultuur. Verplichting tot doorverwijzen is in strijd met de artseneed en wijzen wij af.
-
Maatschappelijke dialoog. De ChristenUnie vindt het van belang dat voorafgaand aan nieuwe wettelijke regelingen over medisch-ethische dilemma’s een transparante en gebalanceerde maatschappelijke dialoog wordt georganiseerd.
-
Geen ‘experimenteerembryo’s’. Kweken van embryo’s voor onderzoek past niet bij de menselijke waardigheid en het verbod blijft gehandhaafd
-
Onderzoek IVF zonder restembryo’s. Bij een IVF-behandeling worden nu vaak meer embryo’s tot stand gebracht dan noodzakelijk zijn voor de behandeling. Daarom wordt ingezet op (onderzoek naar) behandelmethoden waarbij geen restembryo's overblijven.
-
Handhaven verbod kiembaancelmodificatie. De embryowet verbiedt momenteel het opzettelijk wijzigen van de kern (het DNA) van menselijke kiembaancellen waarmee een zwangerschap tot stand wordt gebracht en de ChristenUnie houdt hieraan vast.
-
Alternatief stamcelonderzoek. In plaats van onderzoek met embryo’s zet de ChristenUnie in op de mogelijkheid van het gebruik van (geïnduceerde) pluripotente stamcellen voor onderzoek ter voorkoming van ernstige erfelijke ziekten.
-
Voorzichtig met chimeren. De ChristenUnie staat terughoudend tegenover mens-dier chimeren, mengvormen van dierlijke en menselijke cellen waarmee mogelijk menselijke organen gekweekt worden in dieren. Ook hier zijn veel vragen over veiligheid (latent aanwezige virussen in DNA-materiaal van dieren) en wenselijkheid (dierenwelzijn, vragen over morele status).
-
Orgaandonorschap. De ChristenUnie is en blijft geen voorstander van het nieuwe ‘ja, tenzij’-systeem voor orgaandonorschap. Nu het toch is ingevoerd, is het nog belangrijker geworden dat mensen worden gestimuleerd een bewuste keuze maken. De ChristenUnie bepleit hiertoe een gemeenschapsgerichte benadering (via kerken, buurthuizen, (sport)verenigingen).
-
Big data en Artificial Intelligence (AI). Er zijn al algoritmen die in staat zijn beter dan mensen afwijkingen (nieuwvormingen) te detecteren in beelden van menselijk celmateriaal. Zo lang AI bijdraagt aan gepaste zorg en niet interfereert met de goede relatie tussen arts en patiënt, is de ChristenUnie voorstander van de toepassing ervan. De privacy van patiënten dient te worden geborgd en commercieel gebruik van de patiëntendata te worden uitgesloten.
