Bijdrage Carola Schouten aan het plenair debat over het Stabiliteitsprogramma en het Nationaal Hervormingsprogramma

dinsdag 19 april 2016

Bijdrage van ChristenUnie Tweede Kamerlid Carola Schouten aan een plenair debat met minister Dijsselbloem van Financiën en minister Kamp van Economische Zaken

Onderwerp:   Debat over het Stabiliteitsprogramma en het Nationaal Hervormingsprogramma

Kamerstuk:    21 501 - 07   

Datum:           19 april 2016

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):
Voorzitter. We kennen de minister van Financiën als iemand die de begrotingsdiscipline hoog in het vaandel heeft staan. Hierbij wordt hij gesteund door de Raad van State, die als "begrotingswaakhond" kritisch meekijkt met het kabinet. Het beeld dat het kabinet schetst, is behoorlijk positief, maar ik zie tegelijkertijd een kritische begrotingsautoriteit, een kritische Raad van State. De vraag is of de minister van Financiën ook nu, net als in eerdere jaren, zal vasthouden aan zijn begrotingsdiscipline. Want dat zal best nog wel een opgave worden, gezien de cijfers van dit jaar en volgend jaar. Als de minister zich namelijk wil houden aan die begrotingsregels, zou er dit jaar voor 1,7 miljard euro extra bezuinigd of minder uitgegeven moeten worden, en in 2017 voor 2,7 miljard euro. Verder moet er aan de inkomstenkant 1,2 miljard euro extra worden opgehaald.

Deze gecombineerde opgave van in totaal 5,5 miljard euro zet de 5 miljard lastenverlichting die het kabinet heeft uitgedeeld aan werkend Nederland, opeens toch wel in een ander daglicht. Waar dit jaar vooral de werkenden profiteren van de belastingverlaging, zal er mogelijk volgend jaar extra moeten worden bezuinigd. Uit de plannen die het kabinet naar Brussel wil sturen, kan ik echter niet opmaken waar het kabinet dit geld dan vandaan denkt te halen.

Mijn fractie ziet dat er anderzijds terreinen zijn waar er geld bij moet. Ik denk daarbij aan de extra middelen voor de politie en de strafrechtketen, die de minister van Veiligheid en Justitie heeft toegezegd. Maar ik denk in dit verband ook aan de bezuinigingen op de langdurige zorg …

Ik hoor op dit moment wat gemompel uit vak-K. Ah, het gaat over het woord "toegezegd". In de begroting van V en J heeft de minister van V en J toegezegd dat hij gaat kijken naar extra middelen. "Kijken naar" hoor ik nu uit vak-K. Nou ja. Het debat met de ministers is al begonnen, voorzitter.

De voorzitter:
Ja, het is verleidelijk, maar dat gaan we toch niet doen. Gaat u verder.

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):
Nee, dat snap ik.

Ik heb ook gehoord dat de staatssecretaris van VWS vorige week heeft gezegd dat hij toch nog maar eens gaat bekijken of de mogelijke bezuinigingen op de langdurige zorg minder kunnen worden. Verder kunnen we niet uitsluiten dat er extra geld nodig is voor de opvang van asielzoekers en moet er dit jaar ook nog een nieuw gasbesluit worden genomen, waardoor de gasbaten volgend jaar wellicht nóg lager zullen uitvallen.

Ik wil de ministers daarom een aantal vragen stellen. In het Stabiliteitsprogramma schrijft het kabinet dat Nederland volledig gecommitteerd is aan de Europese begrotingsafspraken en dat het de uitgaven- en inkomstenkaders wil handhaven. Betekent dit, dat het kabinet dit jaar voor 1,7 miljard euro en volgend jaar voor 2,7 miljard euro minder wil uitgeven of gaat bezuinigen? Kan de minister van Financiën op hoofdlijnen aangeven hoe het kabinet deze opgave dan wil gaan invullen? In eerdere jaren lagen er in april al lijstjes — toen zaten we natuurlijk wel op het strafbankje — maar nu hebben we er nog geen inzicht in. Voor 2016 wordt gerekend met een gaswinning van 27 miljard in Groningen. Wat mij betreft, zou dat nog lager moeten. Met welk niveau houdt de regering rekening in het Stabiliteitsprogramma? We weten dat er in de afgelopen jaren in Brussel een dubbelhartige houding was als het ging om de begrotingsdiscipline. De Commissie dreigt met maatregelen, maar uiteindelijk gaat het allemaal nauwelijks door. Denk aan Frankrijk. We hebben net een rapport van de Rekenkamer gekregen, waarin wordt aangegeven dat de begrotingsregels in alle landen niet consistent worden toegepast, terwijl ook geen sprake is van transparantie. Dat lijkt me wel een aantijging. Hoe wil het kabinet zich opstellen als de Commissie, net als de Raad van State, kritisch is op het niet-halen van de saldotoets? Als het aan het kabinet ligt, komt er zo snel mogelijk een andere indicator, omdat het lastig sturen is op saldo, hoorde ik de minister van Financiën zeggen. Maar is het niet wat doorzichtig, nu Nederland blijkbaar moeite heeft om te voldoen aan het structureel saldo, die discussie te gaan openen? Welke alternatieven ziet de minister voor zich? Denkt hij daarvoor aan draagvlak te kunnen komen in Europa?

Ik stip ook nog de macro-economische onevenwichtigheden aan. Dit jaar legt de Commissie opnieuw de vinger bij de hoge private schulden in Nederland. Ook ik heb hierover oprecht zorgen. Ik heb hiervoor al meerdere keren de aandacht van de minister gevraagd en ik zal dat blijven doen. Want hoewel de overheidsschuld daalt, blijven de private schulden jaar op jaar stijgen. Deze hoge private schuldenquote is een tikkende tijdbom, stelt ook de president van DNB, de heer Knot. Veel huizenbezitters hebben tegen een lage rente hun hypotheek afgesloten, en zijn niet berekend op een hoge rente. De heer Knot pleit daarom voor een stresstest. Is de minister bereid daarnaar te kijken? Zo ja, hoe wil hij deze test dan ontwikkelen?

Mijn laatste punt gaat over het rapport van DNB over de carbon bubble. Heeft het kabinet hiervan kennis genomen? Zo ja, wat gaat het eraan doen om die zeepbel te doorbreken, en daarmee de risico's te verminderen?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.

« Terug