Datum:           5 februari 2015

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben kennisgenomen van de nota van wijziging op het voorliggende wetsvoorstel. Zij zijn blij dat er in overleg met IPO en VNG draagvlak is gevonden voor een aantal aanpassingen aan het wetsvoorstel waarmee een vereenvoudiging wordt bereikt van het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH), onder versterking van de aansluiting van het wetsvoorstel bij het sturingsconcept van de Omgevingswet (decentralisatie en vertrouwen), waarbij aan de bottom up processen bij de gemeenten meer tijd wordt gegund zonder de in de afgelopen jaren geboekte resultaten in gevaar te brengen. Zij hebben hierover wel nog enkele vragen.

Het openbaar lichaam als verplichte rechtsvorm is in de nota van wijziging gehandhaafd in verband met onder meer de rechtspersoonlijkheid van een openbaar lichaam dat personeel kan aannemen en ontslaan en de robuustheid van de organisatie als zodanig. Er zijn echter momenteel nog drie omgevingsdiensten die anders zijn vormgegeven, namelijk als netwerkorganisaties. Voor deze drie netwerkorganisaties is voorzien in een als tijdelijk bedoelde overgangsregeling waarbij de eenduidigheid en uniformiteit van het stelsel voorop staat. Ze kunnen in elk geval blijven bestaan tot de thans lopende onafhankelijke evaluatie is afgerond. Indien uit die evaluatie naar voren komt dat de netwerkorganisaties niet kunnen worden beschouwd als gelijkwaardig aan de als openbaar lichaam ingestelde omgevingsdiensten voorziet het voorgestelde artikel X in het intrekken van de overgangsbepaling bij koninklijk besluit waarmee de plicht tot het instellen van een openbaar lichaam direct van kracht wordt. Genoemde leden vragen wat er gebeurd als deze organisaties wel als gelijkwaardig kunnen worden beschouwd? Genoemde leden constateren dat de memorie van toelichting er vanuit gaat dat deze overgangsregeling sowieso vervalt namelijk tegelijk met de inwerkingtreding van de Omgevingswet, 1 januari 2018. De toelichting stelt letterlijk: op dat moment zijn alle omgevings-diensten een openbaar lichaam. Genoemde leden vragen of de netwerkorganisaties hiermee wel een kans krijgen om voort te bestaan, ook na 1 januari 2018. Zij vragen waarom op voorhand uit wordt gegaan van de verplichting om te komen tot gemeenschappelijke regeling, ongeacht de uitkomst van de evaluatie. Wat is de reden, zo vragen deze leden, dat er niet voor is gekozen deze netwerkorganisaties sowieso toe te staan, mits ze aan de gestelde kwaliteitsvoorwaarden voldoen. Het hele uitgangspunt van de oprichting van de omgevingsdiensten is immers dat deze bottom up worden vormgegeven. In de package deal in 2009 is overeengekomen dat als gemeenten en provincie in goed overleg tot een gelijkwaardige juridische constructie komen als de gemeenschappelijke regeling en aan alle eisen voldoen dit mogelijk moet zijn. Heeft de regering enig bewijs dat hier door de netwerkorganisaties op dit moment niet aan wordt voldaan?

Tenslotte vragen genoemde leden waarom met de behandeling van het wetsvoorstel niet wordt gewacht op de afronding van de evaluatie. In de nota naar aanleiding van het verslag staat dat dan het risico ontstaat dat de omgevingsdiensten die met zoveel inspanning van alle gemeenten en provincies tot stand zijn gebracht, weer uit elkaar vallen doordat individuele gemeenten zich gaan terugtrekken. Genoemde leden vragen of de regering enige aanwijzing heeft dat dit dreigt te gebeuren. Is de commitment van het VNG in de package deal, en het feit dat alle gemeenten inmiddels meedoen niet voldoende garantie?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.