Eerste Kamerleden

Regeren in tijden van voorspoed zouden we kunnen aanduiden als “De last van veel geluk”, naar de titel van het prachtige boek van historicus Van Deursen over de gouden eeuw in Nederland. Zo begon ik mijn bijdrage aan de Algemene Financiële Beschouwingen vandaag in de Eerste Kamer. Benieuwd waarom, dan nodig ik u graag uit mijn bijdrage hieronder na te lezen.

Tijdens mijn bijdrage aan het debat over het initiatiefvoorstel om de benoeming van de Commissaris van de Koning en van de burgemeester uit de Grondwet te halen ging ik onder andere te rade bij Kuyper: "Er is een lijn van denken waarin de zelfstandigheid van met name de gemeenten wordt benadrukt. Ter wille van het politieke leven zou zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid moeten worden toegekend aan gemeenten. Daarbij past niet een van Rijkswege benoemde burgemeester, maar een door de gemeente voorgedragen burgemeester. Deze lijn van denken vindt steun in mijn eigen politieke traditie. Abraham Kuyper heeft al in Ons Program uit 1879 reeds de staf gebroken over de benoemde burgemeester en commissaris, die hij van buitenaf ‘ingezette’ figuren noemde. Hij noemde hen beide een ‘koninklijk inspecteur’ en de commissaris droeg daarenboven een ‘onvaderlandse titel’, want de commissaris was de prefect van een gewest, zoals de Fransen het ooit zagen. Dat Franse centralisme had Thorbecke overgenomen, zo luidde de kritiek. Een ander punt van kritiek was dat de door het Rijk benoemde personen de kleur hadden van het heersende bewind en al te dikwijls niet van de plaatselijke bevolking." Mijn gehele bijdrage aan dit debat kunt u hier nalezen.

Vandaag houdt de Eerste Kamer haar Algemene Politieke Beschouwingen, mijn laatste als fractievoorzitter. In mijn bijdrage keek ik naar drie schermen. Naar het scherm van onze welvaart, die zo veel meer is dan een goed draaiende economie. Naar een tweede scherm waar zich een niets ontziende aanval afspeelt op het openbaar bestuur en de rechtsstaat. En op een derde scherm keek ik naar de gevaren die onze democratie bedreigen. Hieronder kunt u mijn hele bijdrage nalezen.

Mevrouw de voorzitter,

Als we nu in 2018 terugdenken aan de meer dan 50 miljard kubieke meter gas die we nog maar vijf jaar geleden in 2013 oppompten, dan doen we dat met schaamrood op de kaken. Hoe kwam het toch dat tot voor kort het winnen van zo veel mogelijk aardgas voorop stond? Dat de weegschaal doorsloeg naar economisch gewin en niet naar de veiligheid van de Groningers? De door gaswinning veroorzaakte aardbevingen hebben het fundament onder de veiligheidsbeleving van de Groningers weggeslagen. Als land, als staat, voelen we een ereschuld aan de Groningers die we nu snel moeten inlossen. Voor de ChristenUnie-fractie staat dit buiten kijf. Voortdurende onzekerheid en beleidstraagheid zijn funest voor het welzijn van onze Groningse medeburgers. Het feit dat de versterkingsaanpak zo traag op gang is gekomen, maakt dit extra pijnlijk. Maar nu worden dan toch stappen gezet; grote stappen zelfs.

Voorzitter,

Nadat op 17 juli 2014 vlucht MH17 van Malaysia Airlines met aan boord 298 passagiers boven Oekraïne door een BUK-raket werd neergehaald heeft de Nederlandse regering steeds verklaard zich tot het uiterste in te spannen om gerechtigheid te doen plaatsvinden aan slachtoffers en nabestaanden van deze ramp.

Voorzitter!

De kranten berichtten van grote vreugde die uitbrak in de late zomer van 1971. Een morrende Eerste Kamer ging akkoord met de splitsing van de gemeente Ermelo. De gemeente Nunspeet ontstond. Het is een tamelijk uniek geval gebleven. De trend is telkens opnieuw opschaling. Minder gemeenten, meer inwoners, minder raadsleden. Het regeerakkoord noemt voor de herindelingen in deze tijd een solide argument. Voor steeds meer gemeentelijke taken zoeken gemeenten samenwerking in een gemeenschappelijke regeling en dat knelt voor een goede democratische controle. 

Voorzitter!

Het bevorderen en bewaken van de toegankelijkheid van het onderwijs is een van de kerntaken van de overheid in relatie tot het hoger onderwijs. En met het voorliggend wetsvoorstel om het wettelijk collegegeld van het eerste jaar van het hoger onderwijs en van de eerste twee jaar van (academische) PABO’s en lerarenopleidingen te verlagen levert de minister wat de ChristenUniefractie betreft een bijdrage aan deze kerntaak.

Voordat het zomerreces voor de Eerste Kamer aanbreekt zijn er vandaag en morgen nog een aantal grotere en kleinere debatten over diverse wetsvoorstellen. Als woordvoerder Financiën beet ik vanavond het spits af namens de ChristenUnie-fractie met een bijdrage aan het debat over de Implementatiewet vierde anti-witwasrichtlijn. Een Europese richtlijn die erop is gericht het witwassen van crimineel geld en het financieren van terrorisme te voorkomen. Onderstaand volgt mijn bijdrage.